Pandemi döneminde gebelik

Kadın Hastalıkları ve Doğum, Jinekolojik Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Naki, pandemi döneminde gebelikte dikkat edilmesi gerekenleri sizler için anlattı.Gebelik her zaman heyecan verici bir süreçtir. Ancak, pandemi döneminde gebelik anne ve baba adayları için çok daha önemli bir süreç haline geldi. Gebelik dönemi kontrolleri anne adayının ihtiyacına göre, kişiye özel olarak planlanır. Virüs kapma riski en aza düşürülecek şekilde acil kontroller klinik ortamda gerçekleştirilir. Gebelik kontrolleri muayene ile pandemi koşullarına uygun bir şekilde yüksek güvenlik önlemleri alınarak gerçekleştirilir.

Bu süreçte mümkün olduğunca sağlıklı beslenme, sağlıklı içecekler tüketme, doktorun vereceği vitamin takviyelerini alma, gebelik egzersizleri yapma, bol su tüketme, düzenli uyuma çok önemlidir. Yakın temas ve hijyen kurallarına maksimum uyum sağlanmalıdır.

Gebelik döneminde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Kilo ve vitamin desteği için beslenme tavsiyelerine uyum sağlanmalıdır. Sinir sistemi anormalliklerini azaltmak için doktor tavsiyesi ile folik asit kullanılabilir. Diyet tek başına yeterli değildir. Fazla vitamin takviyesinden (özellikle vitamin A) kaçınılmalıdır. Annenin tıbbi durumlarının düzenli olarak tanımlanması gereklidir. Doğum öncesi bakımın amacı, periyodik testler yaparak hem çıkması beklenen problemlere yönelik bakım ve çalışmalarla problemleri çıkmadan önce önleme, hem de mümkün olduğu kadar komplikasyonları engelleyerek anne ve bebek sağlığını optimal hale getirmektir. Doğum öncesi bakım ziyaretleri genelde 28. gebelik haftasına kadar her 4 haftada bir, 28-36. haftalar arasında 2 haftada bir 36. haftadan doğuma kadar haftada bir kez görülür.

Beslenmede nelere dikkat edilmelidir?

Ortalama ağırlıktaki bir kadının gebelik sırasındaki optimal kilo alımı 11-15 kg arasındadır. Birçok vitamin ve mineral için önerilen günlük gereksinim gebelik boyunca arttırılır, özgün gereksinimleri karşılamak için doğum öncesi vitaminler demir ve folik asit verilir.

İlk üçay, son adet tarihinden 14. gebelik haftasının tamamlanmasına kadar olan aralıktır. İlk vizitte detaylı bir hikaye alınır. Son adet tarihi, geçirilmiş tıbbi hikaye (cinsel temasla geçen hastalıklar dahil), cerrahi hikaye, geçirilmiş doğum hikayesi, alerjiler, halen alınan tedaviler, sigara ve ilaç kullanımı ve alkol tüketimi bilgisi, ilerlemiş anne yaşı gibi genetik risk faktörlerinin taranması önemlidir. Sosyal desteklerin ve ev ortamının tespiti ayrıca önemlidir. İlk vizitte boy, kilo, kan basıncı ve genital muayeneyi içeren tam bir fizik muayene yapılmalıdır. Ayrıca, genital enfeksiyonlar ve rahim ağzı için (Pap smear) tarama önemlidir. Genetik tarama, anne, bebeğin babası ve anne babanın aile hikayesini içerir. Anemi, sinir sistemi hastalıkları, doğumsal kalp anormallikleri, down sendromu, orak hücreli anemi, hemofili, kas hastalıkları, otizm, genetik veya kromozomal bozuklukların varlığı araştırılır.

Bunun için tam kan sayımı, kan grubu, hepatit B yüzey antijeni, HIV testi, idrar analizi ve kültürü, kızamıkçık antikor titresi, gestasyonel diabet (gebelikte ortaya çıkan şeker hastalığı) gibi testler yapılabilir.İkinci üç aydan doğuma kadar her bir vizitte, bebek kalp hızı, rahim boyutu, annenin ağırlığı ve kan basıncı ölçülür. Her bir vizitte idrar protein ve şekeri kontrol edilir. 20. gebelik haftasından sonra, her vizitte tansiyon yüksekliği ile seyreden gebelik zehirlenmesi ile ilgili belirtiler (baş ağrısı, yüz-el şişmesi, mide veya sağ üst karın ağrısı, görme bozuklukları) sorgulanır.

Bebeğin kontrolleri nelerdir?

Normal bebek kalp hızı dakikada 120-160 arasıdır. Erken-orta ikinci üç ayda bebeğin anatomisinin ultrasonografiyle değerlendirilmesi doğumsal anomalileri taramak için yapılır. Yaygın defektlerin çoğu anatomi taraması esnasında yakalanabilir.Tam kan sayımı ortalama 28. haftada yapılır. Bu aşamada doktor kontrolünde demir takviyesi gerekebilir. Üçüncü üç ay gebeliğin 29. haftasından 42. haftasına kadar olan dönemdir.Bebek kalp hızı, rahim boyutu, annenin ağırlığı (o anki ağırlık ve son vizitten o ana kadarki kilo değişimi), kan basıncı ve bebek hareketleri kontrol edilir.Rahim ağzındaki değişiklikler (açılma, yumuşama ve silinme gibi) üçüncü üç ay sırasında periyodik olarak belirlenir. Doğum planı ve anestezi seçeneklerini içeren doğum hazırlığı yapılır. Emzirme ve doğum kontrol seçenekleri gözden geçirilir. Önemli psikolojik ve sosyal konular (doğum sonrası depresyon ve yaşam şekli değişiklikleri) tartışılır.

Ultrason kontrolleri nelerdir?

Büyüme ölçümleri, bebeğin büyümesinin grafiğini çizmek ve problem teşkil edebilecek tabloları ayırt etmek için kullanılır. Örneğin anne-bebek ünitesindeki (plasenta) yetmezlik (annenin kronik yüksek tansiyon hastalığı ile olabilir) rahim içi gelişme geriliğine neden olabilir. Bu olguda da kafa çevresine göre bebeğin karın çevresi karşılaştırıldığında gelişimindeki gecikme klasik bir ultrasonografik bulgudur.Rahim içi sıvı hacmi ultrasonografi ile çok doğru bir şekilde ölçülür ve normal, artmış veya anormal derecede azalmış olarak tespit edilebilir. Bebeğin sağlığını değerlendirmek ve girişimleri planlamak için seri değerlendirmeler kullanılabilir.Rahim ağzı uzunluğu ultrasonografi ile doğru bir şekilde ölçülebilir. Erken doğum riskini tespit etmek için rahim ağzı uzunluğu değişiklikleri kullanılabilir.