Sitoplazma Nedir, Ne İşe Yarar? Sitoplazma Görevleri Nelerdir?

Sitoplazma, hücrenin içini dolduran ve organelleri de içinde bulunduran hücre sıvısının ismidir. Bu sıvı açık renklidir ve jel görünümüne sahiptir. Temel olan sudan oluşur fakat içinde çeşitli tuzları, organik molekülleri ve enzimleri de bulundurur. En önemli görevi de hücre yapı ve organlarını içinde bulundurmasıdır.

Jel bir yapıya sahip olduğu için organelleri ve molekülleri esnek ortamda barındırır. Ayrıca sitoplazma sıvısında farklı işlemler de meydana gelir. Oksijenli ve oksijensiz solunumun ilk aşaması olan glikoz evresi burada gerçekleşir. Ayrıca ribozomda protein sentezine gerekli olan amino asitler de burada yer alır. 

Sitoplazma Görevleri Nelerdir?

Hücrede gerçekleşen reaksiyonlara imkan yaratmak.

Organellerin içinde olan akışkan ortamı ortaya çıkarmak,

İnorganik maddeleri, enzimleri ve organik maddeleri içermek,

Hücreye akışkanlık ve aynı zamanda esneklik sağlamak,

Hücre bölünmesinde rol almak,

Bazı canlılarda sitoplazmik cep oluşturarak hareket sağlamak,

Hücre içindeki maddelerin hareket etmelerini sağlamak.

Sitoplazma ve Organeller

Hücrenin içinde farklı görevleri yerine getirmek için özelleştirilmiş yapılara organel denir ve sitoplazmanın içinde yer alır. Organeller şu şekildedir:

Ribozom: Her hücre içinde olan en temel organeldir. Protein sentezinden sorumludur ve içinde zar olmaz. Ribozom, protein ve RNA'dan oluşur.

Endoplazmik retikulum: Çekirdek ve hücre zarı arasında dağılmış kanal sistemidir. Hücre içindeki madde iletiminden sorumludur ve granüllü ile granülsüz olmak üzere iki çeşittir.

Mitokondri: Çift zarlı bir organeldir ve içinde hem kendi DNA'sı hem de kendi ribozomu vardır. En önemli görevi oksijenden sorumlu olmasıdır.

Golgi cisimciği: Hücrede salgı yapan organele verilen isimdir ve salgı bezlerinde çok sayıda bulunur.

Lizozom: Sindirimden görevlidir fakat bu görev golgi ya da endoplazmik retikulum tarafından da yerine getirilir.

Sentrozom: İlkel bitki hücrelerinde, hayvan ve mantarlarda bulunan zarsız bir organeldir. Hücre bölünmesinde önemli rol sahibidir.

Koful: Hayvan hücrelerinde küçük, bitki hücrelerinde büyük olur, boşaltım ve depo işlevleri vardır. 

Dış Sitoplazmalar

Hücre zarının altında yer alır ve buna ektoplazma ismi de verilir. Sitoplazmanın bu bölümü yoğun ve aynı zamanda granülsüzdür. Dış sitoplazma kollit bir yapıya sahiptir ve reversiblkolloit özelliğini de korur. Jel halinden zıt yönde çok kolay bir şekilde değişebilir. Sitoplazma fotosentez, solunum, sindirim, boşaltım ve beslenme gibi tüm yaşamsal fonksiyonların gerçekleştiği yerdir ve yoğunluğu da sudan yüksektir.

Bu canlı madde su ve proteinlerden oluşur. Ayrıca bazı enzimler, mineraller, karbonhidrat ve lipitler de vardır. Suyum bir bölümü bağımsız bir şekilde protein moleküllerinin arasını doldurur. Bir kısmı ise protein moleküllerine bağlı olarak durur. Sitoplazma açık renkli ve yarı akışkan bir yapıya sahiptir.