Yeşil çay karaciğerin de dostu
Dengeli beslenmeyle karaciğer yağlanmasının önlenebileceğini belirten Avrasya Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Sedat Işık, karaciğer yağlanmasının tedavi yöntemlerini ve karaciğer yağlanmasından korunmanın ipuçlarını anlatıyor.
Karaciğer vücudumuzdaki en çalışkan organların başında gelmektedir. Detoks görevi yapan karaciğer vücudun toksinlerden arınmasını sağlarken bağışıklık sistemini de güçlendirir. Ancak bazı beslenme alışkanlıkları ve sağlıksız yaşam şekli karaciğer yağlanmasına yol açmaktadır.
Karaciğer yağlanması nedir?
Karaciğer yağlanması diğer bir deyişle steatoz; karaciğer hücrelerinde çeşitli nedenlerden dolayı fazla yağ birikmesiyle meydana gelen bir sağlık problemidir. Normal durumda karaciğerde belli oranda yağ bulunur ve bu yağ karaciğere zarar vermez. Ancak normalin üstündeki yağlanmalar, karaciğer fonksiyonlarını kısıtlarken yapısal değişikliklerin oluşmasına sebep olur.
Karaciğerin yağlanmasının nedenleri
• Obezite: İnsülin direnci, hormonal nedenler ya da kötü beslenme alışkanlıkları nedeniyle alınan fazla kilolar vücutta yağ hücrelerinde depolanır. Fazla kiloların artmasıyla hücreler yağ depolayamaz hale gelir ve burada depolanamayan yağlar karaciğer gibi organlarda depolanmaya başlanır.
• Aşırı alkol tüketimi: Alkol tüketimi aşırı bir durum olduğunda karaciğerde yağlanma başlayabilir. Çünkü alkol, karaciğerin yağ metabolizmasındaki işlevine zarar verir ve yağın karaciğer hücrelerinde birikmesine neden olur.
• İnsilün direnci: Genetik nedenler dahil olmak üzere kötü beslenme gibi faktörler vücutta insülin direncini ortaya çıkabilir. İnsülin hormonuna karşı vücutta hücrelerin direnç göstermesi sonucu pankreas daha fazla insülin salgılamaya başlar ve insülin hormonundaki bu artış sonucu kandaki ve karaciğerdeki yağ asitlerinde artış görülür. Sonuç ise karaciğer yağlanması…
Bu üç önemli faktörün dışında;
• Kanda trigliseridlerin yüksek seviyelerde olması,
• Ani kilo kayıpları,
• Tip 2 diyabet
• Yüksek kolesterol
• Wilson hastalığı
• Bazı ilaçlar,
• Bakteri ve virüsler
Bu belirtilerle ortaya çıkıyor
Karaciğer yağlanması ilk aşamada sinsi ilerler. Birçok hasta ilk zamanlarda bu problemi fark etmediği gibi kendinde hastalığa dair semptomları gözlemleyemez. Ancak yağlanma ilerledikçe karaciğer fonksiyonları bozulmaya başlar. Bu bozulmalar sonucunda vücut birçok belirti göstermeye başlar. Bu belirtiler;
• Midede şişkinlik ve hazımsızlık,
• Mide bulantısı, kusma refleksi,
• Kilo ve güç kaybı,
• İştahsızlık,
• Halsizlik ve yorgunluk,
• Nefes ve vücutta oluşan kötü kokular,
• Vücut ısında düşme,
• Gözlerde kızarma ve sararma,
• Ciltte kaşıntı ve kızarıklık,
• Boyun ve koltuk altında görülen renk değişimleri
En çok kimlerde görülüyor?
• Ailenizde karaciğer problemi geçirmiş kişiler varsa,
• Sağlıksız bir beslenme düzenine sahipseniz,
• Diyabet ve yüksek tansiyon problemleriyle uğraşıyorsanız,
• Orta yaşın üstündeyseniz
• Ve en önemlisi de fazla kiloluysanız karaciğer yağlanması riskiyle karşı kaşıya olabilirsiniz.
Teşhisi
En çok kullanılan yöntem kan testidir. Kan testi yoluyla karaciğerdeki bazı enzimlerin yüksek olup olmadığı kontrol edilir. Bazı enzimlerin yüksek olması karaciğer yağlanmasına işaret eder. Bunun dışında ultrason, bilgisayarlı tomografi gibi cihazlar yardımıyla karaciğer dokularındaki hasarlar göz önünde bulundurularak yağlanma olup olmadığı teşhis edilebilir. Ayrıca karaciğer biyopsisi kesin bir tanı edinmenizi sağlar. Bu yöntem yağlı karaciğer bulundurma konusunda yüksek risk taşıyan grupta kullanılır.
Karaciğer yağlanmasını önlemek mümkün mü?
Karaciğer yağlanmanın en büyük sebebi alkoldür. Eğer karaciğer yağlanması alkole bağlı olarak görülüyorsa bu durumu düzeltmek için en etkili tedavi yöntemi alkolü bırakmaktır. Alkolü bırakan hastanın karaciğeri 6 hafta sonra eski fonksiyonlarını kazanmaya başlar. Alkolü bırakmadığı sürece karaciğerdeki yağlanma ve buna bağlı gelişen hasarlarda düzelme olmaz.
Alkol dışında meydana gelen karaciğer yağlanmasının tedavisinde birçok ilaç kullanılmaktadır. Ancak bu noktada kesin bir fayda görülmemektedir. Bu hastaların yapması gereken ise yaşam tarzlarını değiştirmektir.
Karaciğer yağlanması olan kişiler nasıl beslenmeli?
Karaciğer yağlanmasının önüne geçmek için beslenme tarzına dikkat etmek son derece önemlidir. Dengeli beslenmeyle karaciğer yağlanmasını geri çevirmek de mümkün. Bu noktada kırmızı etten uzak durup sebze, meyve ve tahılların ön planda olduğu bir beslenme modeli geliştirmek gerekmektedir. Özellikle yeşil çay ve Türk kahvesi karaciğer yağlanmasını geri çevirmekte önemli rol oynuyor. Bunların yanında avokado, brokoli, sarımsak gibi yiyecekleri karaciğer yağlanması olan kişilerin sıklıkla tüketmesi faydalı olacaktır.
Karaciğer yağlanmasını önlemek için;
• Sağlıklı bir diyet programı uygulayın ve düzenli bir beslenme rutini belirleyin.
• Sebze ve meyveye hayatınızda daha fazla yer açın.
• Fazla kilolarınızdan bir an önce kurtulun.
• Alkol ve sigaradan uzak durun.
• Spora başlayın ve haftada en az 3 gün egzersiz yapın.
