‘A, B, C planları’ tartışılıyor

Türkiye’nin 98 yıllık yönetim sistemini değiştirecek 24 Haziran seçimleri için geri sayım sürerken, siyaset kulislerinde seçim sonrası olası senaryolar ile Cumhurbaşkanı ve Ak Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, ortaya çıkacak tabloya göre uygulamaya konulacağına işaret ettiği, “A, B, C planları” tartışılıyor.

Erdoğan, İngiltere’de Bloomberg televizyonuna verdiği röportajda, kendisinin yeniden bu göreve seçilmesi, ancak parlamentoda partisinin çoğunluğu kaybetmesi durumunda neler yaşanabileceği yönündeki soruya “Dereyi görmeden paçalar sıvanmaz. Böyle bir neticeye göre hazırlıklarımız şüphesiz olacaktır. A, B, C planlarımız var” karşılığını verdi. Erdoğan, “Tasarladığınız sistem sadece hem Cumhurbaşkanlığı hem parlamento seçimlerini kazanmanız durumunda mı iyi çalışan bir sistem” sorusunu da, “Dersimize iyi çalıştık. Sistemi çalıştırmayacak herhangi bir gelişmeye de fırsat vermeyeceğiz” diye yanıtladı. 7 Haziran seçimleri sonrası sistemi tıkayan veya tıkamak isteyenler olduğunu belirten Erdoğan, Cumhurbaşkanı olarak sistemin önünü açtığını ve 1 Kasım’da seçime gidildiğini anımsattı.

Merak uyandırdı

Erdoğan’ın bu açıklamasının ardından, Cumhurbaşkanı seçiminin ilk turda asgari yüzde 55 oy oranıyla Erdoğan lehine sonuçlanacağına inanan, ancak Meclis seçimlerine ilişkin tablonun sürprizlere açık olduğu endişesi yaşanan Ak Parti’de “A, B, C planlarının ne olabileceği” tartışıldı.

Milliyet’in sorularını yanıtlayan Ak Parti kurmayları, seçilen Cumhurbaşkanı ile uyumsuz bir Meclis tablosunun Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini kilitleyebileceğine işaret ederek Erdoğan’ın açıklamasının, “kendisine oy veren kitlenin desteğini tam olarak Ak Parti’ye kanalize etme” amaçlı olduğunu vurguladı. Parti kurmayları, “Sayın Erdoğan, Ak Parti’nin Meclis çoğunluğuna sahip olmasının önemine işaret ediyor. Kendisi Ak Parti’de başlattığı değişim süreciyle, vatandaşta karşılığı olan nitelikli bir kadro ile yola devam edeceğini gösterdi. Ortaya koyacağı milletvekili aday listesi de bunun göstergelerinden biri olacak. Karşılığında da yürütmeyle birlikte yasamada da kendisine iktidar gücünün verilmesini talep ediyor” görüşünü dile getirdi.

Üç seçenek

İktidar kulislerinde ise Erdoğan’ın yeniden Cumhurbaşkanı seçilmesi, ancak Meclis çoğunluğunu kaybetmesi ya da milletvekili sayısının, “idam cezasının geri getirilmesi, ceza affı, FETÖ’nün siyasi ayağı” gibi konularda görüş ayrılığına düştüğü ittifak ortağı MHP’nin sürekli desteğine ihtiyaç duyacak sınırda kalması olasılıkları çerçevesinde değerlendirmeler yapıldı.

Muhalefetin çoğunlukta olduğu bir Meclis’ten Erdoğan’ın istediği yasaları ve bütçe çıkarmakta zorlanacağına, çıkaracağı Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin Meclis’ten geçirilecek yasalarla geçersiz kılınabileceğine, bu durumun da siyasi-ekonomik istikrarsızlık ve kaosa yol açabileceğine işaret eden Ak Parti kaynakları, bu durumda yaşanabilecek olası gelişmeleri şöyle sıraladı:

- Fesih yetkisiyle yeniden seçim: Seçilen Cumhurbaşkanı’nın göreve başlamasıyla birlikte yürürlüğe girecek Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine yönelik anayasa değişikliği uyarınca, Cumhurbaşkanı ve TBMM’nin karşılıklı fesih yetkisi bulunuyor. Cumhurbaşkanı tek başına, Meclis 360 milletvekilinin oyu ile seçim kararı alabiliyor. Sıkıntı yaratan bir Meclis tablosu ile karşı karşıya kalınması durumunda, Erdoğan 7 Haziran seçimleri sonrasında olduğu gibi “kalıcı istikrar, kalıcı huzur, kalıcı refah” teziyle sistemdeki kilitlenmeyi aşma yoluna gidebilir.

- Cumhur İttifakı’nı Meclis’te genişletme: Üst üste seçim seçmende tepki oluşturabilir ve yenilenen seçimlerden de benzer bir tablo çıkabilir. Bu durumda Meclis’teki tabloya göre bir strateji izler. Meclis’e giren partilerden en az biri ile uzlaşma ya da Cumhur İttifakı safına çekme yoluna gidebilir.

- Partner değiştirme: Her ne kadar Cumhur İttifakı’nın seçimden sonra da süreceği vurgulansa da MHP dışında bir parti ile işbirliği arayışı olabilir.

Kaynak: Milliyet