2008 tahminlerinin muhasebesi!

Geçtiğimiz yıla dair tahminlerin yer aldığı yazımın başlığı “2008’de küresel ısınacağız!” imiş.

“Hem mecazi, hem de gerçekten...

Malûm iklim durumu işin gerçek yanı (ısındık!).... Mecazi kısmına gelince... 2007’nin ikinci yarısı ABD’nin “eşikaltı” krizinin tüm dünyaya “bulaşmasıyla” zorlu bir döneme girildi. Zararı sınırlayabilmek adına “baba” merkez bankaları olayın büyümeden kontrol altına alınması için hiç bir şeyi esirgemediler...

Önümüzdeki yılın en azından ilk çeyreğinde bu çabalar sürecek. FED olayın “suhulet” ile atlatılabilmesi için en azından ilk çeyrekte faiz indirimlerine devam edecektir. FED faizinin yüzde 3.5’e hatta 3’e kadar bile inmesi söz konusu. “Resesyon” kesinleşir ise “daha aşağı inmesi bile söz konusu.” Yanılmışım. Faizler -pratikte- 0’a (Y/ sıfıra) kadar indi!

“...Faizler indirildiği sürece 2008’in ilk çeyreğinde borsalar düşüşe direnecek, hatta yükselmek içinde çaba göstereceklerdir.” Direnemediler bile!

“İlk çeyrekteki zoraki iyimser” havadan sonraki dönemde; ABD ekonomisinin adına resesyon denmese bile (artık resmen! resesyondalar) oldukça düşük oranlı bir büyüme dönemine girilmesini, bunun da ister istemez tüm dünya ekonomisini (de-coupling teorisine rağmen) etkilemesini bekliyorum.” Zoraki iyimser hava bile yaşan(a)madı, de-coupling -ayrışma- teorisi çalışmadı, kriz herkesi etkiledi!

“2008 içinde petrol fiyatlarında 103-115 dolar aralığına (Brent 147.2’ye çıktı), altında da 860-890 dolara (1.032 görüldü) kadar bir yükseliş olabilecek... (Zirveler sonrası petrolde 70, altında da 700 doların altının görülme olasılığı hayli yüksek.)” Zirveler sonrasında Brent’te 36, altında 682 görüldü!

“Bu durum Çin’i de etkileyecek, Çin’deki enflasyon endişelerini daha da artıracak ve Çin’de faizler daha hızlı artıracaktır. Faiz artışları nedeniyle Yuan’ın hızlı değerlenmesine izin verilmese bile büyüme olumsuz etkilenecek, uzun yıllardan bu yana ilk kez tek rakamlarda kalabilecektir.” ABD’deki resesyon Çin’i vurdu. Enflasyon tahmini kısa bir süre için doğru çıktı! Yuan değil revalüe edilmek, devalüe edilmeye başlandı! Çin’in büyümesi de büyük ihtimalle tek hanede kalacak!

Nokta tahminlerde;

* Dolar/euro paritesi: 1.54-56 aralığı görülse bile (1.6039 görüldü) 2008’de 1.42 ve hatta 1.36 seviyelerine (1.2330 görüldü) kadar dolar değer kazanabilir.

* Dow Jones endeksi: Önce 14.400 seviyesi test edilirse 12.000 seviyesinin altına inilebilir. (Ne kadar da iyimsermişim. Değil 12 binin altı, 7.449 görüldü)

Gelelim ülkemize;

“... Herkesin aklına cari açık ve bunun fonlanması sorunu gelecektir ki bence bu endişe edildiği kadar ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkmayabilir 2008’de...”

Nedenine gelince; 2008’de Gayri Safi Milli Hasıla hesaplama yöntemi değişecek. Rakam ister 37 ister 45 olsun (Kriz sonrasında bile bu rakamlara ancak gelindi)... Cari açığın GSMH’ya oranı yüzde 7-8 aralığından yüzde 6’lara gerileyecek ki görüntüde bile olsa gerilimi azaltacaktır. Sadece hesaplama yönteminden değil emtia fiyatlarındaki düşüşler ve de resesyondan dolayı cari açık azalmasına azaldı ama, temel endişeler daha da arttı.

“Merkez Bankası faiz indirmeye devam edecek. Benim beklentim yıl boyunca en azından 150 baz puanlık bir indirim (Olmasını arzu ettiğim ve daha doğru olduğuna inandığım 250 baz puan) ” 2007 sonuna göre 75, zirveye göre 175 baz puan indirildi! Benim tahminlerimden (ve de beklentilerimden) daha az bir faiz indirimi yapıldı! “Bu yıl Türkiye’nin kredi notunda mutlaka bir artış olacaktır...” Ne kadar iyimser bir tahmin ve ne büyük bir yanılgı!

“200 baz puan ve üzerinde bir indirim olur ise kurlarda yılın ikinci yarısında 1.25-1.35 bandında kalınma ihtimali yüksek. Eğer ki euro/dolar paritesinde 1.30’ların altına inilir ise (ki düşük bir ihtimal) o zaman dolar/YTL kurlarında 1.35’lerin bile üzerine doğru bir hareket yaşanabilir.” “Fırtına öncesi sükunetten” sonra fırtına geldi ve 1.7490 görüldü.

“İMKB cephesinde ise tarihi 5 cent seviyelerine çok yakınız. 64-67.000 endeks seviyeleri konuşuluyor. Yaklaşık 10 bin puanlık ya da yüzde 16-18’lik bir potansiyel. Dikkat! Neredeyse bono faizlerine denk bir getiri beklentisi. Hisse senedi piyasalarındaki heyecanı fazla bulanlar bonoları ciddi olarak düşünmeye başlayabilirler.”

Demem oydu ki bonolar İMKB’yi “sürklase” edecekler, bono yatırımları daha cazip olacak... Doğrudan söyleseydim daha iyiyimiş, İMKB yerle yeksan oldu!

“...2008’i daha çok bir düzeltme ve konsolidasyon yılı olarak görüyorum. 2007’nin ikinci yarısı için de beklentim benzerdi. Ancak FED yarı yolda oyuna ‘müdahale’ etti ve ‘half time’ı uzattı!” Ne FED ne diğerleri yeterli ol(a)madı! Değil düzeltme, tam bir kriz yılı oldu 2008. Ancak konsolidasyon açısından tahmin kısmen doğru çıktı. “Oyuncuların” bir çoğu; ya satın alma ya birleşme ya da iflas nedeniyle piyasadan silindiler.

“Temkinli kötümser” tahminlerin bile ötesine geçen, piyasalar açısından “felâket” yılı olarak anılacak bir yıl oldu 2008. Hakkında çok kitap yazılacak. Çok dersler alındı, birçok ilkler yaşandı.

Umarım alınan dersler, teoride kalmaz, kulak arkası edilmez!

2010’daki 2009 muhasebesine kadar herkese iyi bir yıl diliyorum.