Çikolata kisti hastalığının tedavisinde hangi yöntemler uygulanır?
Kadın Hastalıkları ve Doğum Prof. Dr. Ercan Baştu, çikolata kisti hastalığı ve tedavisinde uygulanan yöntemler hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için anlattı.
Çikolata kistleri, tipik olarak yumurtalıkların derinliklerinde oluşan kanserli olmayan, sıvı dolu kistlerdir. Adlarını, erimiş çikolataya benzeyen kahverengi, katran benzeri görünümlerinden alırlar. Ayrıca yumurtalık endometriomaları olarak da adlandırılırlar.
Renk, eski adet kanından ve kistin boşluğunu dolduran dokudan gelir. Bir çikolata kisti, bir veya her iki yumurtalığı etkileyebilir ve birden çok veya tekil olarak ortaya çıkabilir.
Endometriozis, endometriyum olarak bilinen rahim içini kaplayan zarın rahmin dışına, yumurtalıklara, fallop tüplerine ve üreme sisteminin diğer bölgelerine doğru büyüdüğü yaygın bir hastalıktır. Bu zarın rahim dışı organlarda aşırı büyümesi şiddetli ağrıya ve bazen kısırlığa neden olur.
Belirtileri nelerdir?
Çikolata kistleri bazı kadınlarda belirtilere neden olabilir. Bazı kadınlarda ise herhangi bir belirti görülmeyebilir. Kistin boyutu, belirtilerin şiddetini veya varlığını etkilemez. Bu durum, küçük ebatlı kisti olan bir kadının belirtileri yaşayabileceği anlamına gelirken, büyük ebatlı kisti olan birinin yaşamayabileceği anlamına gelir. Kistler 2 ila 20 santimetre (cm) arasında değişebilir.
Çikolata kistleri aşırı ağrılı ve kramplı adet, adet döngüsü ile ilgili olmayan pelvik ağrı, düzensiz adet döngüsü, ilişki sırasında ağrı ve bazı kadınlarda kısırlığa yol açabilir. Bir çikolata kisti patlarsa, vücutta kistin bulunduğu tarafında şiddetli, ani karın ağrısına neden olabilir. Patlamış bir kist tıbbi olarak acil bir durum olabilir.
Çikolata kistlerine ne sebep olur?
Kadınlık hormonlarının aylık artış ve düşüşlerine tepki olarak büyür ve sonra atılır. Bu doku vücuttan ayrılmak yerine kistin boşluğu içinde sıkışıp kalır. Kistler iltihaba yol açabilir ve yumurtalıkların işleyişini bozabilir.
Çikolata kistleri nasıl teşhis edilir?
Pelvik muayene sırasında kist hissedilir, endometriozis belirtileri görülür veya açıklanamayan kısırlık yaşanıyorsa ultrason kontrolü yapılabilir. Çikolata kistini kesin olarak teşhis etmek için kistin içinden örnek alabilir. Bu genellikle bir iğne biyopsisi ile yapılır.
İğne biyopsisi sırasında doktor vajinadan yumurtalık kistine iğne sokmak için ultrason kullanır. Çıkarılan sıvı daha sonra bir mikroskop altında incelenir. Doktor iğne biyopsisinin sonuçlarını kullanarak kist tipini teşhis edebilir.
Çikolata kistleri nasıl tedavi edilir?
Tedavi yaşa, belirtilere, bir veya her iki yumurtalığın etkilenip etkilenmediği, çocuk sahibi olmak istenip istenmediği de dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır. Kist küçükse ve belirti göstermiyorsa, takip önerilebilir. Doğum kontrol hapı gibi yumurtlamayı engelleyen ilaçlar da önerilebilir. İlaç tedavisi, ağrıyı kontrol etmeye ve kistlerin büyümesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir, ancak onları iyileştiremez.
Ağrılı belirtiler sebepli ya da 4 cm'den büyük kistleri çıkarmak için ameliyat genellikle laparoskop ile yapılır (kapalı ameliyat). Laparoskop, ucunda ışık ve kamera bulunan, doktorların ameliyatı gerçekleştirmesine yardımcı olan ince, uzun bir tüptür. Laparoskop karın bölgesinde küçük bir kesiden sokulur ve ameliyat kapalı olarak gerçekleştirilir.
Çikolata kistlerinin doğurganlık üzerindeki etkisi nedir?
Çikolata kistleri sağlıklı yumurtalık dokusuna zarar verebilir. Bu durum doğurganlık için ciddi bir problem olabilir ve çocuk sahibi olmak için tedavi edilmesi gerekebilir.
Çikolata kisti olmayan kadınlarla karşılaştırıldığında, çikolata kisti olan kadınlarda daha az yumurta, olgunlaşma olasılığı, kalitesi daha düşük olan yumurtalar ve yumurtalıklarla ilgili sorunlara işaret eden yüksek folikül uyarıcı hormon (FSH) seviyeleri oluşabilir.
Çikolata kistleriniz varsa ve hamile kalmakta zorluk çekiyorsanız tüp bebek (IVF) tedavisi bir seçenektir. Çikolata kistleri endometriozisli kadınlarda sık görülür. Semptomlar genellikle ilaçla kontrol altına alınabilir. Bazı durumlarda kistlerin çıkarılması gerekebilir. Ameliyattan sonra hamile kalmak, tekrarlama riskini azaltabilir.