Definecilik nedir? Definecilik neden yasak?

Eski çağlardan beri değerli eşyalarını toprak altına ya da kuytu bir yere gömme geleneği definecilik mesleğini doğurmuştur. Değerli eşyalarını gömülürken, define işaretleri, define haritaları bırakmayı ihmal etmeyen kişiler, defineciliğin günümüze kadar ulaşmasını da beraberinde getirmiştir. Define işaretlerini takip etmek ise hem bir meslek hem de bir hobi haline gelmiştir.

Definecilik nedir?

Medeni Kanun’da, bulunmalarından çok zaman önce gömülmüş veya saklanmış olduğu ve duruma göre artık malikinin bulunmadığı kesin olarak anlaşılan değerli şeyler, define olarak tanımlanır.

Eski çağlarda değerli eşyalarını gömme geleneği ya da olası haydut saldırılarında değerli eşyalarının hepsini götürememe sıkıntısı defineciliğin doğuşu olmuştur. Zamanla gelip alırım düşüncesi, yıllar sonra takip edilen işaretler bazen bir meslek bazen de bir hobi olarak defineciliği geliştirmiştir.

Hazineler ya da diğer değerli eşyalar, yeraltı görüntüleme cihazlarının yardımı ile tespit edilir.

Defineci kimdir?

Altın avcıları olarak anılan grupla karıştırılmaması gereken defineci, profesyonel araştırmacıdır. Höyük içerisindeki kral odaları, mezarlar, mahzenler, tünel ve yığma tepeler olarak adlandırılan timülüsler defineciler tarafından gömü tespit edilmeye çalışılan yerlerin başında gelir.

Definecilik neden yasak

Defineciliği devlet tarafından izin alarak yapmak da mümkün. İzinli definecilik dışında definecilik yapmak ise yasak. Definecilik neden yasak sorusunu ise şu şekilde cevaplamak mümkündür:

Kaçak kazılar Anadolu’nun arkeolojik kazılarını, antik kentlerini, höyüklerini kısacası tarihi yapıları tehdit ediyor. Kültürel mirasın korunması defineciliğin yasak olmasının en önemli nedenidir.

İzinli definecilik nedir?

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında yayınlanan Define Arama Yönetmeliği, belirlenen şartların sağlanması durumunda izinli olarak yapılabilmektedir.

Define ruhsatı alabilmek için yerine getirilen şartlar ise şu şekilde sıralanmıştır:

a) Korunması gerekli tabiat varlıkları ile 19’uncu yüzyıl sonuna kadar yapılmış taşınmazlar,

b) Belirlenen tarihten sonra yapılmış olup önem ve özellikleri bakımından Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca korunmalarında gerek görülen taşınmazlar,

c) Sit alanı içinde bulunan taşınmaz kültür varlıkları,

d) Millî Mücadele ve Cumhuriyet’in kuruluşunda tarihi olaylara sahne olan ve Mustafa Kemal Atatürk’ün kullandığı evler.

Bu sayılı alanlar dışında kalan; kaya mezarlıkları, yazılı, resimli ve kabartmalı kayalar, resimli mağaralar, höyükler, tümülüsler, ören yerleri, akropol ve nekropoller; kale, hisar, burç, sur, tarihi kışla, tabya ve istihkamlar ile bunlarda bulunan sabit silahlar; harabeler, kervansaraylar, han, hamam ve medreseler; kümbet, türbe ve kitabeler, köprüler, su kemerleri, su yolları, sarnıç ve kuyular; tarihi yol kalıntıları, mesafe taşları, eski sınırları belirten delikli taşlar, dikili taşlar; sunaklar, tersaneler, rıhtımlar; tarihi saraylar, köşkler, evler, yalılar ve konaklar; camiler, mescitler, musallalar, namazgahlar; çeşme ve sebiller; imarethane, darphane, şifahane, muvakkithane, simkeşhane, tekke ve zaviyeler; mezarlıklar, hazireler, arastalar, bedestenler, kapalı çarşılar, sandukalar, siteller, sinagoglar, bazilikalar, kiliseler, manastırlar; külliyeler, eski anıt ve duvar kalıntıları; freskler, kabartmalar, mozaikler, peri bacaları ve benzeri taşınmazlarda define yapmak ise yasaktır.