Babacan, Davutoğlu, Karamollaoğlu CHP'ye geçecek mi?

Hürriyet'ten Abdulkadir Selvi yeni seçim yasası teklifinin detaylarını köşesinde yazdı. Selvi, "Yeni düzenleme partilerin aldıkları oyların üzerinde milletvekili çıkarmalarına son veriliyor." ifadelerini kullandı.

Selvi'nin ilgili yazısı şu şekilde:

Yeni seçim yasası teklifi Meclis’e sunuldu. Teklifi hazırlayan AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı ile MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız bir basın toplantısı düzenleyerek yeni seçim kanunu teklifi hakkında ayrıntılı bilgi verdiler.

ERKEN SEÇİM YOK

1- Yeni seçim kanunu teklifi ile baskın seçim gelmiyor. Tam aksine erken ya da baskın seçimin önüne geçiliyor.

2- Çünkü Anayasa’nın 67. maddesinde, “Seçim kanunlarında yapılan değişikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamaz” deniliyor.

3- Seçim yasasıyla ilgili teklifin önümüzdeki hafta Adalet Komisyonu’nda görüşülmeye başlanması bekleniyor. En fazla bu ay sonu ya da nisan başında Meclis’ten geçerek yasalaşması öngörülüyor.

SEÇİMLER 2023 HAZİRAN’DA

4- Bu durumda en erken 2023 yılı mayıs ayında seçim yapılabilecek demektir. Bu teklifle erken seçim tamamen rafa kalkıyor. Seçim tarihi için 2023 yılı haziran ayı görünüyor.

5- Kılıçdaroğlu’nun eylülde seçim beklentisi de böylece suya düşüyor. Geçen yıl da Akşener, haziranda seçim demiş ama doğru çıkmamıştı.

SEÇİM BARAJI YÜZDE 7

Şimdi 15 maddeden oluşan teklifin genel çerçevesi zaten bir süredir yazılıyordu.

1- Seçim barajı yüzde 7’ye düşürülüyor. İttifak içi ayrı bir baraj getirilmiyor.

2- Seçime katılmak için Meclis’te grubun olması zorunluluğu kaldırılıyor.

İYİ Parti’nin 24 haziran 2018 seçimlerine girmesi için CHP’den bir gecede 15 milletvekili İYİ Parti’ye geçmişti. Yeni düzenlemede Meclis’te grubu olma şartı kaldırılıyor. 41 ilde yani Türkiye’nin yarısında örgütlü olmak ve genel kongre yapmak yeterli sayılıyor.

3- Nispi temsil sistemi devam ediyor.

4- İl seçim kurulu başkanlarının ise birinci sınıf hâkimlerden kura çekilme yöntemiyle belirlenmesi esası getiriliyor.

EN KRİTİK DÜZENLEME

Seçim teklifinde küçük partiler açısından kritik bir düzenleme yer alıyor. İttifaka giren partiler yüzde kaç oy alırsa alsınlar eğer ittifakın genel oyları yüzde 7’yi geçiyorsa barajı aşmış sayılacaklar. Orada sorun yok. İttifaklara giren partiler açısından bir anlamda seçim barajı sıfırlanmış oluyor.

Ama dikkat çekmek istediğim düzenleme o değil.

CHP İLK KEZ 11 İLDE MİLLETVEKİLİ ÇIKARDI

Yukarıda anlatmaya çalıştığım seçim ittifaklarıyla ilgili düzenleme 24 Haziran 2018 seçimlerinde uygulandı. Ama nasıl? İttifaktaki partilerin toplam oyları hem barajın hesaplanmasında hem de milletvekili dağılımında esas alındı. Milletvekili dağılımında hesaplama ittifakın oylarının tamamı üzerinden yapıldı.

Bu hesaplama yöntemiyle CHP artı 32 milletvekili, İYİ Parti 6 milletvekili çıkardı, Saadet Partisi Meclis’e 3 milletvekili çıkardı. Bu nasıl oldu? İYİ Parti ve Saadet Partisi’nin oyları da katılınca artık oylar gitti, onun yerine tamamlayıcı oylar geldi. İYİ Parti ve Saadet Partisi’nin oyları de eklenince CHP daha önce milletvekili çıkaramadığı 11 ilde -Adıyaman, Karabük, Karaman, Kars, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Nevşehir, Şanlıurfa ve Yozgat- milletvekili çıkardı.

ELAZIĞ ÖRNEĞİ

Örneğin 5 milletvekilinin çıkarıldığı Elazığ’da bir partinin milletvekili çıkarabilmesi için yaklaşık 60 bin oy olması gerekiyor. 24 Haziran 2018 seçimlerinde MHP 47.558 oy almasına rağmen milletvekili çıkaramazken, CHP 37.751 oy almasına rağmen İYİ Parti’nin 26 bin 987 ve SP’nin 6 bin 199 oylarıyla 41 yıl sonra bu ilden milletvekili çıkarabildi.

HORMONLU MİLLETVEKİLLİĞİNE SON VERİLİYOR

Yeni düzenleme partilerin aldıkları oyların üzerinde milletvekili çıkarmalarına son veriliyor. MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, “İttifaka giren partiler Türkiye geneli barajını ittifakla geçebilecek. Ancak milletvekili çıkarmaları kendi oylarına bağlı olacak. Artık oylardan yararlanamayacak” diye izah etti. Böylece partiler Meclis’te aldıkları oylardan “taşkın” bir şekilde temsil edilemeyecekler.

Peki yeni düzenleme nasıl olacak?

İttifakın aldığı oyların tamamı, seçim barajının aşılmasında birlikte hesaplanacak. Ancak milletvekili dağılımı, ittifak içindeki partilerin her birinin aldığı oylara göre yapılacak.

“Seçim çevrelerinde milletvekili hesabı ve dağılımı ittifak içinde yer alan partilerin o seçim çevresinde almış olduğu oy sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır” deniliyor.

CHP LİSTELERİNDEN GİRECEKLER

Yani Babacan’ın, Davutoğlu’nun ya da Karamollaoğlu’nun partisi seçimlere Millet İttifakı ile girdikleri takdirde, yüzde 7 barajını aşabilecekler. Ama milletvekili hesabı o ilde aldıkları oy sayısına göre yapılacak.

Bu durumda milletvekili olmak istedikleri takdirde Ali Babacan, Ahmet Davutoğlu ve Temel Karamollaoğlu’nun CHP listelerinden seçimlere girmeleri gerekecek.