Güçlü kas ve iskelet sistemi için bunlara dikkat!
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Ufuk Özkaya, yaşlılıkta kas ve iskelet sistemini sağlıklı tutmak için önerilerde bulundu.
Kırışıklıklar ve gri saçlar gibi yaşa bağlı bazı değişiklikler kaçınılmazdır. Bir zamanlar kas, kemik ve eklemlerdeki değişikliklerin de kaçınılmaz olduğu düşünülüyordu. Yaşlanma ile ilişkili birçok faktör hareketsizlikten kaynaklanır, fiziksel aktivite yapmak sakatlık ve kronik hastalık riskini azaltmaya veya tersine çevirmeye yardımcı olur.
Yaşlılıkta kas ve kemik rahatsızlıkları
Yaşlı insanlarda kasları ve iskeleti veya kas-iskelet sistemini etkileyen durumlar bulunur. Bunlar arasında osteoartrit başta gelir ve eklem içindeki kıkırdak parçalanarak ağrı ve sertliğe neden olur. Osteomalazi, D vitamini metabolizmasındaki problemler nedeniyle kemiklerdeki yumuşamadır. Osteoporozda kemikler kütle kaybeder ve kırılgan hale gelir. Romatoid artrit ise eklem iltihabı anlamına gelir. Bu durumlardan herhangi biri kas zayıflığına ve ağrısına neden olacak sorunlara neden olabilir.
Kas sisteminde yaşa bağlı değişiklikler
Yaşlandıkça kaslar boyut ve güç kaybeder, bu da yorgunluğa, zayıflığa ve egzersize karşı toleransın azalmasına katkıda bulunabilir. Kas lifleri sayıca azalır ve boyut olarak küçülür. Kas dokusu daha yavaş değiştirilir ve kaybolan kas dokusu, sert, fibröz bir doku ile değiştirilir. Sinir sistemindeki değişiklikler, kasların tonunun ve kasılma yeteneğinin azalmasına neden olur.
Kemikte yaşa bağlı değişiklikler
Kemik canlı bir dokudur. Yaşlandıkça kemiğin yapısı değişir ve bu da kemik dokusunun kaybına neden olur. Düşük kemik kütlesi, kemiklerin daha zayıf olduğu anlamına gelir ve insanları ani bir çarpma veya düşme nedeniyle kırılma riskine sokar. Yaşlandıkça kemikler daha az yoğun hale gelir.
Hareketsiz bir yaşam tarzı kemik zayıflamasına neden olur. Hormonal değişiklikler, kadınlarda menopoz kemik dokusunda mineral kaybını tetikler. Erkeklerde, cinsel hormonlarındaki kademeli düşüş, daha sonra osteoporoz gelişimine yol açar. Kemikler kalsiyum ve diğer mineralleri kaybeder.
Eklemlerde yaşa bağlı değişiklikler
Bir eklemde kemikler birbirleriyle doğrudan temas etmezler. Eklemlerinizi kaplayan kıkırdak (eklem kıkırdağı), eklemin etrafındaki sinovyal zarlar ve eklemlerinizin içindeki kayganlaştırıcı sıvı (sinovyal sıvı) ile yastıklanırlar. Yaşlandıkça eklem hareketi sertleşir ve daha az esnek hale gelir çünkü eklemlerinizdeki yağlayıcı sıvı miktarı azalır ve kıkırdak incelir. Ligamentler ayrıca kısalma ve esnekliğini kaybetme eğilimindedir, bu da eklemleri sert hissettirir.
Eklemlerde yaşa bağlı bu değişikliklerin çoğu, egzersiz eksikliğinden kaynaklanır. Eklemin hareketi ve buna bağlı hareket "stresi" sıvının hareket etmesine yardımcı olur. Hareketsiz kalmak kıkırdağın büzülmesine ve sertleşmesine neden olarak eklem hareketliliğini azaltır.
Fiziksel aktivite yardımcı olabilir
Egzersiz, kaslarda, kemiklerde ve eklemlerde yaşa bağlı birçok değişikliği önleyebilir ve bu değişiklikleri tersine çevirebilir. Aktif bir yaşam tarzı yaşamaya ve avantajlardan yararlanmaya başlamak için asla geç değildir.
Egzersiz, kemikleri daha güçlü hale getirebilir ve kemik kaybı oranını yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Yaşlı insanlar kas güçlendirici aktivitelerle kas kütlesini ve gücünü artırabilir. Denge ve koordinasyon egzersizleri düşme riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Fiziksel aktivite, kemik mineral yoğunluğunun azalma hızını yavaşlattığı için osteoporozun ilerlemesini geciktirebilir.
Yürüme veya ağırlık çalışması gibi ağırlık taşıyan egzersizler, kemik kütlesinin korunması için en iyi egzersiz türüdür. Suda egzersiz yapan insanlar, hareketsiz insanlara kıyasla kemik ve kas kütlesinde artış yaşayabilir. Germe, eklem esnekliğinin korunmasına yardımcı olmak için başka bir yoldur.
Herhangi bir yeni fiziksel aktivite programına başlamadan önce doktorunuza görünün. Uzun süredir egzersiz yapmadıysanız, yaşlıysanız veya kronik bir hastalığınız varsa (artrit gibi), doktorunuz, fizyoterapistiniz veya egzersiz fizyoloğunuz sizin için uygun ve güvenli bir egzersiz programı hazırlamanıza yardımcı olabilir. Osteoporozdan muzdaripseniz, daha fazla kalsiyum almanız da tavsiye edilebilir. Bazen osteoporozu tedavi etmek için ilaçlara ihtiyaç duyulabilir.