Uzman isim 'zarar verici' dedi ve uyardı: Sonuçları ağır olabilir

ÖZLEM ATİLA / ozlem.atila@gazetevatan.com

Koronavirüs salgını hemen herkesin sağlığına daha fazla yatırım yapmasını sağladı. Bu durum vitamin kullanımını da arttırdı. Vitamin takviyeleri ile bağışıklık sistemini güçlendirmek isteyenler eczanelerin yolunu tutarken kulaktan dolma bilgilerle vitamin kullananlar sağlık alışverişlerini internetten yapmaya başladı. Özellikle yorgunluk, halsizlik hissedenler ilk başta vitamin almayı tercih ediyor. Ancak vitamin eksikliğinin belirtisi olarak görülen nedenler birçok hastalığın da habercisi olabiliyor. Vitaminlerin gereksiz ve fazla kullanılması da vücudu yoruyor ve yeni hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabiliyor. Test yapmadan, doktor tavsiyesi olmadan vitamin kullanmak kimi zaman yarar sağlasa da, çoğu zaman kişinin sağlığına zarar veriyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Tuğçe Hürkal vitamin kullanımı ile ilgili önemli değerlendirmelerde bulunarak bilinçsiz şekilde vitamin kullananları uyardı.

YAN ETKİLERİ OLABİLİR

Sonbaharın gelmesiyle birlikte özellikle grip ve viral enfeksiyon döneminin başladığına dikkat çeken Hürkal, “Bireyler hastalıklardan korunmak ve yoğun iş temposunda bağışıklıklarını düşürmemek için çok sayıda gıda takviyesi dediğimiz vitamin, mineral ve desteklere başvurmaya başladı. Biz hekimler de bu takviyeleri desteklemekteyiz; ancak bunların kontrolsüz olarak kullanılmasının doğru olmadığı kanaatindeyiz çünkü; bazı vitamin ve elementler vücutta birikici özelliğe sahiptir ve bazı hastalıklarda kullanılan ilaçlarla birlikte kullanıldıklarında ilaçların düzeylerinin düşmesine ya da birtakım yan etkiler oluşmasına sebep olurlar. Dolayısıyla bir vitamin takviyesi ya da desteği kullanma ihtiyacı duyan kişilerin uygun bir hekime başvurup, uygun kan tahlillerinin yapılması ve eksik kalan vitamin ve minerallerin tespit edilmesi gerekiyor. Hekimler tarafından tahlillerde çıkan değerlere göre planlama yapılması uygun görülüyor.” diye konuştu.

Koronavirüs salgını ile birlikte D vitamini kullanımı arttı. Pek çok uzman kış aylarında D vitamini seviyesinin düştüğünü, güneşten yeterince D vitamini alınamadığı için herkesin D vitamini alması gerektiği görüşünde. Peki gerçekten herkesi D vitamini takviyesine ihtiyacı var mı?

D vitaminin bir uzmana danışmamadan kullanılmaması gerektiğine vurgu yapan Dr. Hürkal, “D vitaminin damla ve kapsül formları bulunuyor. Özellikle rastgele alınarak kırılıp içilen yüksek seviyedeki D vitaminlerinin vücutta birikici özelliğe sahip olduğunu belirtmek gerekiyor. Kişiler için ideal ve bağışıklığı değerlendirecek olan D vitamini seviyesinin ortalama olarak 50-60 marjında olması gerekiyor. D vitamini eksikliği vücutta kemik premier metabolizmasında eksikliğe yol açmakla birlikte aynı anda vücutta bağışıklık düşüşüne sebebiyet vererek sık sık gribal enfeksiyona yakalanma indeksini artırıyor. D vitamini eksikliği aynı zamanda çocuklarda çok ciddi kafa terlemelerine yol açıyor.”

DOĞRU DOZ VE SÜRE ÖNEMLİ

Televizyon programları, internet yayınları ve diğer pek çok etken insanları vitamin kullanımına yöneltiyor. Son yıllarda en çok konuşulan konulardan biri de magnezyum yetersizliği. Uzmanlar toprakların verimsizleşmesi nedeni ile besinlerden magnezyum ihtiyacının yeterince karşılanmayacağı görüşünde.

Çok sık kullanılan minerallerden birinin de magnezyum olduğunu belirten Dr. Tuğçe Hürkal, “Vücudumuzda başta bağışıklık olmak üzere kullanılan çok sayıda immün sistem enzimlerini kategorize ettiğini belirtiyor ve bu elementin çok doğru kullanılması gerektiğini vurgululayarak, “Magnezyum bazı özel bağlaçlarla bağlandığında ilgili organlar tarafından kullanılabilirliği artıyor. Örneğin, malat, taurat, bisglisinat, sitrat denilen bazı ajanlarla bağlanan magnezyum özellikle eklem ve kas ağrıları, fibromiyalji, demans, Alzheimer ve unutkanlık, bağışıklık, uyku, kan dolaşım sistemlerinde faydalı oluyor ve immün sistem desteği için magnezyumun farklı bir halini kullanmak gerekiyor. Magnezyum hangi bağlaçla bağlanırsa etkinliğini o yönde artırıyor. Bazı magnezyumlar spor aktiviteleri için kullanılırken bazıları uyku, sakinlik, vücut dinginliği, özellikle zihinsel problemler ve hafıza için kullanılıyor. Magnezyumun da mutlaka testi yapılarak doğru doz ve sürede kullanılması gerekiyor.” şeklinde konuştu.

Koronavirüs salgını multivitamin kullanımını da arttırdı. D ve C vitamini ile çinkonun bir arada bulunduğu tabletler en çok satılan vitaminler arasında yer aldı. Dr. Hürkal; viral enfeksiyonlarda ve bağışıklıklarda çok ciddi kullandığımız, vücudun immün sistem enzimlerini destekleyen ve viral enfeksiyonla karşılaşıldığı zaman ihtiyaç olan element ve minerallerden en yoğun kullanılanlarının D vitamini, C vitamini ve çinko olduğunu açıklayarak multivitamin kullanımı ile ilgili şunları söyledi;

“Yapılan bilimsel çalışmalarda da bu üç değerli ajanın bağışıklık üzerinde oldukça ön planda olduğu tespit edilmiştir. Çinkonun kullanım miktarının doz bağımlı olduğunu, D vitamini gibi vücutta birikici özelliğe sahip olduğunu belirtmemiz gerekmektedir. Kadınlarda çinko seviyesinin biraz daha fazla olmasını öneriyoruz çünkü; adet döneminde saç dökülmesiyle birlikte kaybı olan bir elementtir. D vitamini vücutta birikir; ancak yaz aylarında güneşlenildiğinde alınan D vitamini vücudumuzun sağlıklı bezlerinden salgılanan ve D vitaminini aktive eden enziminiz varsa kullanılabilmektedir.

Dolayısıyla güneş ışında aktif D vitamini olmadığı için Akdeniz bölgesindeki kişilerde D vitamini seviyeleri genel olarak 30 ve altı nanogramda yani düşük seviyelerde seyredebiliyor. D vitamini ve çinkonun doğru dengelenmesi ve desteğinin yapılmış olması oldukça önemli oluyor çünkü; vitamin ve mineraller çevre koşullarından takviyesi bağışıklıkta kullanılacak seviye için çok düşük kalabiliyor.

C VİTAMİNİ SANILDIĞI KADAR MASUM DEĞİL

Kontrolsüz vitamin kullananların aklında bunun sağlıklarına bir zararı olup olmayacağı sorusu yer alıyor. Bazı vitaminlerin fazla alınması da vücut için zarar verici olabiliyor. C vitamininin mevsim sebze ve meyvelerinde çok yoğun olarak bulunan bir vitamin olduğunu belirten Dr. Hürkal, C vitamininin vücutta birikici düzeyinin çok düşük olduğunun, idrar ile atılabildiğinin ve suda çözünebildiğinin altını çizerek C vitaminini doğru miktarda almak gerektiğini, yüksek doz C vitaminin vücut alerjisini ciddi şekilde artırarak, bağırsaklarda rahatsızlıklara ve mide hastalıklarına yol açtığına dikkat çekiyor ve düzensiz ve yüksek miktarda C vitamini kullanılması önerilmiyor. Dr. Hürkal ayrıca C vitamininin mutlaka hekiminiz tarafından belirli aralıklarla planlanması, uykuyu ciddi şekilde bozan bir element olduğu için sabah saatlerinde ve tok karına alınması gerektiğini ve mide hastalığı olan kişilere yüksek doz C vitamini önerilmediğini vurguluyor.

İnternetten vitamin alan kişi sayısı her geçen gün artıyor. Eczane dışındaki yerlerden sağlık ürünü alınmasının da ciddi sakıncaları bulunuyor. Dr. Hürkal konu ile ilgili şu ifadeleri kullandı;

Aldığımız vitamin ve desteklerin maliyetlerinin de düşürülmesi gerekiyor. Tabii ki bu ürünler maliyetli ve saklama koşulları her ürün için ayrıdır. Bu nedenle özellikle sanal ortamdan temin edilen ürünlerde bilinir adresler tercih edilmelidir. Bazı ürünlerin çok sıcakta kalmaması bazılarının güneş görmemesi gerekir, saklama ve transfer koşulları her zaman uygun olmayabiliyor. Dolayısıyla eczanelerin tercih edilmesini önermekteyiz.”