Makat sarkması neden olur?

Rektal prolapsus; kalın bağırsağın son kısmı olan rektum ve anal kanalın makattan dışarı sarkmasıdır. Bağırsak tam kat olarak sarkabileceği gibi, yalnızca mukoza adı verilen iç kısmı da sarkabilir.

Belirtileri nelerdir?

En sık görülen belirtiler makatta şişlik ve dolgunluk hissi, ıkınma ile makatın dışarı doğru sarkmayı, kaşıntı veya mukuslu akıntıdır. Sarkma ilerledikçe dışkılama zorluğu veya kaçırma, dışkıyı tam boşaltamama ve kanama da gelişebilir.

Nedenleri nelerdir?

• Birden fazla normal (vajinal) doğum yapmak
• Uzun süreli bağırsak sorunları
• Kabızlık, haftada 3 kereden az sayıda, sert ve küçük dışkılama
• Dışkılama sırasında ıkınmak zorunda olmak
• İshal, günde 3’ten fazla sulu dışkılama
• Geçirilmiş pelvis cerrahisi ve zayıf kas yapısı

Nasıl tanı konulur?

Tanı genellikle fizik muayene konulur. Ancak tedavi gerekliliğine karar vermek için bazı tetkikler yapılabilir.

• Defekografi veya MR defekografi, dışkılama sırasında rektum, anüs ve pelvik taban kaslarının durumu ve uyumu görüntülenir. En sık yapılan tetkiktir.
• Manometri, rektum içindeki basıncı ölçer. Bağırsak hareketlerini kontrol eden kasların doğru çalışıp çalışmadığını gösterebilir.
• İdrar torbası, genital organ, ince bağırsak sarkması şüphesi halinde duruma yönelik tetkikler.

Nasıl tedavi edilir?

Tedavi, belirtilerin ciddiyetine ve başka sağlık sorunlarının olup olmadığına bağlıdır. Ancak mutlaka dikkat edilmesi gereken bazı öneriler vardır.

• Bol lifli beslenme (günde 25-35 gram lif tüketilmeli, meyve-sebze, tahıllar ve kuru erik vb.),
• Sıvı alımının artırılması (özellikle günde 1,5-2 litre su),
• Laksatifler, dışkılamayı kolaylaştıran ilaçlar,
• Lavmanlar, makattan uygulanan dışkılama sağlayan sıvılar,
• Pelvik taban egzersizleri (idrar akışını ve bağırsak hareketlerini kontrol eden kasları güçlendirir),
• Biofeedback, kas aktivitesini ölçen sensörler adı verilen cihazları kullanılarak kasların doğru şekilde kullanıp kullanmadığını söyleyebilir.

Tedavisinde hangi yöntemler bulunmaktadır?

İdrar torbası, rahim veya ince bağırsak sarkmasının eşlik etmediği, sadece rektumu içeren hastalık halinde yapılacak cerrahi ile semptomların ilerlemesi, sfinkter kas kompleksinin zayıflaması ve bağırsak boğulmasının (inkarserasyon) önüne geçilebilir.

Seçilecek ameliyat türü sarkmanın şekline, hastanın yaşı ve genel durumuna bağlıdır. Karın bölgesinden kapalı ve açık yöntemlerle veya makat bölgesinden (perineal) cerrahi yapılabilir.

Karından yapılan ameliyatlarda, hastalığın tekrar etme oranları perineal prosedürlere göre daha düşüktür.

Güncel pratikte en sık uygulanan ve anterior mesh rektopeksi denilen yöntemde, dışarıya doğru sarkmış olan rektum olması gerektiği yere çekilerek yama ile sabitlenir. Bu yöntem açık, laparoskopik veya robotik yöntemle uygulanabilir.

Karın onarımını engelleyecek eşlik eden ciddi hastalıkları olan hastalar için perineal onarımlar uygulanabilir.