Reflü hastalığı küçük yaşlarda da görülebilir!

Mide içeriğinin özofagusa gitmesine gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) denir. Bebeğin veya çocuğun özellikle yatar pozisyonda efor sarf edilmeden mide içeriğinin ağızdan gelmesi GÖRH işareti olabilir.

GÖRH yenidoğan ve süt çocukluğu döneminde fizyolojik olarak sık görülür ve çocuğun büyümesiyle giderek azalır. Bunun nedeni; alt özofagus sfinkter (AÖS) basıncının artması, özofagusun intraabdominal bölümünün boyunun uzaması ve bebeğin dik durmaya başlamasıdır.

GÖRH hastalığının oluşmasını sağlayan ve engelleyen nedenler arasında bir denge vardır. Buna antireflü mekanizma denir. Bu mekanizmayı AÖS, his açısı, yeterli uzunlukta intraabdominal özofagus, diafragmatik krusların sıkıştırıcı etkisi, mukozal kıvrımlar (özofageal klirens), karın içi basınç oluşturur. GÖRH’ü ortaya çıkartan en önemli faktör AÖS’nin uygun olmayan gevşemesidir.

Belirtileri nelerdir?

Yenidoğanlar ve süt çocukları ile büyük çocukların kliniği farklıdır. Yenidoğanlar ve süt çocuklarında kusma, öksürük, hırıltı, tekrarlayan akciğer enfeksiyonu görülürken büyük çocuklarda regürjitasyon (ağıza acı su gelmesi), substernal ağrı, yutma güçlüğü ve büyüme gelişme geriliği görülür. Bazen burun tıkanıklığı, boğazda kuruluk bile reflü belirtisi olabilir.

Barrett özofagusu: Distal özofagusu döşeyen skuamoz epitelin kolumnar epitele dönüşmesidir. Çocukların yarısında özofageal striktür ile beraber görülür.

Sandifer sendromu: GÖRH olan çocuk başını, boynunu ve bazen de gövdesini anlamsız şekilde oynatır. Beslenirken artış gösteren bu tablo çocuk uyurken kaybolur.

Özofagus atrezili çocukların %30-65’inde GÖRH vardır.

Nasıl teşhis edilir?

GÖRH ile uyumlu semptom ve bulgulara sahip çocuklarda tedaviye başlamak için başka tanı yöntemine gerek yoktur. Yardımcı tanı yöntemlerine medikal tedaviye yanıt vermeyen ve cerrahi tedavi yapılacak hastalarda anatomik bozukluğu araştırmak için gerek duyulur.

Özofagografi: Temel amacı yapısal anomaliyi araştırmak ve mide boşalma zamanını ölçmektir. Midenin yarısı kontrast madde ile doldurulduktan sonra baş hafif aşağıda pozisyonda çekilir. pH metre ile saptanan GÖRH’ün sadece %30-35’inde radyolojik olarak GÖRH saptanır.

pH monitorizasyonu: GÖRH için altın standarttır. 5 dakikadan uzun süren reflü epizodlarının sıklığı, en uzun epizodun süresi ve pH’ın <4 altında olduğu sürenin 24 saate göre yüzdesi gibi veriler kaydedilir.

Her hastaya pH monitorizasyonu yapmaya gerek yoktur; şikayetlerinin GÖRH’e bağlı olduğu düşünülen ancak diğer tetkiklerle reflünün gösterilemediği olgularda ve fundoplikasyon sonrası şikayetleri devam eden çocuklarda başvurulabilir.

Endoskopi: En önemli ve birincil endikasyonu özofajitten şüphelenilmesidir. (+/- biyopsi)

Manometrik çalışmalar: GÖRH lehine olan en önemli bulgu AÖS basıncının düşük olmasıdır.

Medikal tedavi

GÖRH olan bebekler normal gelişimini sürdürebiliyorsa beslenme alışkanlığının değiştirilmesi; mamanın koyulaştırılması ve sık sık, azar azar beslemek ve yatış pozisyonun 45 dereceye ayarlanmasıyla semptomlar kaybolur. 3-4 haftada tedaviye yanıt vermeyen hastalarda medikal tedaviye başlanmalıdır.

Cerrahi tedavi

Cerrahi tedavi endikasyonları bebek ve çocuklarda reflünün medikal tedaviyle kontrol altına alınamaması, büyük çocuklarda özofajite bağlı komplikasyonların oluşması (göğüs ağrısı, yutma güçlüğü, iştahsızlık, kilo kaybı gibi) ve hangi yaşta olursa olsun mide fıtığı ve özofageal striktürün olmasıdır. Cerrahi tedavinin olası komplikasyon riski ise oldukça düşüktür.