Kemik tümörü cerrahisinden sonra takip nasıl yapılmalıdır?

Kemik ve yumuşak doku tümörleri vücudumuzdaki kemik, eklem, kıkırdak gibi dokular ile yumuşak doku olarak adlandırılan kas, damar, sinir ve yağ dokusu gibi dokulardan kaynaklanan tümörlerdir. Kemik ve yumuşak doku tümörlerinde “kanserleşen” dokular “sarkom” olarak isimlendirilir.

Bu tümörler vücudumuzun herhangi bir yerinde ele gelen bir şişkinlik veya kitle şeklinde olabilir. Bu kitle dokunmakla ağrılı veya ağrısız olabilir. Genellikle çocukluk ve genç yetişkinlerde görülse de, her yaşta karşımıza çıkabilir. Bilinen bir kanser hastalığı olan ve tedavi görmekte olan kişilerde de bu tip tümörler görülebilir.

Muayene büyük önem taşımaktadır!

Vücutta fark edilen şişlik veya kitlenin mutlaka muayenesi gereklidir. Yapılan muayene sonrasında doktor tarafından bir takım tahlil ve tetkikler istenebilir. Ultrason, Röntgen, MR ve Tomografi gibi yardımcı görüntüleme yöntemleri ile şişliğin olduğu bölge incelenir.

Tetkik sonuçlarındaki görüntü ile bu şişlik veya tümörün “iyi huylu” veya “kötü huylu” olup olmadığı hakkında bir fikir sahibi olunabilir.

Cerrahi ne zaman gereklidir?

İyi huylu tümörlerin genellikle belirli aralıklarla takip edilmesi tercih edilebilir. Ancak tümör iyi huylu olsa da bazen yanındaki kritik damar ve sinir dokularına baskı yapabilir ve bu durumda ameliyatla çıkarılması tercih edilebilir. Takip ve tedavinin nasıl yapılacağı hasta ile doktoru arasında karar verilecektir.

Tümörün “kötü huylu” olduğu düşünülüyorsa; şişlik veya kitleden “biyopsi” olarak adlandırılan bir parça alınır ve mikroskopla inceleme yapılır. Biyopsi işlemi bir ameliyat değildir. Ultrason veya tomografi yardımıyla ince bir iğne ile kitleden parça alınması işlemidir. Alınan parça patolojik incelemeye gönderilir. Patoloji sonucu “kötü huylu” olursa tedavi planlaması kemoterapi, ışın tedavisi ve cerrahi tedavi yöntemleri ayrı ayrı veya kombine halde yapılabilir.

Kemik tümörü cerrahisinden sonra takip nasıl yapılmalıdır?

Tedavi sonrası takip, kanser bakımının önemli bir parçasıdır. Geçmeyen ya da yeni semptomları bildirmek için beklenmemeli, hemen doktora başvurulmalıdır. Özellikle herhangi bir yeni yumru veya şişlik, ağrı veya ağrıda artış, iyileşmeyen veya gitmeyen bir öksürük, geçmeyen baş ağrıları ihmal edilmemesi gereken belirtiler arasındadır.

5 yıl içinde kemik kanserinin tekrarlama (tekrar) olasılığı yüksektir, bu nedenle bu süre zarfında yakın takip gerekir.

Takip ziyaretleri için zamanlama önemlidir!

Kemik kanseri için takip ziyaretleri genellikle şu şekilde planlanır:

• İlk tedaviden sonra 3 yıl boyunca her 3 ila 6 ayda bir
• Sonra 2 yıl boyunca her 6 ila 12 ayda bir
• Sonra her yıl

Yüksek dereceli kemik tümörlerinin düşük dereceli tümörlere göre geri gelme olasılığı daha yüksektir, bu nedenle ziyaretler daha sık planlanabilir.

Takip ziyaretleri sırasında yapılabilecekler

Takip ziyareti sırasında, doktorunu genellikle tedavinin yan etkileri ve bununla nasıl başa çıktığınız hakkında sorular soracaktır. Ameliyattan sonra proteziniz varsa, proteziniz hakkında da soru sorabilirler.

Ardından fizik muayene yapılır:

• Kemik kanserinin çıkarıldığı bölgeye bakmak
• Tümörün bulunduğu yere en yakın lenf düğümlerini kontrol etmek
• Akciğerleri dinlemek
• Bacak, kol veya kalçanın nasıl hareket ettiği konusunda herhangi bir değişiklik aramak

Testler genellikle takip bakımının bir parçasıdır. Olası kontrol testleri:

• Öncelikle ameliyat bölgesinin nükslerini değerlendirmek için o bölgenin röntgen ve MR görüntülemesi,
• Akciğerlerin olası metastazlar açısından değerlendirilmesi işin akciğer grafileri ve gerekirse akciğer tomografisi,
• Gerektiği durumlarda tüm vücut taraması açısından kemik sintigrafiler ve Pet-BT değerlendirmesi,
• Protezlerin enfeksiyon durumunun ve genel vücut sağlığı açısından kan tetkikleri istenebilir.

Kanserin tekrarlamaması durumunda takip randevularının sayısı azaltılabilir. Tekrarlaması durumunda ise yeniden tedavi planı hazırlanması gerekir.