Bilim dergisi ‘Science Illustrated’ kanserin tedavisinde karşılaşılan zorlukları ve bunlara alternatif çözüm yollarını derledi. Geniş veri tabanı, genetiği değiştirilmiş bağışıklık sistemi ve yapay zekayla kanser tedavisinde bir umut ışığı yanabilir. İşte 5 zorluk ve alternatif çözüm önerileri:
1- Kanser hücreleri çok hızlı gelişiyor
Her saldırıya karşı tedbirli kanserli hücreler, normal hücrelerden daha hızlı gelişiyor ve canları için savaşıyorlar. Çoğu kemoterapiye bağışıklık kazanıp yeni hücreler oluşturuyor ve bu yeni tümör kan dolaşımıyla başka organlara yayılıyor.
Veri tabanı haritası (çözüm)
İnternet üzerinden oluşturulacak veri tabanı haritası, dünyadaki tüm doktorlara açık bir yol gösterici olarak kullanılabilir. Burada, kanserli hücreler hakkında bilgi paylaşımı şansı sağlanabilecek ve farklı kanser hücreleri hakkında bir bilgi birikimi oluşturulabilinir.
2- Tümörler gizlice büyüyor
Pankreas kanserinde olduğu gibi, bazı kanserli hücreler devasa boyuta ulaşmadan fark edilemiyor ve bu yüzden bu tip kanserlerde ölüm oranı yüksek. Erken tanının önemi üzerinde duran bilim insanları, prostat ve göğüs kanserinde erken tanının işe yaradığını ve prostat kanseri için %99 göğüs kanseri içinse %33 iyileştirme olduğunu söylüyorlar.
Kan değerlerini ölçme (çözüm)
ABD’deki Pensilvanya Üniversitesi, 700 kanserli ve kansersiz hasta üzerinde yapmış olduğu deneyde, pankreastaki kanserli hücrelerin kana, özel proteinler (thrombospondin ve CA19-9) bıraktığını
keşfetti. Alınan kan örneği, kandaki protein değerlerini ölçebilen özel bir cam çubukta test ediliyor. Erken tanı açısından çok işlevsel olan bu çubuk, günümüzde yüksek maliyetli olsa da gelecekte sıradan bir kan değeri ölçme aleti olabilir.
3 -Her tümör farklı
Her bir kanserli hücre diğerinden farklı olduğundan her birinin de tedavisi de farklı. Bulunan herhangi bir tedavi bir hastada işe yarıyorken, diğer bir hastada yaramayabiliyor. Bu farklılık her birinin farklı hücrelerde ürüyor olmasından kaynaklı.
Tümörleri sınıflandırma (çözüm)
Her bir kanserli hücreyi DNA’sına ya da proteinlerine göre bir veri tabanı üzerinde sınıflandırmak. Sınıflandırılan her hücrenin bölümünde, tedavi şekli de belirtilecek. Bu uygulama günümüzde kullanılsa da, bilim insanları veri tabanını geliştirebilmek için çalışmalarını sürdürüyorlar.
4- Kanserli hücreler, bağışıklık sistemini etkisi altına alıyor
Bağışıklık sistemimiz, vücudumuzu her türlü hastalıktan korumaya çalışsa da kanserli hücreler, bunu engelleyebiliyor. Belirli nörotransmitterler yardımıyla, bu hücreler bağışıklık sisteminin düzenini bozuyor ve işlevini yitirmesine neden oluyor.
Yapay bağışıklık sistemi (çözüm)
Doktorlar, bağışıklık sistemini, kanserli hücrelerin saldırmalarına karşı güçlendirmeye çalışıyor. Günümüzde, hastalar nörotransmitterlerin bağışıklık sistemine ulaşmaması için ilaçlar alabiliyorlar. Yapılan yeni çalışmalarda, bilim insanları CRISPR adı verilen genetiği değiştirilmiş ve kanserli hücrelerin yabancı olduğu bir bağışıklık sistemi oluşturuyor.
5- İnsan-hayvan farkı
Laboratuvar çalışmalarında, bulunan tedavi yöntemleri genellikle fareler üzerinde deneniyor ve bazen olumlu sonuçlar alınabiliyor. Fakat insanların metabolizmaları ve bağışıklık sistemleri hayvanlardan farklı olduğundan, hayvanlar üzerinde olumlu sonuçlar veren tedaviler, insanlarda işe yaramıyor.
Yapay kanserli hücreler (çözüm)
Hollandalı bilim adamları Hans Clevers ve Hans Bos’un yeni projesi olan ‘yapay kanser hücresi’ bilim dünyasında bir aydınlanmaya sebep olabilir. Hastalardan alınan örneklerle oluşturulacak bu yapay hücreler, tedavi yöntemlerinin denenmesi için daha kesin sonuçlar verecek.
