Üriner sistem taş hastalığında cerrahi tedavi yöntemleri

Özellikle böbrek içindeki 2 cm’den büyük taşlarda ESWL denilen taş kırma cihazı ile taşın kırılmasında ya da kırıldıktan sonra bu denli büyük taşın idrar kanallarından dökülmesinde hasta açısından sıkıntılar olabilmektedir. Böbrek içinde 2 cm’den büyük taşlarda ilk tedavi seçeneği olarak perkütan nefrolitotomi (PNL) uygulanır. Diğer yandan böbreğin alt havuzcuğunda 1,5 cm’den büyük taşlarda PNL bir tedavi önerisi olarak hastaya önerilir. PNL yöntemi ile taş tedavisi uzun yıllardır birçok hastaya tüm dünyada uygulanan cerrahi tedavi tekniğidir. Böbrek taşı olan hastaların hemen hemen büyük bir bölümünde artık açık cerrahi ile taş tedavisinin yerini almış güvenilir bir yöntemdir.

PNL Yöntemi Nasıl Uygulanır?

PNL, ciltten bir iğne ile taşın bulunduğu böbrek sistemine girildikten sonra, bu iğne içinden bir kılavuz tel sisteme yerleştirilir. İğne çıkartılır ve bu kılavuz tel üzerinden yerleştirilen amplatz dilatasyon sistemi ile yaklaşık 1 cm çapında bir kanal oluşturulur. Bu sistem üzerinden böbrek içine yerleştirilen ve yaklaşık 1 cm çapındaki boru kanalıyla sisteme endoskop ile girilerek, böbrek içindeki taşlar lazer ya da pnömotik litotriptör yardımıyla kırılır ve kırılan taş parçaları boru yoluyla dışarı alınır. İşlem bittikten sonra idrar drenajını ve hızlı iyileşmeyi sağlamak için, geçici süre kalacak şekilde (1-2 gün), sisteme nefrostomi kateteri yerleştirilir. Bu yöntem, hastaya az zarar veren bir teknik olarak böbrek taşı ya da taşlarının çıkartılmasında hastaya etkin ve güvenilir bir tedavi olanağı sağlar.

PNL sonrasında ameliyata bağlı ağrı oldukça kısa süreli ve az olup, hastanede kalma süresi ve günlük aktivitelere ve işe dönme süresi açık cerrahiye göre anlamlı şekilde kısadır. Genellikle nefrostomi tüpü ameliyattan sonraki 2. ya da 3. gün çıkartılır ve delikten ıslatmanın kesildiği birkaç saat gözlendikten sonra hasta çıkartılır.

PNL uygulamasının, PNL konusunda tecrübeli bir cerrah tarafından yapılması çok önemlidir. Bunun en önemli nedenleri ameliyat sırasında böbreğe en az hasarı vermek ve bunun yanında böbrek içindeki taşları tamamen temizlemek ve taşsızlığı sağlamaktır. Bazı büyük taşlarda geriden kalan taşlar olabilir ve bunlar ya erken bir sürede ikinci kere PNL seansı ile temizlenir ya da ufak taşlara ESWL taş kırma tedavisi uygulanır.

Fleksibl Üreterorenoskopi Nedir?

Fleksibl üreterorenoskopi (RİRC) kıvrılabilen çok ince bir teleskop ile vücuda hiçbir delik açmadan, idrar kanalından üreter ve böbrek içine girilmesi ve buradaki taşın lazer yoluyla kırılması ya da alınmasını içerir. Fleksible üreterorenoskopi uygulayan hekim, cihaza bağlı kameranın sağladığı mükemmel görüntü altında, aletin kıvrılabilen uç kısmını bir eliyle kontrol ederek böbrek içindeki tüm odaları kontrol edebilmekte ve buradaki taşlara ulaşarak lazer ile kırabilmektedir. Bu ameliyat sonrasında kırılan taş parçalarının daha güvenli bir şekilde dışarı atılmasını sağlayan, böbreğin ve üreter kanalının komplikasyonsuz iyileşmesini sağlayan bir kateter (DJ stent) böbreğe yerleştirilir ve hastanın ve tedavinin durumuna göre 2-4 hafta süre sonunda yine endoskopik yöntemle alınır.

Rijid Üreterorenoskopi Nedir?

Rijid üreterorenoskopi kıvrılmayan çok ince bir teleskop ile vücuda hiçbir delik açmadan, idrar kanalından üreter içine girilmesi ve buradaki taşın lazer yardımıyla kırılması ya da alınmasını içerir.

Rijid üreterorenoskopi uzun ve çok ince bir endoskopi cihazıdır. Rijid üreteroskopları kalınlığı 1-1,5 cm’ye kadar olabilmekle beraber, günümüzde 0,8-1,3 cm’lik endoskoplar daha sıklıkla kullanılmaktadır. Görüntü daha geniş ve açısı da 0-10° olup, çalışma kanalı kıvrılabilen endoskopa göre biraz daha kalın olup 1,5 mm’ye çıkabilmektedir. Biraz daha kalın olan iki çalışma kanalının olması nedeniyle daha hızlı ve rahatlıkla cihazların kullanımı ve taşın kırılması ve alınması söz konusudur. Ancak en önemli sınırlama, kıvrılamadığı için sadece üreter kanalındaki taşların kırılması ve alınmasında tedavi sağlar. Böbrek içindeki taşlarda kullanım etkinliği, kıvrılabilme yeteneği olmadığından yoktur