Göz lazer ameliyatı hangi göz problemlerinde uygulanabilir?

Lazer kornea şekillendirme, göz yüzeyini yeniden şekillendirmek için lazer kullanımını içeren tıbbi bir prosedürdür. Bu, miyopi, hipermetropi ve astigmatizmayı düzeltmek için uygulanır.

Kornea, gözün ön kısmında bulunan şeffaf yapıdır. Işığın göze girmesini sağlar ve gözdeki iki odaklama sisteminden ilki ve en güçlüsüdür. Diğeri ise arkasında bulunan kristal mercektir. Lazer göz ameliyatı sırasında, excimer lazer aracılığıyla korneada bilgisayar kontrollü bir törpüleme yapılmaktadır. Yapılan törpüleme saç telimizin yaklaşık 400’de biri kadar hassastır. Amaç, gözlük veya kontakt lense ihtiyaç duymadan normal görme yeteneğini geri kazandırmaktır. Lazer ameliyatları dünyada 30 yıldan fazla süredir yapılmaktadır ve yaklaşık 50 milyon insana uygulanmıştır.

GÖZ LAZER AMELİYATININ BİRÇOK TİPİ VARDIR

Yüzey lazer adını verdiğimiz yöntemlerde korneanın yüzeyini örten epitel (deri gibi) tabakası manuel, lazer veya alkol yardımı ile kaldırılır ve alttaki kalıcı stroma isimli tabakalar yeniden şekillendirilir. Deri kaldırılıp atılırsa fotorefraktif keratektomi (PRK), lazer ile deri buharlaştırılırsa (no touch), alkol ile kaldırılıp tekrar örtülürse LASEK adı verilir. Bu yöntem (PRK) esasında ilk çıkan, en eski yöntemdir. Yüzeyi örten epitel kaldırıldığından işlem sonrasında ilk gün acı, yanma ve batma olur. Buna rağmen halen birçok durumda, özellikle ince kornealarda tercih edilebilmektedir.

Daha yaygın olarak kullanılan bir başka prosedürde, mikrokeratom adı verilen ince bir bıçak veya femtosaniye lazer olarak bilinen başka bir lazerle ince bir kornea flebi (sayfa, cepçik) oluşturulur. Bu flep daha sonra çevrilir. Excimer lazer ile alttaki doku yeniden şekillendirir ve flep (sayfa), tekrar kapatılır. Böylece korneanın epiteli (derisi) korunmuş olur. Bu yüzden acı, yanma, batma çok az belki birkaç saat olur, hatta hiç olmadığı da olabilir. Bu prosedür lazer destekli in situ keratomileusis (LASIK) olarak bilinir. Bu işlemde femtosaniye lazer yardımı kullanılırsa saç telinin 100’de biri hassasiyetinde flep (sayfa) oluşturulur. Bu da ameliyat sonrası güvenliği artırabilir.

Lazer ameliyatındaki bir başka varyasyon da SMILE lazerdir. Korneanın kenarında küçük bir kesi ile korneadan bir parça (lentikül) çıkarmak için femtosaniye lazeri yardımı ile yapılan bir işlemdir. Parça (lentikol), bir spatula kullanılarak komşu dokulardan ayrılır ve bu insizyondan dışarı çekilir.

Lazer ameliyatı tedavi edilen göz hastalıkları nelerdir?

Miyopi: Uzağı görememek demektir. Yakın görmeleri normalden kuvvetlidir. Lazer ile en başarılı ve rahat bir şekilde tedavi edilen grup miyoplardır.

Hipermetrop: Hastalar tarafından en zor anlaşılanı hipermetroptur. İlkokulda hayat bilgisi dersinde yakını görememek olarak ifade edilir ancak tam öyle değildir. Esasında hipermetroplar hem uzağı hem yakını göremezler. Ancak, doğal merceğimiz arayı özellikle gençken kapatır bu nedenle birçoğu gençken hem uzağı hem de yakını görür. Biz bu grubu bazen anlatmak için “gizli hipermetrop” olarak adlandırırız. Yaş ilerleyince önce yakın, daha sonra da uzak bozulur. Lazer ile tedavileri mümkündür. Ancak, miyoplardan daha zordur ve sınırları iyi tespit edilmelidir.

Astigmatizma: Miyop ve hipermetropta gözün her yeri aynı derecededir. Astigmatta gözün iki alanı farklı derecededir. Mesela bir kısmı 1 derece miyop diğer kısmı 3 derece miyop olabilir, hatta bir kısmı miyop diğer kısmı hipermetrop olabilir. Bir de bu iki farklı alanın bulunduğu yerin bir açısı vardır. Bu açı nedeniyle lazerler tarafından yok edilmesi için gözün hangi açısında bozukluk olduğunun çok iyi işaretlenmesi ve ameliyat esnasında takip edilmesi gerekir. Bunu çok iyi sağlayan sistem ve yöntemler mevcuttur. 

Presbiyopi: Yaş nedeniyle yakını görememek demektir. Net bir şekilde görebilmek için okuma materyallerini gözlerinden daha uzak tutmaları gerekir. Doğal merceğimizin yaşlanması nedeniyle oluşur. Çoğunlukla lazerler ile düzeltilmez. Daha çok diğer kusurları gidermek için yapılan lazer esnasında bir gözü hafifçe miyop bırakılarak kısmi çözümler uygulanabilir. Bu duruma monovizyon denmektedir. Ancak, bu her zaman başarılı olmayabilir, iyi değerlendirilmesi gerekir.

Dikkate alınması gereken tıbbi durumlar nelerdir?

Öncelikle hasta gerçekten istemelidir. Lazer göz ameliyatı için 18 yaşın üstünde olunmalıdır, ancak daha çok 20 yaşın üstüne uygulamaktayız. Kırma kusuru stabil olmalıdır. Kontrolsüz kronik rahatsızlıklar, bağışıklık sistemi hastalıkları, keratokonus veya ailede keratokonus öyküsü olan kişiler lazer göz ameliyatı olamayabilir veya ameliyat kararı dikkatli alınmalıdır. Deneyimli bir refraktif cerrah size uygun şekilde tavsiyede bulunabilir. Lazer göz ameliyatı, anormal şekilli veya çok ince kornealı kişilere uygulandığında ekstra riskler taşır. Olası riskler, ameliyat öncesi testler ile değerlendirilebilir.

Lazer göz ameliyatı prosedürü ne kadar sürer?

Yüzey lazer (PRK, LASEK, no touch) tekniğinde önce epitel dokusunun kaldırılması için soyma, etanol uygulaması veya lazer uygulanır. LASIK’de ise mikrokeratom isimli ince bıçak veya femtosaniye lazer ile korneada bir sayfa oluşturulur. Bu işlemler yaklaşık 1 dakika veya daha kısa sürer. Daha sonra ikinci aşamada korneaya yönlendirilen lazer ışınının çapı ve atım sayısı bilgisayar teknolojisi kullanılarak dikkatli bir şekilde kontrol edilerek kornea yüzeyinin yeniden şekillendirilmesi sağlanır. İşlem lokal anestezik göz damlası kullanılarak gerçekleştirilir ve göz başına toplamda yaklaşık 5 dakika sürer. Ancak excimer lazer ile korneanın yeniden şekillendirilmesi için geçen süre genellikle bir dakikadan azdır. Miyop ve astigmatlarda daha kısa sürer.

Farklı görme sorunları farklı tedaviler gerektirir mi?

Miyopide, dereceyi azaltmak için korneanın merkezi apeksi veya zirvesi düzleştirilir. Hipermetropide, korneanın merkezi tepe noktası daha dik hale getirilir. Bu, excimer lazerin korneanın kenarına uygulanmasıyla yapılır. Astigmatizmada, korneanın bir meridyende diğerinden daha fazla kavisli olması durumunda meydana gelir, bu nedenle korneayı daha eşit bir şekilde kavisli hale getirmek için lazer uygulanır. Böylece kornea, ışık ışınlarını retinanın önünde veya arkasında değil, doğrudan gözün arkasındaki retinaya odaklayabilir.

Lazer göz ameliyatından sonra iyileşme nasıldır?

PRK, LASEK veya halk arasında no touch olarak bilinen bizim yüzey lazeri adını verdiğimiz işlem sonrasında ilk gün acı, batma, ve yanma olur. Genellikle 1-2 gün içinde azalır. Hastalar 3-5 gün içinde işlerine dönecek kadar görebilirler. LASIK sonrasında ise genellikle 6-8 saat bir yanma batma olur daha sonrasında hastalarda acı olmaz ve görmeleri hızla düzelir. LASIK’den 1 gün sonraki muayenede hastalar çoğunlukla gözlüksüz yüzde 100, 1.0, tam, 20/20 dediğimiz harfleri görürler, herhangi bir acı ağrı da olmaz. Buna literatürde “WOW” etkisi denir. SMILE sonrası görüntü netliği ise biraz daha geç gelir. Bütün ameliyatlardan sonra bir aya yakın bir süre damlalar kullanılması gerekir. Ameliyattan sonraki tek yasak gözlerin bastırarak ovalanmasıdır, bu esasında ameliyat olsun olmasın kimsenin yapmaması gereken bir harekettir. Ancak göz kapaklarına hafifçe dokunmak serbesttir. Hastalar 1 gün sonra normal hayatlarına dönebilir. Tabii ki tıpta istisna ve özel durumlar olabileceğini unutmamak gerekir.