Otizm Spektrum Bozukluğu nedir?
Çocuk Nöroloji Uzmanı - Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Doç. Dr. Ebru Kolsal, otizm hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Otistik spektrum bozukluğu erken çocukluk döneminde başlayan nörogelişimsel bozukluktur. Otizm her yaşta teşhis edilebilse de, “gelişimsel bir bozukluk” olduğu söylenir, çünkü belirtiler genellikle yaşamın ilk iki yılında görülür. Temel özellikleri sosyal ilişkilerde sorun yaşama, sözlü ve sözsüz iletişim bozukluğu, yineleyen davranış bozuklukları, yineleyen davranış kalıpları ve kısıtlı ilgi alanları olmasıdır.
Otizmde Belirtiler
Otizm spektrum bozuklukları sosyal, iletişim ve davranışsal zorlukları içerir. Bu sorunlar hafif, şiddetli veya arada bir yerde olabilir.
Göz temasından kaçınma, grup oyunlarına katılmama, tek başına oyuncaklarla amacına uygun olmadan oynama, konuşma gecikmesi, taklit yapmama, kapıları açma kapama, elektrik düğmesini açıp kapama, tekerlek döndürme gibi tekrarlayıcı hareketler otizm belirtisi olabilir.
Diğer sosyal iletişim / etkileşim davranışları şunları içerebilir:
• Küçük veya tutarsız göz teması kurma
• İnsanlara bakmama veya dinlememeye meyilli
• Dikkatini çekmeyen birine ismiyle seslenen birine veya dikkatini çeken diğer sözlü girişimlere cevap vermemek veya yavaş olmak
• Sıklıkla başkalarının ilgilenmediğini fark etmeden veya başkalarına cevap verme şansı vermeden herhangi bir konuyla ilgili uzun uzun konuşmak
• Söyledikleriyle uyuşmayan yüz ifadeleri, hareketleri ve jestleri olması
• Sıra dışı bir ses tonuna sahip olmak, robot gibi şarkı söylemek
• Bir başkasının bakış açısını anlamada güçlük çekmek veya başkalarının eylemlerini tahmin etmek veya anlamakta yetersiz kalmak gibi semptomların olması durumunda doktora danışmak gerekir.
Tekrarlayan davranışlar ise şunlar olabilir:
• Bazı davranışları tekrar etmek veya sıra dışı davranışlarda bulunmak. Örneğin, kelimeleri veya cümleleri tekrarlamak
• Sayılar, detaylar veya gerçekler gibi bazı konulara sürekli yoğun ilgi göstermek
• Hareketli nesneler veya nesnelerin parçaları gibi aşırı odaklanmış ilgi alanlarına sahip olmak
• Bir rutinde küçük değişikliklerle sinirlenmek
• Işık, gürültü, kıyafet veya sıcaklık gibi duyusal girdilere diğer insanlardan daha fazla veya daha az duyarlı olma
• Otizmli insanlar da uyku problemleri ve sinirlilik yaşayabilirler.
Otizmli insanlar birçok zorlukla karşılaşsalar da, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok güçlü yönleri olabilir:
• Her şeyi detaylı olarak öğrenebilme ve bilgileri uzun süre hatırlayabilme
• Güçlü görsel ve işitsel öğrenme yeteneğine sahip olma
• Matematik, bilim, müzik veya sanatta uzmanlık
Otizmde Tanı ve Tedavi
Otizm tanısı alan çocukların bir kısmında altta yatan epilepsi, metabolik ve genetik hastalıklar olabilir. Bu nedenle otizm tanısı almış hastaların bu yönde irdelenmesi ve bu hastalıklar tespit edildiği durumlarda tedavilerinin aynı zaman da düzenlenmesi gerekir.
Otizm tanısının erken konması tedaviye cevap açısından çok önemlidir. Erken tedavi ile çocuklara yeni beceriler kazandırmak ve davranış değişikliği kazandırıp agresif davranışları kontrol altına almak çok önemlidir.
Her ne kadar otizm yaşam boyu süren bir hastalık olabilse de, tedaviler ve hizmetler bir kişinin semptomlarını ve işlevini iyileştirebilir.