Viral gastroenterit nedir, nasıl bulaşır, nedenleri nelerdir? Viral gastroenterit tedavisi nasıl yapılır?

Arda Güler, "viral gastroenterit" tanısı nedeniyle Ümit Milli Takım kadrosundan çıkartıldı. Gürcistan ile İstanbul'da oynayacağı özel maçın hazırlıkları kapsamında TFF Riva Hasan Doğan Milli Takımlar Kamp ve Eğitim Tesisleri'nde çalışmalarını sürdüren Ümit Milli Takımımızda Arda Güler, 25 Eylül 2022 tarihinde gece başlayan karın ağrısı, bulantı ve kusma yakınmaları nedeniyle acil koşullarda ilgili hastaneye götürülmüş, burada yapılan tetkikler ve tıbbi değerlendirme sonucunda "viral gastroenterit" tanısıyla tedavisine başlanmıştır.

VİRAL GASTROENTERİT NEDİR?

Rotavirüs, Adenovirüs ve Norovirüs gibi virüslerin neden olduğu bağırsak enfeksiyonudur. Çocuklarda görülen ishal olgularının büyük bir çoğunluğu viral gastroenterittir.

VİRAL GASTROENTERİT BELİRTİLERİ NELERDİR?

Bağırsak enfeksiyonu, çok yaygın olarak görülen bir sağlık sorunudur ve semptomları tüm hastalarda hemen hemen aynıdır. En sık görülen bağırsak enfeksiyonu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Ani başlayan sulu ishal
Mide bulantısı ve kusma
Karın ağrısı ve karında kramplar

Ateş
Baş ağrısı
Yorgunluk ve halsizlik
Sıvı kaybına bağlı olarak gelişen ağız ve cilt kuruluğu
Aşırı susama
Mide ağrısı
Tansiyon düşüklüğü
Bacaklarda ağrı

VİRAL GASTROENTERİT NEDENLERİ

Bulaşma, uygun olmayan bir şekilde hazırlanmış yiyecek ya da kirli su tüketimi veya bulaşıcı hastalık taşıyan bireylerle yakın temas nedeniyle gerçekleşebilir.

VİRAL GASTROENTERİT TEDAVİSİ

Mide-bağırsak iltihabı, genellikle ilaç gerektirmeyen akut ve kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Hafif ve orta dereceli sıvı kaybında tercih edilen tedavi oral rehidratasyon tedavisi (ORT)'dir. Metoklopramid ve/veya ondansetron da bazı çocuklarda işe yarayabilir ve butylscopolamine, karın ağrısı tedavisinde faydalıdır

Su kaybını giderme

Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde mide iltihabının en önemli tedavisi su kaybını gidermedir. Bu, tercihen oral rehidratasyon tedavisi ile gerçekleştirilir, eğer şuur seviyesinde azalma varsa ya da sıvı kaybı şiddetliyse, damar içi gerekebilir.[39][40] Kompleks karbonhidratlar ile yapılan oral replasman tedavi ürünleri (örneğin buğday veya pirinçten yapılanlar), basit şeker bazlı olanlardan daha üstün olabilir. Özellikle basit şekeri yüksek olan içecekler, meşrubatlar ve meyve suları gibi, ishali arttırabilecekleri için 5 yaşın altındaki çocuklara tavsiye edilmemektedir. Daha açık ve etkili oral rehidratasyon preparatları mevcut değilse ya da içilemiyorsa, sade içme suyu kullanılabilir. Genç çocuklarda sıvı vermek için, uygun görülmesi halinde, nazogastrik tüp kullanılabilir.

Beslenme

Anne sütü ile beslenen bebeklerin her zamanki şekilde beslenmeye devam etmeleri tavsiye edilir, mama ile beslenen bebeklerin ise, oral rehidratasyon tedavisi ile su kaybı giderildikten sonra mamaya devam etmeleri önerilir. Laktozsuz ya da laktozu azalmış mamalar genellikle zorunlu değildir. Çocuklar ishal sırasında, basit şekeri yüksek olan gıdalardan kaçınarak, olağan diyetlerine devam etmelidir. BRAT diyeti (muz, pirinç, elma püresi, kızarmış ekmek ve çay), yetersiz besinler içerdiği ve normal beslenme üzerinde hiçbir yararı olmadığı için, artık tavsiye edilmemektedir. Probiyotiklerin hem hastalığın süresini hem de dışkıların sıklığını azaltmada yararlı olduğu görülmüştür. Antibiyotik kaynaklı ishalin önlenmesi ve tedavisinde de faydalı olabilirler. Mayalanmış süt ürünleri (yoğurt gibi) de aynı şekilde yararlıdır.[45] Çinko takviyesinin, gelişmekte olan ülkelerdeki çocuklarda ishalin hem tedavisinde hem de önlenmesinde etkili olduğu görülmektedir.

Mide Bulantısı İlaçları

Mide bulantısı ilaçları çocuklarda kusma tedavisinde faydalı olabilir. Ondansetron'un, tek doz olmasına bağlı olarak damar yolundan sıvı verilmesine daha az ihtiyaç duyulması, hastaneye yatışları azaltması ve kusmayı azaltması gibi bazı faydaları bulunmaktadır. Metoklopramid de faydalı olabilir. Bununla birlikte, ondansetron kullanımı, çocuklarda hastaneye dönüş oranda artış ile ilişkilendirilebilir. Damar yolundan vermek üzere hazırlanan ondansetron, klinik olarak uygun görüldüğü takdirde, ağızdan verilebilir. Dimenhidrinat kusmayı azaltır ancak önemli bir klinik faydası yok gibi görülmektedir.

Antibiyotikler

Özellikle belirtilerin şiddetli olmasıveya duyarlı bakteriden kaynaklanan bir nedenin ayrıştırılması veya bundan şüphe edilmesi durumunda[53], bazen tavsiye edilmekle birlikte antibiyotikler genellikle mide iltihabında kullanılmazlar. Antibiyotik kullanılacaksa, yüksek direnç oranına sahip olmasından dolayı florokinolon yerine bir makrolid (örneğin azitromisin) tercih edilmektedir. Genellikle antibiyotik kullanımının yol açtığı Psödomembranöz kolit durumunda, bu hastalığa neden olan ilaç kesilir ve hasta metronidazol veya vankomisin ile tedavi edilir Tedaviye yanıt verebilen bakteri ve protozoalar Shigella Salmonella typhi, ve Giardia türleridir. Giardia türleri veya Entamoeba histolytica ile meydana gelen hastalık durumlarında, tinidazol tedavisi tavsiye edilir ve metronidazol tedavisine göre üstün yönleri vardır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), kanlı ishal ve ateş görülen genç çocuklarda antibiyotiklerin kullanılmasını tavsiye etmektedir.

Bağırsak hareketliliğini azaltan ajanlar

Bağırsak hareketliliğini azaltan ilaç tedavisinin teorik olarak komplikasyonlara yol açma riski vardır ve klinik deneyimlerle bu durumun olasılık dışı olduğunun gösterilmesine rağmen bu ilaçların kanlı ishal veya ateşle birlikte ishal görülen kişilerde kullanılması tavsiye edilmez. İshal belirtilerine yönelik tedavide yaygın olarak bir opioid analogu olan Loperamid kullanılır. Bununla birlikte, gelişmemiş kan-beyin bariyerini geçip zehirliliğe yol açabildiğinden loperamidin çocuklarda kullanılması tavsiye edilmez. Hafif ila orta derecede şiddetli vakalarda, üç değerli bizmut ile salisilatın oluşturduğu çözünmeyen bir bileşik olan Bizmut subsalisilat kullanılabilir ancak teorik olarak salisilat zehirliliği görülme olasılığı vardır.