Neden şimdi?

Sivil toplum örgütlerinin siyasi partilerden daha yapıcı olduğunu ileri süren Başbakan Yardımcısı, onlardan veya partilerden gelecek tekliflere göre Anayasa paketindeki maddelerin artabileceğini açıkladı.

Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, Adalet Bakanı Sadullah Ergin, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik ve Ak Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ dün İstanbul Swissotel’de gazete ve TV’lerin yöneticilerine Anayasa değişiklik paketi hakkında bilgi verdi.

Açıklamalar doğal olarak HSYK ve Anayasa Mahkemesi’nin yapısı ile parti kapatmaları zorlaştıracak hükümler üzerinde yoğunlaştı. Kolay okunması için madde madde aktaracağım.

HSYK’nın yapısı nasıl değişecek?

“Adalet Bakanı ve müsteşarı neden HSYK’da deniyor. Avrupa’da da Adalet Bakanı ya da Cumhurbaşkanı bu kurulun başkanı. Evet Adalet Bakanı HSYK’dan çıkmıyor ama sembolik bir rolü olacak. Etkinliği ve ağırlığı önemli ölçüde azalıyor. 7 üyeden biri Adalet Bakanı’yken şimdi bu oran 19’da bire iniyor. Ayrıca mevcut durumda Adalet Bakanı Müsteşarı katılmazsa toplantı yapılamıyor. Bunu da değiştiriyoruz. Müsteşarın katılımı zorunlu olmaktan çıkıyor, onun yokluğunda da toplantı yapılabilecek. Üstelik Adalet müfettişleri de bakana değil HSYK’ya bağlı olacaklar, HSYK tarafından atanacaklar... HSYK’nın ayrı bütçesi, sekretaryası olacak.”

(HSYK’nın üye sayısı artarken Yargıtay’dan gelecek üye sayısının aynı kalması, Danıştay’ın seçeceği üye sayısının ise 2’den bire inmesi, Adalet Bakanı ile birlikte yüksek yargının HSYK’daki etkinliği ve ağırlığını da azaltmıyor mu? Adalet Bakanı bu konuya değinmedi.)

Anayasa Mahkemesi

“Tüm Avrupa’da yüksek mahkeme üyelerini parlamentolar seçiyor. Biz sivil darbe eleştirileri, yargıyı ele geçiriyorlar türü polemiklerden uzak durabilmek için Meclis’in seçeceği üye sayısını 3’te tuttuk. Cumhurbaşkanı 7 üye seçecek. Fransa’da ’seçkin vatandaş’ deniyor, biz o tanımı uygun bulmadık, Cumhurbaşkanı 2 üyeyi de ’üniversite mezunu’, 45 yaş üstü vatandaşlar arasından seçecek. Neden? Meslek dayanışması olmasın diye... Elbette Cumhurbaşkanı tutup yüksek mahkemeye zoolog ya da botanikçi atamayacak. Tabii bu Cumhurbaşkanı’nın tercihine de bırakılmayabilir. İstenirse, yüksek mahkemedeki hukukçu sayısı garanti altına alınabilir.

Anayasa Mahkemesi’ne kişisel başvuru hakkı ise AİHM’e gidişleri azaltacaktır. AİHM’de 45 ülkeden yaklaşık 140 bin dava var. Bunun 11 bini Türkiye’den açılmış. Oran olarak birinciyiz. Ayrıca herkesin hakkını AİHM’de arama şansı, maddi imkanı yok. Kişisel başvuru hakkı, ödenen tazminatları da azaltacaktır...”

Parti kapatma zorlaşacak

“Venedik Komisyonu diyor ki Türkiye’de parti kapatma gerekçeleri çok fazla. Bugüne kadar 25 parti kapatılmış, yani kapatma istista olmaktan çıkmış ve dava açma prosedürü çok keyfi... İşte bu gerekçeleri ortadan kaldırmaya çalıştık. Meclis’teki sandalye sayısına bakılmaksızın, grubu olan her partiden 5’er milletvekili bir komisyon oluşturarak, kapatma davasının açılıp açılmayacağına karar verecek. Venedik Komisyonu kararına rağmen, yine polemik konusu olmasın diye kapatma davası açma gerekçelerini aynı tuttuk. Keşke uzlaşma olsa da gerekçeleri azaltabilsek...”

Paket Anayasa’ya aykırı mı?

(Yargıtay Başkanı Hasan Gerçeker “Anayasa paketi Anayasa’ya aykırı” demiş, hedefin yargı bağımsızlığı olduğunu söylemişti.) Taslaktaki hangi maddenin ne şekilde Anayasa’ya aykırı olduğunu, hangi düzenlemenin ’yargı bağımsızlığını geri götürdüğünü’ söylesinler. Bir tane somut şey söylesinler, özür dileyeceğiz. Eksik, yanlış varsa yeniden bakar, düzeltiriz. Anayasa’ya aykırılık iddiasını önemsiyor, dikkate alıyoruz. Elbette paketin Anayasa Mahkemesi’nden dönmesini istemeyiz. Ama biz herhangi bir aykırılık görmüyoruz.

Taslak genişleyebilir mi?

“Ortada hukuki bir düzenleme var. Hukuk çerçevesinde, hukuk kavramlarıyla, hukuki dayanaklarıyla ortaya koyup tartışmak gerek. Siyasi zeminde tartışırsak faydalı olmaz. Hukuki teklifler metne daha fazla katkı sağlar. Şu ana kadar meslek örgütlerimiz siyasi partilere nazaran daha önde görünüyor. Onlar bu taslakta ’Şu maddeler de olsa daha iyi olur’ diye düşüncelerini ifade ediyorlar. Gelebilecek teklifleri de değerlendireceğiz, muhtemeldir ki, madde sayısı biraz daha artabilir...”

(Burada Cemil Çiçek’in bir sözü özellikle dikkat çekiciydi. AB reformlarının yavaşladığı hatta durduğu yolundaki eleştirilere ’Doğrudur’ dedikten sonra ekledi: ”Anayasamıza uygun reformlar Brüksel’den dönüyor. Brüksel’e uygun reformlar ise Ahlatlıbel’den...“ Anayasa Mahkemesi’nin yeni binası, Ankara Ahlatlıbel’de...)

Kapatma davası açılır mı?

Bu soruya Cemil Çiçek yanıt verdi: ”İktidar partisini kapatmanın hiçbir hukuki mantığı yok. Çünkü idari yargı ve Anayasa Mahkemesi var. Köprü geçiş ücretlerine kadar iktidarın her türlü tasarrufu yargı denetimine açık.”

Neden şimdi sorusu?

Bir eleştiri de soru şeklinde yöneltildi: “Neden 8 yıl beklediniz? Neden seçime 1.5 yıl kalmışken harekete geçtiniz?” Cevap yine Çiçek’ten geldi. Balyoz Darbe Planı’nı ima ederek, “Şimdi görüyoruz ki, daha geldiğimiz günün ertesi gün kıpırdanmalar olmuş. 8 yıl önce nasıl olacaktı? Anayasa kabul edildiği günden beri tartışılıyor. Herkes değişmesi gerektiğinde hem fikir. Keşke ilk 5 madde dışında tamamı değişebilse. Bu sırtımızda bir yük. Bu yükü neden 2-3 yıl daha taşıyalım?”

Ayrı ayrı oylanabilir mi?

Paketteki maddeler ayrı ayrı oylanabilir mi? Bu konuda katı bir tutum yok. Çiçek “Bugüne kadar tüm Anayasa değişiklik paketlerine referandum olasılığı olduğu için ’paket halinde oylanır’ şerhi konulmuş. Eleştirileri değerlendireceğiz. Ama daha o noktaya gelmedik.” Paketin 4’üncü maddesindeki ’Devlet cinselliğe karşı çocukları korur’ ifadesinin yanlış anlaşılmalara yol açtığı konusunda bakanlar hemfikir. Bu madde ’Devlet cinsel istismara karşı çocukları korur’ şeklinde değiştirilecek. Ve son bir soru seçim barajının indirilmesiyle ilgiliydi. Çiçek, seçim barajının Anayasa değil kanun konusu olduğunu söyledi. Pakette barajla ilgili herhangi bir düzenleme yapılmayacak.

MEDYA TEMSİLCİLERİNE HSYK KİTAPÇIĞI

Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, Adalet Bakanı Sadullah Ergin, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik ve AK Parti Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ ile gazete, televizyon ve haber ajanslarının yöneticilerine, Anayasa değişikliği paketi hakkında bilgi verdi. Swissotel Bosphorus’taki toplantıya 53 gazeteci davet edildi. Medya temsilcilerine ’Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun Yeniden Yapılandırılması’ başlıklı bir kitapçık da dağıtıldı.