Felaket kapıda! Marmara'yı bekleyen büyük tehlike: İçme suyu ve kullanma suyu...

Almanya başta olmak üzere gelişmiş Avrupa ülkelerinde can ve mal kayıplarına yol açan sel felaketleri, Tarım ve Orman Bakanlığı’nı harekete geçirdi. Bakanlık, İstanbul eksenli Marmara Havzası’na yönelik, “sel ve taşkın planı” hazırlıyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunulacak olan bu taslak raporun “nihai” hale ulaşması amacıyla, “Kapsam Belirleme Toplantısı” yapılacak. Görüşe açılan taslak raporda İstanbul ve Marmara’ya ilişkin kaygıları şöyle sıralanıyor:

Sel afetinin mevcut yüzey ve yeraltı sularının fiziksel ve kimyasal özelliklerini değiştirmesi.

Su kaynaklarıyla bağlantılı (baraj, gölet, sulama kanalı, vb.) yapılara, içme ve kullanma suyuna olumsuz etkisi.

Bilinçsiz tarım ve tarımsal ilaçların yoğun kullanımı nedeniyle oluşan kirlilik yükünün taşkın afeti sonucunda yayılması.

Selle yayılan kirliliğin insan sağlığına olumsuz etkisi.

Taşkın afeti sonucunda ortaya çıkan can ve mal kaybı.

İşsizliği tetikleyebilir

Selle yaşanan ekonomik kayıplar (tarım alanları, endüstriyel alanlar, sanayi alanları, işyerleri, mal kayıpları). Etkilenen ekonomik aktivitenin işsizliği tetiklemesi.

Hidrometeorolojik yapıdaki dönemsel değişimlerin taşkın afetini tetiklemesi. Taşkın afetinin önlemek için yapılan su tutucu yapıların (baraj, rezervuar, su tutma bendi, vb.) iklim değişikliğini tetiklemesi.

Toprak kirliliği ve rüsubat oluşması. Taşkın ve heyelan afetlerinin birbirini tetiklemesi, bitkisel toprak kaybı.

Plansız ve kontrolsüz kentleşme. Kentsel altyapı yetersizliği.

Akarsuların denize ulaştığı noktalarındaki dolgu sorunları. Akarsu rejimini değiştirebilecek yapıların inşa edilmesi.

Taşkın afetinin kültürel ve tarihi miras alanları ve yapılarını tahrip etmesi. Turizmi etkilemesi.

Çözüm önerileri

Taslak rapordaki çözüm ve öneriler ise, şöyle anlatılıyor:

Akarsuların rejimi üzerine etki oluşturan deşarjların (Atık su, can suyu, vb.) izlenmesi.

Dere yatağının fiziksel yapısını değiştirecek aktivitelerin önüne geçilmesi ya da kontrol altında tutulması.

Tarımda pestisit, herbisit, gübre vb. kullanımının kontrollü şekilde yapılmasının sağlanması.

Halkın taşkın afetine karşı bilinçlendirilmesi.

Erken uyarı sistemi

Erken uyarı sistemleri oluşturulması. Su kaynaklarının kalitesi izlenerek su kaynaklı hastalıkların önüne geçilmesi.

Taşkından etkilenen nüfusun belirlenmesi.

Ekonomik kayıpların belirlenmesi ve engelleyecek önlemlerin alınması.

Taşkın afetini önleyici yapılar yapılırken iklim değişikliğinin göz önünde bulundurulması.

Heyelan riski olan alanların tespit edilmesi.

Rüsubat birikmesini hızlandıran budama artıklarının dere yataklarına atılmaması.

Yeni yapılaşmaya açılacak alanlarda planlı ve kontrollü gelişme alanları oluşturulması.

Erken uyarı sistemleriyle risk altındaki sanayi tesislerinin faaliyetlerinin durdurulması.

Taşkın sebebiyle oluşabilecek hava kirlilikleri ve toz fırtına ve taşınımının önlenmesi.

Biyolojik çeşitliliğin taşkın afetinden etkilenmemesi için önlemlerin belirlenmesi.

Taşkının tarihi ve kültürel miras üzerindeki etkilerini önlemek için tedbir alınması, oluşan hasarların onarılarak telafi edilmesi. (Milliyet/Önder Yılmaz)