Lise öğrencisi, hamam böceği ve bor bileşiminden radyasyon zırhı üretti
Balıkesir'de lise son sınıf öğrencisi Alperen Berberoğlu (18), Çernobil gibi nükleer faciada sağ kalan ve zarar görmeyen hamam böceklerinden esinlenerek, böceklerin kabuklarından elde ettiği kitosan maddesi ve bor bileşimlerinden radyasyon zırhı yaptı. Piyasada 600 liraya mal edilen radyasyon yeleklerini, kitosan ve bor bileşimi madde ile 20 liraya yapan Berberoğlu, yeleğin radyasyona karşı yüzde 98,25 oranında koruma sağladığını söyledi.
Balıkesir Fen Lisesi 4'üncü sınıf öğrencisi olan ve üstün zekalı öğrencilerin eğitim gördüğü Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Bilim ve Sanat Merkezi'nde laboratuvar çalışmaları yürüten Alperen Berberoğlu, radyasyondan etkilenmeyen hamam böceklerinden esinlenerek radyasyon zırhlı yelek üretti. Bilim merkezinde görevli kimya öğretmeni Pınar Sabaz'ın da yardımıyla 2 yıldır sürdürdüğü çalışmalar sonrası yaptığı radyasyon yeleği ile TÜBİTAK projelerinde bölge birinciliği alan Berberoğlu, şimdi yeleği ürettiği maddenin patentini almak için çalışmalara başladı. Kurşundan üretilerek yapılan ve insan vücuduna zararı olduğu tespit edilen radyasyon yeleklerinin piyasada ortalama 600 liraya mal olduğunu ifade eden Berberoğlu, ürettiği yeleği ise 20 liraya mal ettiğini belirtti.
HAMAM BÖCEKLERİNDEN ESİNLENDİ
Rusya'nın Çernobil şehrinde yaşanan ve dünyanın en büyük radyoaktif felaketi olarak görülen Çernobil faciası sonrası yaşamayı sürdüren hamam böceklerinden esinlenerek böyle bir çalışmaya başladığını söyleyen Berberoğlu, iki yıldır bu proje üzerinde çalıştığını belirtti. Hamam böceklerini incelediğinde kabuklarında kitosan adlı bir madde olduğunu ve bu maddenin radyasyondan etkilenmediğini belirlediğini ifade eden Berberoğlu, şunları söyledi:
"Bundan yola çıkarak içinde kitosan ve ayrıca milli değerimiz olan bor bulunan bir polimer üretmek istedim. Ardından polimerle ne yapabileceğimizi düşündüm ve bununla hastanelerde röntgen cihazlarını kullanan radyoloji teknikerlerinin gördüğü zararı minimuma indirmek amacıyla üç farklı bor bileşiğini bulunduran yelek dolgusu tasarladık. Yaptığımız yeleğin içerisinde yapmış olduğumuz dolgu var. Ayrıca polimerleştirici malzeme olarak kitosan bulunuyor. Bu da asetik asitte çözünmüş biçimde. Bunun yanında bir de sıvı ürettik. Bunları da hastanelerde şu anda duvarlarda kurşun bloklar kullanılıyor. Onların yerine kullanmak amacıyla ve maliyeti minimum amacıyla bu sıvıları ürettik. Ayrıca kurşun yeleklerin maliyetine göre çok daha ucuz ve kurşun yeleklerin ağırlığına göre çok daha hafif bir materyal ürettik. Kurşun yeleklerin maliyeti yaklaşık 600 TL civarında. Ancak biz bu yeleği 20 TL'ye mal edebiliyoruz. Ayrıca kurşuna göre çok daha hafif olma avantajı var. Bu proje geliştirilerek ileride savunma sanayiinde ve sağlık sektöründe kullanılabilir."
YÜZDE 98,25 ORANINDA RADYASYONDAN KORUNMA SAĞLIYOR
Şehit Prof. Dr. İlhan Varank Bilim ve Sanat Merkezi'nde kimya öğretmeni olarak görev yapan ve Alperen Berberoğlu'na projesinde danışmanlık yapan Pınar Sabaz da bor bileşikleri ve kitosan adı verilen malzemeyle birlikte radyasyondan koruyan kumaş dolgu malzemesi ve sıvı ürettiklerini söyledi. Yaptıkları test sonuçlarında üretilen maddenin radyasyona karşı yüzde 98.25 oranında koruma sağladığını tespit ettiklerini belirten Sabaz, "Dolayısıyla da bu çalışmayı geliştirerek patent noktasına getirdik ve patent başvurusunu gerçekleştirdik. Çalışmanın ilk aşamasında öğrencim hamam böceklerinin radyasyonun zararlı etkilerinden hiçbir şekilde olumsuz etkilenmediğini fark etmiş ve bununla ilgili bunun nedeni ne olabilir diye araştırırken hamam böceğinin kabuğunda bulunan kitosan maddesinden kaynaklandığını keşfettik. Bu kitosanın içerisine de milli değerimiz olan, dünya rezervlerinin yüzde 72sinin ülkemizde bulunduğu bor bileşiğini ekleyerek radyasyon zırhı üretmeyi başardık. Bu malzeme yüzde 98,25 oranında radyasyona karşı koruma sağlıyor" dedi.
