Tüp bebek tedavisi öncesi hangi testler yaptırılmalıdır?
Kadın Hastalıkları, Doğum, Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Telce Ayşen Küçükceran tüp bebek tedavisinin başarılı sonuçlanması için tedavi öncesi yapılması gereken testleri sizler için derledi.
Tüp bebek tedavisi istediği halde beklenilen sürede gebe kalamayan çiftelere uygulanan yardımcı üreme yöntemlerinden biridir. Yardımcı üremeye yöntemlerinden hangisinin size uygun olduğuna karar vermek için anne ve baba adayı genel muayene ve testlerle değerlendirilir. Gelin bu muayene ve testlere bir göz atalım.
Kadınlar için yapılan testler nelerdir?
Jinekolojik ultrason: Rahim, yumurtalıklar ve tüplerin durumunu incelemek için vajinaya yerleştirilen bir prob yardımı ile yapılır. Adetin herhangi bir günü bu ultrason yapılabilir ancak olası bir polip varlığını değerlendirmek için adetin hemen bitimi veya rahim anormallikleri ve yumurtlamayı değerlendirebilmek için adetin 16-20. günleri (mid-luteal faz) tekrarlamak gerekebilir. Jinekolojik ultrason teknolojisinin ilerlemesi ve vajinal ultrasonda deneyimimizin artması birçok jinekolojik hastalığa manyetik rezonans görüntüleme gibi ek görüntüleme tekniklerine gerek duymadan tanı koymamızı sağlamıştır. Önceleri vajinal ultrason ile net tanınamayan doğumsal veya edinsel rahim anormallikleri (rahimde duvar, yapışıklık, tek boynuzlu rahim, çift rahim), endometriozis-adenomyozis hastalıkları artık kolaylıkla tanı almaktadır. Ayrıca rahimdeki miyom ve polipler, yumurtalık kapasitesi, polikistik over sendromu, yumurtalık kist ve tümörleri, tüplerde belirgin sıvı varlığı da ultrason ile kolaylıkla tanı almaktadır.
Hormon ve yumurtalık kapasitesi testleri: Artık üreme hormonları olan FSH, LH, E2 testlerini rutin olarak yapmamaktayız.Tiroid fonksiyon testleri (TSH, serbest T4, gerekirse Anti-TPO) ve prolaktin hormonunu (PRL) rutin olarak istenir; ultrasonda görülen yumurtalık kapasitesinden emin olunmadığında anti-mülleryen hormon (AMH) düzeyi de eklenir.
Rahim Filmi (Histerosalpingografi): Kısaltılmış adıyla ‘HSG’ rahim içine kontrast madde enjekte edilerek rahmin şekli, rahim içine bası yapan olası patolojiler, yapışıklıklar ve tüplerin görüntülendiği bir röntgen filmidir. Kadınlarda tüpün açık, yarı açık veya kapalı olup olmadığını değerlendirmek için uygulanır. Her hastayı HSG ile değerlendirmemekteyiz. Tüpleri etkileyebilecek geçirilmiş cerrahi, enfeksiyon hastalığı veya endometriozisi olan hastalarda daha sıklıkla istemekteyiz. Tüp bebek tedavisine tüpler harici bir nedenden ötürü karar verdiğimiz ve tüplerde hastalık olma riski düşük olan hastalarda HSG’ye gerek duyulmayabilir çünkü tüp bebek yönteminde tüplere ihtiyaç yoktur.
Salin infuzyon sonografi (SIS): Poliklinik şartlarında rahim içine sıvı verip vajinal ultrason yaptığımız, rahim içi patolojileri daha ayrıntılı değerlendirmemizi sağlayan bir yöntemdir. Gerekli durumlarda yapılır, her hastaya uygulanmaz.
Erkekler için yapılan testler nelerdir?
Erkeklerin değerlendirilmesinde genellikle semen analizi yeterlidir; gerek duyulursa ek hormon ve genetik testler istenir. Erkekler için muayene gerektiğinde bu çoğunlukla bir androloji uzmanı tarafından yapılır.
Semen analizi: Erkek kısırlığı için en önemli testtir. On beş gün arayla iki kez yapılması uygundur. Semen örneği 2 - 5 gün arası cinsel perhiz sonrası alınmalıdır. Semen analizinde semen miktarı, sperm sayısı, hareketliliği, şekli ve enfeksiyon olup olmadığı kontrol edilir.
Hormon testleri: Hormonal bozukluğa dair bir şüphe varsa istenir.
Genetik testler: Ailede erkek kısırlığı öyküsü varsa veya baba adayında erkek kısırlığına yol açabilecek genetik bir hastalık varsa istenir.
Genel fizik muayene: Tıbbi öykü, geçmiş hastalıklar ve tedavilere dayanarak gerekli ise androloji uzmanı tarafından penis ve testis muayenesi yapılır. Gerekirse ultrasonografi istenebilir.
