Doğan kuşu özellikleri - Doğan ve şahin kuşları arasındaki farklar
Bazı türleri kerkenez olarak da isimlendirilen doğan kuşları, gündüz yırtıcı kuş takımına ait bir kuş türüdür. Doğangiller familyasında yer alan bu kuşun 50’den fazla değişik türü bulunmaktadır. Ancak bunların tümü ortak bir isim almış ve “doğan” olarak nitelendirilmiştir.
Doğan Kuşu Özellikleri
Doğan kuşlarının özellikleri hangi türe ait olduğuna göre bazı değişiklikler içermektedir. Ancak doğanların ortak olarak sayılabilecek çok sayıda özelliği bulunmaktadır. Buna göre doğanlar; kısa boylu, sivri gagalı ve güçlü pençeleri olan hayvanlardır. Büyük bir kısmının tüyü; kahverengi, siyah ve beyaz tondadır. Ancak nadiren de olsa farklı renklerde ve kırmızı lekeli şekilde de görülebilmektedir.
Doğan, yuva yapmaya gerek duymayan bir kuş türüdür. Ancak kendi bölgesi olarak kabul ettiği alandan uzaklaşmayı da pek sevmemektedir. Doğanların kanatları incelendiğinde, kısa boyuna orantısız olarak çok uzun olduğu görülmektedir. Buna ek olarak kanatlar uç kısma geldikçe sivri bir şekil almaktadır. Bu şekil, doğanın yüksek kesimlerde uçarken hız kazanmasına yardımcı olmaktadır.
Doğanlar, genellikle uçarken gözlenebilmektedir. Dağlık arazilerde gezinen bu kuşlar, konmak istedikleri zaman yüksek noktaları tercih etmektedir. İnsandan uzak ve suya yakın yerleri seven doğanın en büyük özelliği ise gözlerinin çok keskin olmasıdır. Bu görüş yeteneği, doğanı diğer kuş tüylerinin oldukça önüne geçirmektedir.
Doğan ve Şahin Kuşları Arasındaki Farklar
Doğan ve şahin yaygın olarak tanınan yırtıcı kuş türleri arasında yer almaktadır. Bu sebeple de iki kuş türü sık sık karıştırılmaktadır. Ancak hem fiziksel özellik hem de karakter bakımından doğan ve şahin birbirlerinden oldukça farklıdır. Buna göre iki kuş arasındaki en önemli fark üyesi oldukları takımlardır. Doğan gündüz yırtıcı kuşuyken, şahin atmacagiller takımında yer almaktadır.
Şahini, fiziksel olarak doğandan ayıran en baskın özellik gaga yapısıdır. Bu kapsamda, bir şahinin gagası çengel yapıda ve kıvrık halde bulunmaktadır. Bacakları da tamamen tüy ile çevrelenmiş olan şahinler, genellikle sürü halinde dolaşmayı sevmektedir. Yaşam alanları da doğan ve şahin arasındaki bir diğer ayrımdır. Doğan dağlık alanlarda gezerken, şahin daha çok ormanlık alanları tercih etmektedir.
Doğan ve şahin, evcilleştirilebilen bir yapıdadır. Bu özellik iki kuşun ortak noktası olarak görünse de evcilleştirilebildikleri çağ, birbirinden oldukça farklıdır. Bu kapsamda doğan kuşu yalnızca yumurtadan çıktıktan 1 ay sonra alınırsa evcilleştirilebilmektedir. Oysa şahin, yakalandıktan sonra ufak bir eğitim ile evcil bir kuş haline getirilebilmektedir.
Doğan Kuşunun Avlanma Prensipleri
Doğan kuşu avlamak istediği hayvanı genellikle havada daire çizerek takip etmektedir. Üstün görüş kabiliyeti doğanlara, kilometrelerce yüksekten bir fareyi bile görme avantajı sağlamaktadır. Bu sebeple doğanlar için avlarını takip etmek oldukça kolaydır. Güçlü pençe ve üstün görme kabiliyeti, doğanın elinden hiçbir avın kurtulamayacağını göstermektedir.
Doğan, gökyüzünde uçarken saatte 200 kilometrelik yüksek bir hız rahatlıkla erişebilmektedir. Ancak bu hız, avına yaklaşmaya başladığı zaman bir miktar artarak saatte 300 kilometreye kadar çıkmaktadır. Doğanlar, genellikle ıssız arazilerde bulunan tavşan ve kertenkeleleri yemekten hoşlanmaktadır. Doğanların besin piramidindeki yeri sayesinde, doğadaki kemirgenlerin sayısının aşırı artması da önlenmektedir.
Kamuflaj olabilme kabiliyeti doğanların avlanma konusundaki başarısını artırmaktadır. Bu sebeple karlı bölgelerde bulunan doğanlar beyaz renkli olurken, kırsal kesimdeki doğanlar genelde kahverenginin tonlarını taşımaktadır.
Doğanların Üreme Biçimi ve Yaşam Süresi
Doğanlar genellikle yuvalarını sarp ve ulaşılmaz kayalıklara yaparlar. Dişi bir doğan bu yuvada en fazla 5 tane yumurtaya kuluçkaya yatar ve 35 gün kadar sonra da yumurtalardan yavru doğanlar çıkar. Sağlıklı bir doğan için belirtilen ortalama ömür ise 160 yıl olarak kabul edilmektedir.