Sigara içen çalışanı neler bekliyor?

4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkındaki Kanun'a göre, 19 Temmuz'dan itibaren kapalı mekânlarda sigara kullanımı bütün işyerlerini kapsayacak şekilde yasaklandı. Bu yasaklar işyerlerinde çalışanlar dahil herkesi kapsıyor. Sigara içme yasağına uymayan işçilere, kamu hukuku yönünden idari para cezası, özel hukuk yönünden para cezası (ücret kesme cezası) ile işten çıkarmaya varabilecek cezalar uygulanabilecek.

Para cezası uygulanması

İşçiye sigara içmesinden dolayı uygulanacak olan cezalardan biri, 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun'dan kaynaklanmaktadır. Anılan kanunun 5727 Sayılı Kanun'la değişik 2. maddesinin 1. fıkrasında sayılan sigara içilmesi yasak olan yerlerde sigara içen işçilere 4207 Sayılı Kanun'un 5. maddesinin 1. fıkrasındaki hüküm uyarınca, 5326 Sayılı Kabahatler Kanunu'nun 39. maddesine göre 2009 yılı için 69 TL idari para cezası uygulanır. Bu ceza şikâyet üzerine en yakın kolluk birimi yetkililerince verilir. İşçiler yönünden bu cezanın kolluk güçlerince verilebilmesi için işyeri yetkililerince sigara içen şahıs hakkında tutanak tutulmalıdır. Bu tutanakla birlikte ilgili kolluk birimine müracaat edilmelidir.

Sözleşmeye göre ceza

Sigara içmesinden dolayı işçiye ikinci bir ceza uygulanması da iş mevzuatından kaynaklanmaktadır. Toplu iş sözleşmesinde veya iş sözleşmesinde işyerinde sigara içmenin yasak olduğu belirtilmişse, sigara içmenin yasak olduğu yerlerde sigara içen işçiye iş veya toplu iş sözleşmesinde belirtilen cezalar uygulanır.

Örneğin iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde sigara içen işçinin ayda iki günlük ücretinin ceza olarak kesileceği belirtilmişse, sigara içen işçiye iş sözleşmesindeki iki günlük ücret kesme cezası uygulanır ve işçinin iki günlük ücreti ödenmez. İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintiler bir ayda işçinin iki günlük ücretinden fazla olamaz. Bir işçiye ayda iki günü geçmemek üzere yılda toplam en fazla 24 günlük ücret kesintisi cezası verilebilir. İşçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye derhal sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir.

İşçi ücretlerinden ceza olarak kesilen paralar, işçilerin eğitimi ve sosyal hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın T.C. Ziraat Bankası Ankara Merkez Şubesi'ndeki 38775369/5005 numaralı hesabına (Vergi Kimlik No: 8150292949) kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde yatırılır. Her işveren, işyerinde bu paraların ayrı bir hesabını da tutar.

Ücret kesme cezası sonucunda işçinin sigorta prim ödeme gün sayısında bir eksilme olmaz.

Ceza nasıl uygulanacak

2009 Temmuz ayında işçi Mehmet Bey'in iş sözleşmesinde yer alan sigara içme yasağı hükmüne aykırı davrandığı için iki günlük ücreti ceza olarak kesilmiştir. Mehmet Bey'in sigorta prim ödeme gün sayısı kaç gün olarak gösterilecektir?

İşçi Mehmet Bey'in sigortalı gün sayısı 30 gün üzerinden ilgili kuruma bildirilecektir. Ücretin kesildiği günler sigortalı gün sayısından düşülmez. Mehmet Bey'in sigortalı gün sayısı 28 gün olarak değil, 30 gün gösterilerek primi kuruma yatırılır.

Ücret kesme cezasının dışında daha hafif veya daha ağır cezalar da sigara içen işçilere uygulanabilir. İşçinin çalıştığı işyerinde sigara içmesi, işyerinin güvenliğini tehlikeye sokuyorsa, örneğin işçi bir petrol istasyonunda pompacı olarak çalışıyorsa ya da patlayıcı maddeler imal edilen işyerinde çalışıyorsa, bu işçilerin iş sözleşmeleri haklı olarak işveren tarafından feshedilebilir. İşyerinin güvenliğini sigara içme nedeniyle tehlikeye sokan işçilerin bu nedenden dolayı işten çıkarılmalarında ihbar ve kıdem tazminatı ödenmeyebilir.

Sonuç itibariyle sigara içmelerinden dolayı işçilere idari para cezası uygulanabileceği gibi işverenleri ile yaptıkları iş sözleşmesi/toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre işçilere işten çıkarmaya varabilecek cezalar da uygulanabilecektir. İşyerlerinde çalışanların sigara yasakları konusunda gerekli dikkat ve özeni daha çok göstermeleri gerekiyor. Aksi halde işsiz kalmalarına kadar varabilecek bir süreç başlayabilir.

- Referans -