Her geçen gün dolarda yeni rekorlar kırılırken “zirve görüldü” demek için henüz erken. Yine de teknik olarak 3.5830 seviyesi önemli bir dirençti. 3.5923 görüldü, sonrasında bir gerileme oldu. Bunda, EKK’dan önemli kararlar çıkacağı beklentileri rol oynadı. Ancak EKK’dan herhangi somut bir adım gelmedi. Bürokratların haftasonunda çalışacaklarına dair duyumlar vardı. Çalışıp, somut öneriler hazırladılar mı, MB politika faizlerini yükseltecekler mi bilemiyorum ancak haftanın ilk günü İtalya referandumunun fiyatlaması ile geçecektir.
“Hayır” oylarının çoğunlukta olması; euronun değer kaybetmesine, doların değer kazanmasına neden olacaktır. Bu durum 100.70 seviyesine kadar gerileyen dolar endeksinin yeniden 102’li seviyelere yükselmesine neden olacaktır. Bu da dolar/TL kurlarının yükselmesine neden olur. 3.5830 önemli bir eşik. Bu seviye aşılırsa işimiz zor. Eğer “evet” sonucu çıkarsa, dolar başta euro olmak üzere diğer majör paralar karşısında değer kaybettiği gibi TL ve diğer gelişen ülke para birimleri karşısında da değer kaybedecektir. 3.50’nin altına inildiği, 3.4325’lere doğru bir hareket görebiliriz.
EKK toplandı ama...
Kısa vadede kurlardaki keskin yükselişleri yumuşatan, Cuma günü akşamı “yine” olağanüstü toplanan Ekonomik Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantısı oldu. Bu toplantının yapılacağının açıklanması sonrasında ‘Merkez Bankası’nın 200 baz puanlık faiz artışına gideceği’ söylentisi piyasaları yatıştırdı. Ancak toplantı sonrasında yapılan ‘sade’ açıklama ile yetinildi. Net bir karar veya kararlar silsilesi çıkmadı. Ön hazırlık yapılmadığından bir karar da alın(a)mamış görünüyor. Anlaşılan hafta sonu bürokratlar dersini çalışacak ve önümüzdeki birkaç günde bazı kararlar açıklanacak. Ancak Cuma günkü toplantıda herhangi bir karar verilememiş olması haftanın ilk günlerinde oynaklığın sürmesine neden olacaktır.
Geri dönülemez noktaya gelmeden
Geçtiğimiz Cuma günü dolar/TL kuru 3.5923 ile rekorunu tazeledi. Güne 3.4870’lerde başlayan kur “yurt dışından kaynaklanmayan” sebeplerle yeni rekor kırdıktan sonra günü/haftayı 3.51’li seviyelerden kapattı. Son zamanlarda yerli ve yabancı işadamlarına “Sıfır faizle size TL kredisi (hatta dolar kredisi) versek, Türkiye’ye yatırım yapar mısınız?” şeklinde bir soru yöneltirseniz, alacağınız cevabı çok merak ediyorum. Ben bazılarına yönelttim. Yanıtları ‘Şimdilik hayır, biraz bekleyelim’ oldu. Belki “Kesinlikle hayır” demek istediler ama politik bir davranış olarak “şimdilik” demeyi tercih ettiler.
Yatırım için faiz seviyesi ilk ve olmazsa olmaz kriter değildir. Öyle olsaydı yüzde 70-80 enflasyonun olduğu dönemlerde asla ve kat’a yatırım gelmezdi bu ülkeye, ama geldi. Yatırımın ilk ve olmazsa olmazı “güven” ortamının oluşmuş olmasıdır! Hukukun üstünlüğünün varlığına; devletin, hukukun üstünlüğüne saygılı olmasına, iyi yetişmiş çalışanların olabilmesi için uluslararası kabul gören bir eğitim altyapısına sahip olmak faiz oranlarından çok daha önce geliyor. Sanayi üretimi yapıyorsanız ürünlerinizi pazarlara ulaştırabilecek yollara, tren yollarına sahip olmanıza, finansal hizmetler sunuyorsanız kendinizin ve müşterilerinizin havaalanından ofislere kolaylıkla ulaşabileceğiniz ulaşım altyapısına sahip olmanız gerekiyor. Sadece finans merkezi yapmakla değil, bunu ulaşım imkânları, finansal/vergisel düzenlemelerle ama özellikle de tutarlılık ve sürdürülebilirlikle desteklemeniz gerekir. Bunu yap(a)mıyorsanız, tek başına faiz oranlarını “sıfırlamakla” amacınıza ulaşamazsınız. Bunlar “yapısal” problemlerimiz, kısa sürede düzelmesini beklemek hayalcilik olacak ama bir yerden başlamamız da şart. Özellikle de Merkez Bankası’nın atacağı herhangi bir adımın, piyasalarda herhangi bir karşılığının olmayacağı “geri döndürülemez noktaya” gelinmeden önce...
BIST 100 önemli bir destekten döndü
Dolar bazındaki BIST 100 endeksi için 2.04 seviyesi önemli idi. Cuma günü bu seviye test edildi, ancak altına inilmedi ve bu destekten dönüldü. TL/nominal bazda da 72.285 ve 71.753 seviyeleri önemli destekler idi, 71.792 görüldü ve dönüldü. Kapanış 73.390 seviyesinden gerçekleşti.
İtalya referandumunda birbirine yakın sonuçlar çıkacak olur ise (Ekstrem sonuçların olası fiyatlamalarına değindim) euro/dolar paritesi ve TL’nin kurları konusundaki fiyatlama görece makul olacaktır. Piyasaların yumuşama havasına girdiği bir durumda BIST 100 endeksinde ilk aşamada 73.800 ardından da 75.025 seviyelerinin test edilmesi olasılığı artacaktır.
Negatif algının devam ettiği bir durumda ise dolar bazında 2.00 dolar seviyesinin hızla aşağı kırıldığını görebileceğiz.
İtalya referandumu kendi başına bir risk
Bu yazı yazıldığında henüz oylama sürüyordu. İtalya’daki kurallar gereği oylamadan 15 gün öncesinden itibaren anket sonuçlarını yayımlamak yasak. Bu yasak öncesi yapılan son anketlerde “hayır” oyları yüzde 5 civarında farkla önde gidiyordu. Malumunuz Brexit ve Trump sonrasında kamuoyu yoklamalarına ne derece güvenilir olduğunu hepimiz sorguluyoruz. Ancak 5 Yıldız hareketi başta olmak üzere AB karşıtı olanların güç kazandığı bir ortamda yapılacak referandum kendi konusundan çıkıp, AB üyeliğine devam mı, tamam mı şekline bürünebilir. Eğer yapılacak anayasal değişikliklere hayır denecek olur ise euro/dolar paritesi 1.05’in altına inebilecek, 1.0250 seviyeleri test edilebilecek. Hayır oylarının çoğunlukta olması durumunda, İtalya bonoları ile Alman bonolarının getirileri arasında fark da hızla açılabilecek.
Evet çıkacak olur ise paritede, euro lehine hareketler olacaktır. Ancak bunun 1.0890-1.0930 bandını yukarı yönde geçecek denli hızlı olacağını tahmin etmiyorum.
