Gününü oturarak geçirenlerde ölüm riski daha fazla!
Teknolojinin getirdiği kolaylıklar, hayatımızdan çıkmayan televizyon ve internet, daha az hareket etmemize neden oluyor. Sürekli ve uzun süre oturmanın obezite ve tip 2 diyabet gibi kronik hastalıklara zemin hazırladığını belirten uzmanlar, fiziksel aktivitenin en az seviyede olduğu hareketsiz yaşam tarzından uzaklaşılması gerektiği uyarısında bulunuyor. Her yaşa uygun aktivite şekli ise her zaman mümkün.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi (SABİF) Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Doç. Dr. Defne Kaya, günümüzde en çok rastlanan sağlık sorunlarının hareketsiz hayat tarzıyla bağlantılı olduğuna dikkat çekti. Doç. Dr. Kaya, şöyle konuştu:
“Hareketsiz bir yaşam, sürekli ve uzun süre oturmak, obezite, tip 2 diyabet, kanser ve prematüre ölümlere neden olmaktadır. Gün içinde uzun süre sabit pozisyonda oturma, vücudun kan şekeri ve kan basıncını düzenleyen metabolizmayı yavaşlatarak vücudu aşırı yağlandırır.
Oturmak şeker ve kalp hastalıkları riski artıyor
Günümüz insanı uyanık olduğu zamanın 7 ila 10 saatini, televizyon veya bilgisayar karşısında, araba ya da toplu taşımada geçirmektedir, ev ödevi yaparken ve okurken geçirdiği zamanı da oturur ya da yatar pozisyonda harcamaktadır.
Gününü oturarak geçiren 800 bin kişi üzerinde yapılan bir araştırma, bu kişilerde diyabet %112, kalp-damar problemleri %147, kalp problemleri nedeniyle ölüm %90 ve başka nedenlerden ölüm riskinin %49 arttığını göstermiştir.”
Her 30 dakikada bir yerinizden kalkın
Uzun süre oturarak çalışan kişilerin iş sonrası ve hafta sonu düzenli egzersiz yapmasının bu riskleri azaltabileceğini belirten Doç. Dr. Defne Kaya, “Haftada bir kaç kez günlük 30-45 dakika egzersiz yapan bir kişi geri kalan tüm zamanını oturarak geçiriyorsa hala sedanter (fiziksel aktivitenin minimum seviyede olduğu, hareketsiz yaşam tarzı) sayılmaktadır. Sabit pozisyonda uzun süre çalışan kişilerin çalışma sırasında oturmaya her 30 dakikada bir “1-2 dakika” ara vermesi önerilmektedir.
Fiziksel aktivitenizi artırın
Haftada en az 150 dakikayı egzersiz/ fiziksel aktiviteye ayırmak kadar, gün içinde oturur ve yatar pozisyonda harcadığımız zamanı da azaltmamız gerekir. Fiziksel ve kassal aktivite azaldığında, vücut şalterleri indirerek kalp damar sistemi hastalıklarına, kemik kaybına ve kas zayıflığına zemin hazırlamış olur. Özellikle çocukluk çağı obezitesini önlemek için çocukların gün içinde bir ya da iki saatten fazla sabit bir pozisyonda oturmasına izin verilmemelidir.” dedi.
Her yaşa uygun aktivite var
Hareketsiz yaşama karşı mutlaka yapılacak şeyler olduğu hatırlatmasını yapan Doç. Dr. Defne Kaya, her yaşa uygun aktivitenin mümkün olduğunu belirterek şu önerilerde bulundu:
Beş yaş altında: TV, tablet karşısında, arabada sabit pozisyonda geçirilen zaman kısıtlanmalıdır. Fiziksel aktivite alışkanlığının bu yaşlarda kazanıldığı, fiziksel aktivite seviyesinin düşünce ve bilişsel gelişim seviyesini doğrudan etkilediği unutulmamalıdır. Çocukların düşünce ve duygu dünyası aktif oyunla gelişir. Yoğun çalışan ebeveynlerin çocuklarını hafta sonunda doğaya temiz havada oyun yerine alışveriş merkezlerine götürmeyi tercih etmesi de giderek artan talihsiz bir alışkanlıktır.
Çocuk ve gençler: 5-18 yaş arasındakilerin günümüzde TV, tablet ve bilgisayar başında geçirdikleri süre trajik şekilde artmaktadır. Bazı öneriler:
* “Ekran başı” zamanını kısıtlayın
* TV ve bilgisayarsız yatak odaları oluşturun
* Ekran başında olunmadığı saatlerde aktif olmaları için oyun ve/veya spora yönlendirin.
* Ev içindeki masayı toplamak, çöpleri atmak gibi hareket gerektiren işlerden sorumlu olsunlar.
* Scooter, top, paten, bisiklet gibi onları harekete teşvik edecek hediyeler tercih edin.
Hemingway kitaplarını ayakta yazmıştı
Erişkinler: 19’lu yaşlardan 64’e doğru metabolizma hızının giderek yavaşladığını unutmayın.
* Metro ve otobüste ayakta durun.
* Asansör yerine merdiven kullanmayı ve yürümeyi tercih edin.
* Her 30 dakikada bir ayakta “1-2 dakika” geçirin.
* Oturmak yerine ayakta yapabileceğiniz işleri tercih edin. Unutmayın Ernest Hemingway kitaplarını ayakta dururken yazmıştır. Siz de Hemingway gibi olabilirsiniz…
* Telefonla konuşurken ve e-postalarınızı okurken yürüyebilirsiniz.
* Mola verdiğinizde kahve ve çayı ayakta ya da yürüyerek için.
* TV izlemek yerine aktif hobiler edinin.
65 yaşından sonra: Yaşlılıkta fonksiyonların azalması ve hastalıklar nedeniyle günün 10 saatten fazlası oturur veya yatar pozisyonda geçirilir. Bu makus talihi değiştirmek için:
* TV karşısında oturmaya kısa aralar verin ve mümkün olduğunca ayaklarınızın üstünde olun.
* TV veya bilgisayar karşısında uzun zaman harcamayın.
* Telefonla görüşürken yürüyün ya da ayakta durun.
* Mümkün olduğunda merdiveni kullanın.
* Bahçe ile uğraşmak gibi aktif hobiler bulun.
* Yürüme ve dans gibi grupça yapılan aktivitelere katılın.
* Torunlarınızla oynayın. Sizden çok şey öğreneceklerdir.
* Yapabildiğiniz kadar ev işi yapın.
