'Termostatı Bozuklar Kulübü'ne hoş geldiniz!

Toplumun yüzde 1'i aşırı terliyor. Bilhassa el ve yüzdeki terlemeler kişinin özgüvenini, sosyal ilişkilerini, kariyerini olumsuz yönde etkileyebiliyor. Terleyen çocuklarda okul başarısızlığı ve sinirli ve hassas kişilik sık görülüyor. Özetle: Üzerinde durmakta fayda var.. Koltuk altlarınız, elleriniz, ayaklarınız yaz-kış daima ıslak mı? El sıkışmadan önce elinizi çaktırmadan pantolonunuza veya eteğinize mi siliyorsunuz? Ayakkabılarınız suya girmiş gibi ıslak ve tuz yüzünden bembeyaz mı? Tişörtünüzde beyaz "olimpiyat halkaları" mı var? Elektrikli ev aletlerine dokunurken zaman zaman elektrik mi çarpıyor? Makyajınız yarım saat içinde akıyor mu? Bir giysiyi denemeden önce naylonlu mu diye etiketine mi bakıyorsunuz? Altın dışındaki takılarınız bir hafta sonra "yeşilleniyor" mu? Açık ayakkabı giydikten yarım saat sonra ayaklarınız çamur içinde mi kalıyor? Yaz ortasındaki en küçük bir esintide "donuyor" musunuz?

Tamam o zaman! Siz bir "hiperhidrosis" vakasısınız.

Yani..

Aşırı terliyorsunuz!

Amiyane tabirle "termostatınız bozuk".

Kulübe hoş geldiniz!

Neden terleriz?
Terleme, sıcak ortamlarda ve spor gibi efor esnasında vücudun ısısını düzenlemek için oluşturduğu fizyolojik bir olay. Maksat harareti yükselmiş vücudu soğutmak. Şofbenlerdeki termostat gibi. Isı yükselince vücudun termostatı devreye giriyor -ki buna "sempatik sistem" deniyor-terleme başlıyor, ısı düşüyor.

Vücutta beş milyon kadar ter bezi bulunuyor. Her noktada mevcut fakat sırt, koltuk altı, avuç içi ve ayak tabanında daha çoklar.

Ter bezleri ısı değişikleri nedeniyle yüz ve üst bedende, zihinsel nedenlerle (utanma, korkma, stres) avuç içi ve ayak tabanlarında, acı ve baharatlı yiyecekler nedeniyle dudak üstleri veya saçlı deri gibi bölgelerde uyarılarak terlemeye neden olurlar.

Buraya kadar, evet terleme "sağlıklı" bir şey. Fakat bazı vücutlar var ki ortam sıcak olmadığı, spor yapılmadığı, acı yenmediği, heyecanlanacak en küçük bir şey olmadığı halde şakır şukur terler. Tatlı bir terlemeden değil ceketlerden, ayakkabılardan taşan bir terlemeden söz ediyoruz! Biberonu bile tutamayan bebeklerden söz ediyoruz!

Tıpta buna "hiperhidrosis" deniyor. Türkçesi aşırı terleme.

Önce neye bakmak gerek?
Aşırı terleme, başka bir rahatsızlıktan kaynaklanıyor olabilir. Hipertiroid (halk arasında zehirli guatr), böbrek üstü bezi rahatsızlığı, şeker hastalığı, hipoglisemi, gut gibi hastalıklar, menopoz terlemeye neden olabilir. Gece terlemesi durumunda tüberküloz (verem), kalp kası iltihabı (endokardit), lenfoma ve bazı ilaçların yan etkilere terlemeye neden olabilir. Ayrıca bazı kanserler, sinir sistemi hastalıkları, omurilik yaralanmaları veya ameliyatları sonrasında aşırı terleme olabilir.

Bunların tetkiki yapılıp bir sonuç çıkmazsa o zaman "yapısal terleme" sınıfındasınız demektir. Yani model böyle. "Terleme model".

Yapısal terleme nedir?
Terlemeyi yöneten sistemin adı sempatik sistem. Aşırı terleme sempatik sistemin aşırı çalışması veya erken ve fazla uyarılması nedeniyle oluşuyor. Yüz kişiden birinde bu sistem aşırı çalışıyor. Nedeni? Bilinmiyor.

Peki ne oluyor durmadan terleyince? Şu oluyor: Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan bir araştırmada hiperhidrozlu kişilerin yüzde 40'ı bu durumun iş yaşamlarını, diğer insanlarla tanışmalarını ve duygusal ilişkilerini olumsuz etkilediğini bildirmiş. Yine bu çalışmada iş-dışı yaşamda kısıtlanma hissi yüzde 35, özgüven eksikliği yüzde 50, mutsuzluk hissi yüzde 34 ve günlük aktivitelerde kısıtlanma hissi ise yüzde 38 olarak saptanmış

Fakat paniğe gerek yok, çarelerimiz var...

Biz "ıslak eller" nelerden nefret ederiz?
* Yazdan (iki kat terleriz).

* Yuvarlak kapı kulplarından (döndürenleyiz).

* Dolma kalemden (mürekkebi elimize, yüzümüze,
gözümüze her yerimize bulaştırırız).

* El sıkışmaktan (utanırız).

* Açık ayakkabıdan ve "Bu sıcakta neden kapalı ayakkabı giyiyorsun?" sorusundan (şişeriz).

* Terlemeyle ilgili her tür sorudan (sıkılırız).

* Naylonlu, likralı kumaşlardan (koku konusunda paranoyağızdır).

* "Ama sen hiç kokmuyorsun" diyenlerden (deli gibi yıkanırız).

* Rüzgardan, yelden hatta meltemden (üşürüz).
* Klimadan (daha çok üşürüz!)
* Tabanı deri olmayan ayakkabılardan (kayarız).

* Sentetik deri ile kaplı her tür mobilyadan (felaketimiz olur, ağlarız!)

* Siyah renkli kumaşlardan (tuzlanırız).

* "Terlemek sağlıklıdır, boş verin" diyen doktorlardan (kızarız).

* "Zayıflatır" diyen diyetisyenlerden (güleriz).

* "Niye bu kadar terledin, seni heyecanlandırdım mı güzelim?" diyen karşı cinsten (arkamıza bile bakmadan kaçarız).

Aşırı terleme nelere yol açabilir?
* Mantar: Herkese uğrayabilen bir şey. Ancak normal koşullarda insan vücudu asidik olduğu için mantar üreyemez. Nem, asidik ortamı alkalik hale getirir ve mantarın yerleşip üremesi için iyi bir ortam hazırlar. Aşırı terleyenlerin bilhassa ayaklarında sık sık mantar enfeksiyonuna rastlanır ki bunun pislikle ilgisi yoktur. Kaşıntı ve/veya kokuya neden olan bu mantarları çorap içine düzenli olarak dökülen "asitli talk pudrası" önleyebilir. Mantar oluşması durumda ise yine düzenli olarak mantar kremlerinin veya spreylerinin kullanılması gerekmektedir.

* İsilik: Kırmızı veya beyaz küçük döküntüler şeklinde görülür. Deri tavuk derisi gibi olur ve kaşıntıya neden olur. Kısa süreli ve bölgesel olabileceği gibi uzun süreli ve yaygın da olabiliyor.

* Alerji: Vücut kendi terine karşı alerjik reaksiyon gösterebilir. Yanma ve kızarma olarak ortaya çıkar. Bilhassa terlemenin had safhaya ulaştığı sıcak yaz günlerinde olur.

* Ter kokusu: Bromhidros denilen, bilhassa koltuk altı ve ayaklarda görülen bir durumdur. Kişi, bütün çabasına rağmen bunun önüne geçemeyebilir.

* Güven sorunu: Kiside öz güven eksikliğine, günlük aktivitelerden ve sosyal ilişkilerden kaçınmaya, mutsuzluğa, depresyona, sinirli ve hassas bir kişiliğe neden olabilir.

Anneler babalar dikkat!
Çocuğunuz aşırı terliyorsa sakın "çocuktur, geçer" diye düşünmeyin. El ve ayak başta olmak üzere aşırı terleyen çocuklarda utanma, güvensizlik, sosyal ilişkilerden kaçınma, derslerde başarısızlık, içe kapanıklık, hiçbir uğraş edinmeme gibi durumlara sık rastlanıyor. Fakat çocuklarda ifade yetersizliği olduğu için, bunun terlemeden kaynaklandığı çoğu zaman bilinemiyor. Terleme stresli durumlarda gelişiyorsa ve çocuk terlemeden rahatsız ise kısır bir döngü içine girer. Bu da ilerideki meslek seçimini, kariyerini, başarısını olumsuz etkileyebilir. Ter tedavilerinin çocuklara uygulanmasında her hangi bir mahsur yok! İhmal etmeyin, ilgilenin!