Kas ve iskelet sistemi hastalıklarına karşı alınacak önlemler
Hizmet sektörünün hızla gelişimi sonucu, bilgisayar kullanımının ofis çalışanlarının vazgeçilmez eylemi olduğunu belirten Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Nurten Korkmaz, bu durumun kas ve iskelet sistemi rahatsızlıklarında belirgin artışa neden olduğunu anlattı. Korkmaz, ofiste alınacak önlemleri sıraladı.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Nurten Korkmaz, yapılan çalışmaların, bilgisayar ortamında çalışmanın yaratacağı kas- iskelet sistemi rahatsızlıkları için risk faktörlerini belirlediğini belirtti. Geçmiş yıllarda ağır fiziksel aktivite ile çalışanlarda bel ağrısı daha belirgin görülürken, bilgisayar kullanımı ile en sık boyun, omuz, kollarda ve ellerde görülen hastalıkların daha fazla ortaya çıkmaya başladığını anlatan Dr. Nurten Korkmaz, “Epidemiyolojik çalışmaların bir derlemesine göre, tüm dünyada omuz ve kollarda işe bağlı kas-iskelet sistemi problemlerinin sıklığı yüzde 30-47 arasındayken, boyun ağrısının çalışan popülasyonda sıklık yüzde 19-48 arasında” dedi.
ERGONOMİK DÜZENLEMELER YAPIN
Dr. Nurten Korkmaz biyomekanik faktörler olarak; tekrarlayıcı aktiviteler, zorlamalar, yanlış ve sabit duruşlar, titreşim, soğuk, yetersiz aydınlatma gibi faktörlerin bu grup içinde incelendiğini belirtti. Bir eklemde dakikada yapılan hareket sayısının, tekrarlayıcı hareket olduğunu, son yıllarda iş yerlerinde tekrarlayıcı hareketlerde belirgin artış gözlendiğini ve çalışanların yaklaşık yüzde 62’si tekrarlayıcı kol hareketi yaptığını aktardı. Korkmaz, eğer zaman siklusu 30 saniyeden az ve aynı tip aktiviteler çalışma zamanının yüzde 50’sinden fazlasında yapılıyorsa, bunun aşırı görüldüğünü vurguladı.
İş memnuniyetsizliğinin iş üzerinde kontrolün olmamasının ve ağır iş yükünün kişinin boyun, omuz ve kollarda görülen ağrılarının artmasına neden olduğunu vurgulayan Dr. Nurten Korkmaz, “İşe bağlı kas-iskelet sistemi hastalıkları ile mücadelede yapılması gereken ilk basamak korunma. Üç temel korunma yolu var. Birincisi, iş alanında ergonomik düzenlemeler yapmak, ikincisinin uygunsuz çalışma pozisyonlarını değiştirmek ve son olarak da iş yerinde dahi egzersiz yapmak” diye konuştu.
"SANDALYENİN HER YÖNE RAHAT HAREKET EDEBİLMELİ"
Dr. Nurten Korkmaz çalışma alanı düzenlenirken sandalye, masa, monitör, klavye ve mouse; hepsinin ayrıca dikkate alınması gerektiğini belirterek şunları söyledi:
“Sandalye her yöne rahat hareket edebilmeli, yüksekliği ayarlanabilmeli, bel eğimini desteklemeli, sırt desteği ve oturak açısı ayarlanabilmeli. Kol desteklerinin omzu ve kolları destekler pozisyonda olması gerekir. Oturma pozisyonunda başın, omuzlar üzerinde dengeli tutulması gerekir. Burada başın öne eğilmesinden kaçınılması gerekir. Gövde pozisyonun dik olması gerekir, kulaklar, omuzlar ve kalçanın dikey eksende aynı hatta olmalıdır. Dirseğin iç açısının 100 derecenin altında tutulmaması, el bileklerinin düz pozisyonda olması, el bilek yukarı hareketinin 20 dereceyi aşmaması önemlidir. Beli korumak için de bel eğiminin desteklenmesini, oturduğumuz zaman gövde ile uyluk arasında oluşan açının 130 derece civarında olması gerekir. Çalışanın masa altında ayaklarını uzatabileceği ve vücut hareketini kolayca değiştirebileceği alan olması gerekir. Ayakların zemine veya ayak desteği üzerine düz yerleştirilmelidir.”
DİNLENME MOLALARI VERİN
Monitör ve klavyenin, kullanıcının tam önünde ve orta hatta yer alması gerektiğini uzaklığının, gövdeden bir kol mesafesinde olması gerektiğini aktaran Dr. Nurten Korkmaz, “Monitörün üst kısmının göz hizasında veya 15 derece aşağıya yerleştirilmesi, ekranın temiz ama eğimli olmaması gerekli. Klavye, dirseklerden 5 santim aşağıda durmalı, klavye kullanırken el bilekleri düz pozisyonda tutulmalı ve sağa-sola açılanması olmamalı. Mouse’un klavye ile gövdeye aynı seviyede tutulması, mouse yer değiştirirken sadece bilek değil tüm kolun kullanılması ve parmaklarla hafifçe dokunulması, bastırılmaması gerekir. Monitöre monte edilebilen doküman taşıyıcı kullanılabilir” dedi.
Çalışırken yapılan dinlenme molaları önemine dikkat çeken Dr. Nurten Korkmaz dinlenme süresinin, toplam çalışmanın yüzde 10’una kadar olması gerektiği ve bu sürenin verimliliği azaltmadığının kanıtlandığını vurguladı. Klavyede yazım işleminin, dinlenme verilmeksizin 40 dakikadan fazla olmaması, 40 dakikalık çalışmalarda 5 dakikalık aralar verilmesinin uygun olduğunun altını çizdi.
“OFİSTE HAREKET EDİN”
Dr. Nurten Korkmaz, ofiste yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
“Bilekleri ve ön kolların esnetin. Omuz silkme hareketi yapın. Ellerinizi başın arkasında birleştirilerek, sandalyeden kalkmadan geriye doğru esneyerek yay pozisyonu alın. Bu pozisyonda 10 saniye kalın. 10 saniye dinlenip, belirli aralıklarla tekrarlayın. Boynunuzu esnetin.”
