Türkiye’nin 1877 yılında Hollanda’ya atanan ilk büyükelçilerinden Murad Efendi’nin mezarının bu ülkede olduğu ortaya çıktı.
Avrupa’nın kültürel mirası konusunda çalışmalar yapan "Europa Nostra" adlı kuruluşun Türkiye-Hollanda arasındaki diplomatik ilişkilerin 400’üncü yıldönümü dolayısıyla yayımladığı özel dergide yer alan araştırmada, Murad Efendi’nin mezarının Lahey’de olduğu kaydedildi.
"Ortak Miras" adlı dergide, Türkiye’nin, Lahey merkezli Hollanda, Norveç ve İsveç büyükelçiliği görevlerini üstlenen Murad Efendi’nin 1881 yılında Hollanda’da vefat ettiği ve ardından Lahey’de defnedildiğine yer verildi.
Araştırmacı Eray Ergenç’in titiz bir çalışma sonunda ulaştığı Murad Efendi’nin mezarını Türkiye’nin Lahey Büyükelçisi Uğur Doğan da ziyaret etti. Lahey Büyükelçiliği ayrıca, önümüzdeki günlerde mezarlık yerine Murad Efendi adına bir anıt yerleştirilmesi için çalışma başlattı.
Hollanda’ya atanan ilk büyükelçiler arasında yer alan Murad Efendi’nin mezar yerinin ilk kez kendisi tarafından tespit edildiğini belirten Ergenç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, mezar yerine bir anıt konulması konusunda gerekli izinleri aldıklarını söyledi.
Viyana’da doğdu Osmanlı ordusuna katıldı
Ergeç, 1836 yılında Viyana’da doğan bu önemli şahsiyetin iyi bir eğitimin ardından Osmanlı ordusuna katıldığını ve bu dönemde Franz von Werner olan ismini Murad Efendi olarak değiştirdiğini kaydetti.
Kırım ve Karadağ’daki başarılarının ardından Sadrazam Ethem Paşa’nın yardımcılığına getirilen Murad Efendi’nin aynı zamanda iyi bir şair ve edebiyatçı olduğuna dikkati çeken Ergenç, "Hollanda’da oldukça tanınan biriydi. Hollanda’daki şöhreti akşamları düzenlenen edebiyat sohbetlerinin misafir konuşmacısı olmasından kaynaklanıyordu. Cenaze törenine bakanlar, kraliyet ailesi temsilcilerinin de aralarında olduğu üst düzey isimler katılmış. Büyük sayılabilecek bir törenin ardından defnedilmiş. Gazeteler cenaze törenine ilişkin haberi yapmış" diye konuştu.
Mezar ücreti 100 florin
Büyükelçinin mezar yerini tespit etmenin bir hayli süre aldığını dile getiren Ergeç, hem Hollanda hem de Türkiye’yi kapsayan araştırmasıyla ilgili şu değerlendirmede bulundu:
"Önce öldüğü döneme ait Hollanda gazetelerine baktım. Büyükelçinin ölümü haber olarak verilmiş, büyük bir cenaze töreni yapılmış. Haberde Katolik mezarlığına defnedildiği yazıyor. Mezarlıkları tek tek aradım. Ardından belediyenin ölüm kayıtlarında Murad Efendi ismine rastladım. Mezar numarasını alarak defnedildiği yazılan mezarlığa gittim."
1881 yılında vefat eden Murad Efendi’nin mezar yeri 100 Hollanda florini karşılığında oğlu Gaston Murad tarafından satın alınmış.
Araştırması sırasında bu ödemeye ilişkin faturaya da ulaşan Eray Ergenç, büyükelçinin neden Hollanda’da defnedildiğinin tam olarak bilinmediğini aktararak, "Tabii zaman geçtiği için büyükelçinin mezarının üstüne başkası defnedilmiş. Şu anki mezar yerinde büyükelçinin ismi yazmıyor ama, mezarlık kayıtlarda burada yattığı net bir şekilde yer alıyor" dedi.
Lahey Büyükelçisi Doğan mezarı ziyaret etti
Ergeç’in araştırmasıyla ortaya çıkan Murad Efendi’nin mezarını bir süre önce Lahey Büyükelçisi Doğan da ziyaret etti.
Mezarlık kayıtlarını da inceleyen Doğan, duygularını dergide şu şekilde dile getiriyor:
"Bu benim için bir düşünme ve duygulanma anıdır. Murad Efendi, Hollanda-Türkiye ilişkilerine çok katkıda bulunmuş, başarılı saygıdeğer bir diplomattı. Bu da bize, insanlar olarak, sonsuzluğun karşısında mütevazı davranmamız gerektiğini gösteriyor. Onun unutulmuşluğunun son bulmasından ve selefime şu anda saygı gösterebilmiş olmaktan memnuniyet duymaktayım."
Haberin Devamı
