'Türk tipi' kordon kanı bankacılığı

Hücre-Doku Üretim Merkezi Sorumlusu Dr. Durmuş Burgucu, kordon kanı bankacılığının 1990 yılından günümüze kadar, sürekli araştırma ve uygulama anlamında üzerinde çok çalışılan bir alan olduğunu söyledi. Kordon kanı bankacılığı yönetmeliğinin 2005 yılında yayımlandığını aktaran Dr. Burgucu, kordon kanı bankacılığının yaklaşık 20 yıldır kök hücre kaynağı olarak kullanılan bir alan olduğunu, dünyada ve ülkemizde daha ziyade kemik iliği naklinde temel bir kök hücre kaynağı olduğunu söyledi.

EKSİ 196 DERECEDE SAKLANIYOR

Dr. Durmuş Burgucu, temel hedefin kordon kanı içinde bulunan kan yapıcı kök hücre ya da diğer adıyla hematopoetik kök hücrelerin, uygun koşullarda alınması, transfer edilmesi ve saklanması, ihtiyaç duyulana kadar eksi 196 derecede uzun dönemlerde saklama işleminin gerçekleştirilmesi olduğunu belirtti. Dr. Burgucu, "Saklamadaki temel hedef şu; kemik iliği nakli diye de isimlendirilen aslında hematopoetik kök hücre nakli olan, diğer adıyla kan yapıcı kök hücre nakli olan tedavi seçenekleriyle tedavi edilen hastalıklarda bir kök hücre kaynağı olarak kullanılmasıdır. Kordon kanının temel yaklaşımı budur" dedi.

30 YILDA 4 MİLYON KORDON KANI DEPOLANDI

Dünyada 90'lı yıllardan günümüze kadar yaklaşık 4 milyon ünitenin üzerinde kordon kanının başarıyla depolandığını, 40 bin üniteyi aşan sayılarda da dünyada başarılı bir şekilde kemik iliği nakli amacıyla kordon kanı kullanıldığını kaydeden Dr. Burgucu, şöyle dedi:

"Ülkemizde 2000'li yılların başından başlayıp, şu an yaklaşık her 10 milyon nüfusa bir merkez olacak şekilde temelde altyapısı oluşmuş bir çalışma alanı. Bizim merkezimiz de ülkemize ilk öncülük eden merkezlerden. Son 4, 5 yıla bakacak olursak geriye dönük yaklaşık 5 bin ünite kordon kanının ülkemizin her bir coğrafyasından başarıyla alınıp transfer edilmesi ve saklanmasını gerçekleştirdik. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kemik iliği nakli amacıyla kullanılma oranı her geçen gün artıyor. Son iki yılda pediatrik hastalarda, yani çocuk hastalarda 10 adet başarılı nakli gerçekleştirdik. Bu, bizim merkezimiz tarafından alınıp, işlenip, dondurulup, sonrasında ihtiyaç duyulduğu zaman kemik iliği ünitelerine transfer edilmesidir."

HER GEÇEN GÜN TALEP ARTIYOR

Bunun dışında bir kök hücre kaynağı olarak kordon dokusu ya da göbek bağının son birkaç yıllık sürede hem bankalama anlamında hem de klinik araştırma düzeyinde kök hücre kaynağı olarak kullanıldığını ifade eden Dr. Burgucu, "Son bir yılda vatandaşlarımızdan talebin arttığını görüyoruz. Özellikle kan ve dokunun birlikte saklanması isteniyor. Fakat şunu bilelim, henüz gelişmekte olan doku kaynaklı hücreler, önümüzdeki 10 yıl içinde daha etkin kullanılacak bir kök hücre kaynağı gibi görünüyor" diye konuştu.

BAŞVURUDA İLK SIRADA DOKTOR, HEMŞİRE, ECZACI VE HEMŞİRELER

Merkeze başvuran ailelerin demografik özelliklerine bakıldığında üç temel grubun öne çıktığının gözlendiğini belirten Dr. Burgucu, "İlk grupta hekim, hemşire ve sağlık çalışanı ve eczacı gibi sağlık disiplininden gelen, konuya çok da uzak olmayanlar bulunuyor. İkinci grupta ailesinde kötü huylu bir kan hastalığı ya da kemik iliği öyküsü olanlar var. Üçüncü grupta ise kadın hastalıkları ve doğum uzmanı hekimlerimizden bilgi alışverişi sağlayarak, şu anki tıp ve teknolojideki gelişmeleri yakından takip eden ileriye dönük bir yatırım yapmak isteyenler" diye konuştu.

TÜRK TİPİ KORDON KANI BANKACILIĞI

Türk tipi kordon kanı bankacılığını literatüre çalışma başlığı olarak kendi merkezlerinin soktuğunu aktaran Dr. Burgucu, "Yakın zamanda bunu bilimsel veri olarak yayımladık. Buradaki Türk tipi aslında tam bizim toplumumuza, ülkemize uyuyor. Türk tipi derken aslında biz burada imece kültüründen bahsediyoruz. Kordon kanı bankacılığı yönetmeliğimiz 2005 yılında yayımlandı. Saklama masrafları bankalar tarafından karşılanan bir kısım bedelsiz ürünlerin saklanması ve bir havuz oluşturmak. İhtiyacı olan vatandaşımıza Sağlık Bakanlığımız aracılığıyla kök hücre kaynağını sağlamak. Ülkemizdeki her merkez, imkanları doğrultusunda, merkezlere başvuran ailelerin ihtiyaçlarını karşılamak için gerçekten özverili bir şekilde çalışıyor" dedi.

İKİ YILDA 10 KEMİK İLİĞİ NAKLİ YAPILDI

Dr. Burgucu, son iki yılda 10 adet başarılı kordon kanı kaynaklı kemik iliği nakli gerçekleştirdiklerini belirterek, "Bunlar çocuk hastalardır. Nakillerde ilk dikkatimizi çeken, ailede kalıtsal kan hastalığı, özellikle talesemi majör olarak ya da Akdeniz anemisi olarak bilinen hastalar, yoğunluğumuzun yaklaşık yüzde 50'sini oluşturuyor. Bunun dışında bağışıklık sistemi yani ümmin sistem yetmezliği olan, kötü huylu kan hastalığı dediğimiz lösemi olarak adlandırılan genişçe bir grubun içinden belli alt gruptaki hasta çocuklarımıza kök hücre kaynağı olarak kordon kanını merkezimizden sağladık. Burada kadın hastalıkları ve doğum uzmanı hekimlerimiz, tüp bebek uzmanı hekimlerimiz ve tıbbi genetikçilerimizle çok ciddi bir ekip çalışması sonucunda hasta olan bireye kök hücre sağlanıyor" diye konuştu.