İnatçı ağrıların nedeni bu olabilir!
Kaslarda inatçı ağrı, yorgunluk gibi yakınmalarla yaşam kalitesini düşüren fibromiyalji ülkemizde yaklaşık 2,5 milyon insanı etkiliyor. Uzmanlara göre, aslında bu sayı çok daha fazla çünkü fibromiyalji çok sayıda belirti ile gelişmesi nedeniyle başka hastalıklarla karıştırılabiliyor.
Kaynağı teşhis edilemeyen ağrı şikayetleri yüzünden yıllarca çeşitli branşların doktorlarına başvuran hastaların yakınmaları ağrı kesici ve depresyon ilaçlarıyla azalmış veya geçmiş gibi görünse de bir süre sonra tekrarlayabiliyor.
Fizik Tedavi ve Rahabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Gülçin Gülşen, bu tür inatçı ağrıların en önemli nedenlerinden birinin fibromiyalji olabileceğine dikkat çekiyor. Fibromiyaljili kişilerin içinde bulundukları hali sürekli ‘çok yorgunum, sanki enerjim çekilmiş gibi’ şeklinde anlattıklarını söyleyen Gülşen, fibromiyalji ile ilgili şu bilgileri veriyor:
“İŞLERİNDE MUTSUZ OLANLARDA FİBROMİYALJİ DAHA FAZLA GÖRÜLÜYOR”
“Fibromiyalji tedavi edilmez ise yaşam kalitesinde düşüş ve işgücü kaybına neden olur. Hatta hasta ağrıları ve diğer yakınmaları nedeniyle çevresi tarafından ‘hastalık hastası’ olarak tanımlanabiliyor. Fibromiyaljinin, stres altında ve masa başı çalışanlarda, mükemmeliyetçi, çevresinin kendisinden çok şey beklediği kişilerde görülme sıklığı artmakta. Kişilik yapıları nedeniyle üstlendikleri her sorumluluğu en iyi şekilde yerine getirmek için yoğun çaba sarf eden bu kişiler, göstermeye çalıştıkları yüksek performans yüzünden zamanla sağlıklarını yitirmeye başlıyor.
‘Mesai saati bitsin de buradan biran önce gideyim’ düşüncesiyle çalışan kişilerde yaygın ağrılar giderek artıyor ve ciddi hastalık tablolarıyla işgücü kaybı ve aile geçimsizlikleri ortaya çıkıyor. Mutsuzluk ve ağrılar birbirini tetikliyor. Stresli, depresyonlu kişilerde beyin ve hormon salgılayan böbrek üstü bezleri arasındaki işleyiş bozulmakta, kortizol salgılanmasının artması, sempatik sistemin aşırı aktivasyonu, leptin salınımı ve D vitamini seviyesindeki düşüklük gibi hormonal ve bağışıklık sistem dengesizlikleri sonucunda kas ve kemik kitlesinde azalmalar meydana gelmekte ve fibromiyalji tablosu ağırlaşabilmektedir.
SABAH SAATLERİNDEKİ AĞRILAR ÖNEMLİ!
Sabahları dinlenen vücutta ağrı, tutukluk hali varsa önemsenmelidir. Gece kas içi dolaşımın yavaşlaması ile kas lifleri arasında artan ödem ağrı ve kas katılığına neden olur. Ağrıların hareketle azalmaya başlaması dolaşımın artmasıyla azalan ödem sebebiyledir. Fibromiyalji ağrısı hastalar tarafından ‘zonklayıcı, derinden gelen ya da keskin’ gibi çeşitli şekillerde tarif ediliyor. Ağrıya, kaslarda yoğun yanmalar, seğirmeler ve katılık hissi de eşlik edebiliyor.
FİBROMİYALJİYİ TETİKLEYEN FAKTÖRLER NELER?
• Fiziksel veya ruhsal travmalar.
• Uyku bozuklukları.
• Enfeksiyonlar(özellikle viral).
• Besin alerjileri.
• Yüksek doz kimyasal madde ( sabun, şampuan, yiyeceklerdeki kimyasallar vb.)
• Ağır metaller.
• Hormonal düzensizlikler.
FİBROMİYALJİNİN BAŞLICA BELİRTİLERİ NELER?
•Özellikle boyun, sırt, bel bölgesinde olmak üzere vücutta yaygın kas ağrıları.
• Hafıza problemleri, düşünce bozuklukları.
• Ellerde ve ayaklarda uyuşukluk ve karıncalanmalar.
• Çarpıntı.
• Azalmış egzersiz toleransı.
• Barsak şikayetleri(gaz, kabızlık, ishal).
• Üzgün veya depressif durum.
•Baş ağrısı.
FİBROMİYALJİDE ETKİLİ TEDAVİ NASIL OLMALI?
Her hastanın ayrı ayrı ele alınıp tedavi programının hastaya özel düzenlenmesi gerek
İlaç kullanımında dikkatli olunmalı. Ağrı kesicilerin böbrek, mide ve tansiyon problemleri gibi yan etkileri dikkate alınmalı. Depresyon ilaçları da ancak psikiyatrik bozukluk varsa verilmeli. Fibromiyalji hastalığının tedavisinde en önemli prensip hasta-hekim işbirliğidir. Öncelikle hastayı hastalığı hakkında bilgilendirmek, hastalıktan korunma yollarını öğretmek çok önemlidir. Tedavi, değişik bulguların olması nedeniyle hastaya özel düzenlenmelidir. Öncelikle fibromiyaljiyi (hormonal, enfeksiyon, Lyme hastalığı vs.) tetikleyen bir sebep var ise ona yönelik tedavi yaklaşımı programlanmalıdır. Hekim tarafından belirlenen PRP uygulamaları, derin dokuyu iyileştirici fizik tedavi yöntemleri ile fibromiyalji hastalığında asıl sebep olan ağrılı kas düğümlerini yok etmek mümkün olmaktadır. Düzenlenen uygun egzersiz programı ile de kas uzunluğu ve gücü arttırılmakta ve kişi fibromiyalji sorunlarından kurtulabilmektedir.
FİBROMİYALJİDE BESLENME NASIL OLMALI?
-Şeker ve karbonhidratlar, yapay tatlandırıcılar ( aspartam) fibromiyalji ağrılarında artış oluşturabildiğinden, diyette kısıtlanmaları fayda sağlamaktadır.
-Omega3, balık yağı, ağrı ve ödem üzerinde etkilidir ve destek olarak alınabilir. (Sardalye, hamsi, somon, ton balığı gibi balıkların haftada 2-3 kez tüketilmesi önerilir.)
-Ceviz, keten tohumu gibi gıdalar omega 3 açısından zengindir. Gerekirse hekim kontrolünde beslenme desteği alınabilir ancak kan sulandırıcı ilaçlarla etkileşimine dikkat edilmelidir.
-Magnezyum eksikliği kas kasılmasını ve ağrıyı tetikleyebildiğinden, magnezyum içeren gıdalar diyete eklenmelidir. Badem, epson tuzu, dereotu, mercimek, kimyon, yer fıstığı, muz tüketilebilir. -Kafeine dikkat. Yüksek miktarda kafein, süt ürünleri, mayalı yiyecekler fibromiyalji için riskli olabilmektedir, diyette kısıtlanmalıdır.
-Kontrolsüz diyet uygulayanlar ve az enerjili beslenme şekillerinde fibromiyalji sıklığı ve şiddeti artmaktadır.
-Fibromiyalji hastalarının mitokondrilerinde fonksiyon bozuklukları tespit edildiğinden beslenmede enerji kavramına dikkat edilmelidir.”
