Polikistik over sendromunda güncel yaklaşımlar ve bağırsak terapisi

Kısaca PKOS olarak adlandırdığımız polikistik over sendromu, her 5 kadından birinde görülen, hormonal bir bozukluktur. Genetik yatkınlık, toksinler, kötü beslenme, stres, hareketsizlik gibi pek çok nedenin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan karışık bir tablodur. Adet düzensizliği, çoklu ovulasyon, hiperandrojenizm (akne, saç dökülmesi, kıllanma), fertiliteye olan yatkınlık en belirgin bulguları olup insülin direnci, karın çevresinde yağlanma, obezite, duygu durum bozuklukları, sindirim sorunları, troid problemleri de hastalıkla birlikte görülebilen önemli sorunlardır.

Semptomları nelerdir?

PKOS’ta bütün semptomlar (bulgular) bir arada görülmeyebilir; ancak yapılan araştırmalar ortak sorunun özellikle insülin direnci olduğunu ve yaşanan pek çok sorunun da insülin direnci ile geliştiği vurgulanmaktadır. İnsülin direnci ile PCOS durumunun, birbirlerinin oluşumunu tetikleyen kısır bir döngü içerisinde olduğunu söyleyebiliriz.

PKOS ve bağırsak ilişkisi

Son çalışmalar bağırsaklar ile PKOS arasında bağlantı kurmaktadır. Bağırsaklarımız vücudumuz için en temel savunma hattıdır ve bu hatta oluşan hasar, hastalıkların oluşumuna zemin hazırlar. Bağırsak duvarının pek çok etkenle (kötü beslenme, stres, toksinler, enfeksiyonlar, ilaçlar) hasar alarak geçirgen hale gelmesi durumuna “geçirgen bağırsak sendromu” denir. İnsülin direncinin ve PKOS’un kökenine baktığımızda da geçirgen bağırsak durumundan bahsedilir.

Dogma teorisi adı verilen bu teoriye göre bağırsaklarda oluşan geçirgenlikle, bazı hastalık yapıcı bakterilerin toksini sistemik dolaşıma geçer, bu toksinler hücrede insülini tanıyan kapıları (insülin reseptörleri) bozar, insülin direnci oluşur, insülin rahimde androjen üretimini artırır ve bu durum yumurta (folikül) gelişimini olumsuz etkileyerek çok sayıda kistik oluşumlara neden olur. Ayrıca PKOS problemi olan pek çok kadında Haşimato hastalığı başta olmak üzere diğer bazı otoimmün hastalıklar da görülür. Araştırmalar, otoimmün hastalıkların kökeninde de bağırsaklar olduğunu vurgular ve bu nedenle bazı kaynaklar PKOS sorununu da otoimmün hastalık olarak görmektedir.

PKOS sorununu çözmek için, bedeni bir bütün olarak ele alıp öncelikle hastalığın zeminini oluşturan nedenlere odaklanılmalıdır. Bunun için bağırsak terapisiyle birlikte insülin direncini çözmeye yönelik bir programın yapılması çok önemlidir.
Beslenme bağırsak terapisinde en önemli adımlardan biridir

Bağırsak terapisinde kişiye özel, eliminasyon diyeti olarak bahsedilen özel bir beslenme programı uygulanır. Programda özellikle inflamasyona sebep olan bazı gıdalar (gluten, süt grubu gibi) belli bir süre beslenmeden çıkarılır, bağırsak duvarını iyileştirici besinler (et-kemik suları, rengarenk sebzeler, fermente gıdalar, prebiyotikler gibi) eklenir, kişinin eksik olan vitamin ve mineralleri yerine koyulur, kan şekerini düzenleyici ve insülin ihtiyacını azaltmaya yönelik öğün planı yapılır, bağırsak florasının dengesi yeniden kurulur. Beslenmeyle birlikte bağırsakların bozulmasına sebep olan diğer riskler de mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Bu programın, fonksiyonel tıp alanında eğitim almış doktor ve diyetisyen işbirliği ile yürütülmesi çok önemlidir.