Beyin kanaması tedavisi
Yılda yaklaşık 1 milyona yakın kişi beyin kanaması geçirmektedir. Çok ciddi sakatlıklara hatta ölüme yol açan beyin kanamasını ve tedavi yöntemlerini Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Özkan Yükselmiş, sizler için anlattı.
Beyin kanaması, beynin yüzeyinde gerçekleşen ciddi kanamalardır
Beyin atardamar duvarını zayıflayarak damarlarda balonsu bir yapı oluşturur. Damarların çatallanma bölgesinde oluşan balonumsu yapı sağlıklı damar ile kıyaslandığında oldukça dayanıksızdır. Bazı durumlar oluşan bu balonun yırtılmasına neden olur. Bu yırtılma ise beyin kanamasına sebep olmaktadır.
Oluşan bu kanamalar şekillerine göre iki ana başlığa ayrılmaktadır; spontan ve travmatik. Spontan kanamalar kendiliğinden oluşurken travmatik kanamalar ise kaza ve yaralanma sonucu oluşur. Travmatik kanamalarda kazanın şiddetine bağlı olarak beynin tüm bölgesi etkilenebilir.
Beyin içinde kanamanın gerçekleştiği bölge önem taşımaktadır. Beyin içindeki su havuzunda gerçekleşen kanamalara intraventriküler, beyin dokusu içinde gerçekleşen kanamalara intraserebnal, beyi zarı ve iç beyin zarı arasındaysa subaraknoid, dış beyin zarı ile orta beyin zarı arasındaysa subdural ve dış beyin ile kemik arasında ise epidural kanama denmektedir.
En sık karşılaşılan beyin kanaması sebepleri ise;
Yüksek tansiyon; kronik yüksek tansiyon damar duvarlarının zayıflamasına sebep olmaktadır.
Anevrizma; damarın zayıf bir bölgesinin kan basıncıyla şişerek baloncuk oluşturmasına denir. Oluşan bu baloncuklar patladığında beyin kanamasına sebep olur.
Kafa travmaları; trafik kazaları ya da yüksekten düşme gibi kafaya darbe alınması sonucu görülebilir.
Kan damarı anomalileri; beynin içindeki ya da çevresindeki kan damarlarındaki genetik olarak gelişen zayıflıklar ve yanlış bağlantılarda kanamaya sebep olabilir.
Amiloid anjiyopati; yaşlanma ve yüksek tansiyon ile ortaya çıkar. Bu sebeple oluşan kanamalar genelde fark edilmez.
Kanama bozuklukları; hemofili benzeri pıhtılaşma bozuklukları mikro kanamaların büyük kanamalar haline gelmesini tetikleyebilir.
Beyin tümörleri; beyinde oluşan tümörler de sebep olur.
Beyin kanamasının belirtileri ise kanamanın şiddeti, etkilenen doku miktarı ve görüldüğü bölgeye göre değişiklik göstermektedir. Semptomlar aniden gelişebileceği gibi zaman içinde de kendini belli edebilir. Aşamalı olarak kötüleşebilir ya da aniden ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan belirtiler ise şu şekildedir; bilinç bulanıklığı, sersemlik hali, şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma, baş dönmesidir.
Bazı vakalarda ise kanamayı önceden anlamak oldukça zordur. Kanamadan etkilenen bölgeye göre konuşma bozuklukları, kol ve bacakta kasılmalar ya da uyuşmalarda beyin kanamasının habercisi olabilir.
Beyin kanaması acil müdahale gerektirir
Beyin kanaması ciddi sonuçları olan bir durumdur. Ölüm riski ve geri dönüşü olmayan hasarlara neden olacağı gibi belirtiler dikkatli incelenip mutlaka acil servise başvurulması gereklidir.
Tedavi yöntemleri ise kanamanın özelliği, şiddeti ve hastanın durumuna göre değişmektedir.
Bazı vakalarda hastanın gözlem altında tutularak takip edilmesi gerekmektedir. Bazı vakalarda ise anjiografik yöntemler ile tedaviler ön plana çıkarken bazı vakalarda ise cerrahi yöntemler tercih edilmektedir.
Bunların haricinde ise beyin ödemini gidermeye yönelik ilaçlar ve epilepsi engelleyici ilaçlar da tedavide tercih edilebilir.
Beyin kanamasında nöro – rehabilitasyon dönemi
Günümüzde sıklıkla tercih edilen yöntemlerden biri de özelleşmiş nöro – rehabilitasyon merkezlerinde tedavilerdir. Bu yöntemin tercih edilebilmesi için ilk olarak hasta Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı doktor tarafından değerlendirilmeye alınır. Kişinin durumu tedaviye uygun ise süreç başlatılır. Tedaviden fayda görülebilmesi için;
• Hastanın hayati tehlikesi olmamalı
• Öğrenme kapasitesi olmalı
• Rehabilitasyon uygulamalarına katılabilmeli
Fizik tedavi süreci hastanın ihtiyaçlarına göre özel olarak planlanmaktadır. Kişiyi zorlamadan zaman içerisinde gelişimi sağlanır. Bilinci kapalı olan ya da kol – bacağını hareket ettiremeyen kişilerde ise pasif eklem hareketleri uygulanır.
Beyin kanamalarına bağlı olarak ortaya çıkan felç tedavisinde ise robotik fizik tedavi yöntemleri tercih edilebilir. Bu yöntem ile iyileşmesi süresi daha hızlı olur. Tercih edilen robotik yöntemler ise;
Robotik yatak; hasta erken dönemde dik konuma getirilir ve yürüme başlatılır. Pasif yürüme egzersizleri için sıklıkla tercih edilir.
El – Kol robotu; üç boyutlu egzersizler için idealdir. Günlük hareketlerin egzersizleri için kullanılmaktadır. Bu sayede sık tekrar ile yoğun bir tedavi uygulanmaktadır.
Yürüme robotu; yürüme yeteneğini kısmen kaybetmiş hastalar için tercih edilir. Bu robot ile hasta ayağa kaldırılıp yürüme hareketlerinin pratiği yaptırılabilir.
Yerçekimsiz yürüme bandı; hastanın vücut ağırlığı yerçekimine göre %80’e kadar azaltılabilir. Bu sayede kişi endişe etmeden gerekli egzersizleri yerine getirebilir.
Beyin kanaması tedavisi
Yılda yaklaşık 1 milyona yakın kişi beyin kanaması geçirmektedir. Çok ciddi sakatlıklara hatta ölüme yol açan beyin kanamasını ve tedavi yöntemlerini Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Özkan Yükselmiş, sizler için anlattı.
Beyin kanaması, beynin yüzeyinde gerçekleşen ciddi kanamalardır
Beyin atardamar duvarını zayıflayarak damarlarda balonsu bir yapı oluşturur. Damarların çatallanma bölgesinde oluşan balonumsu yapı sağlıklı damar ile kıyaslandığında oldukça dayanıksızdır. Bazı durumlar oluşan bu balonun yırtılmasına neden olur. Bu yırtılma ise beyin kanamasına sebep olmaktadır.
Oluşan bu kanamalar şekillerine göre iki ana başlığa ayrılmaktadır; spontan ve travmatik. Spontan kanamalar kendiliğinden oluşurken travmatik kanamalar ise kaza ve yaralanma sonucu oluşur. Travmatik kanamalarda kazanın şiddetine bağlı olarak beynin tüm bölgesi etkilenebilir.
Beyin içinde kanamanın gerçekleştiği bölge önem taşımaktadır. Beyin içindeki su havuzunda gerçekleşen kanamalara intraventriküler, beyin dokusu içinde gerçekleşen kanamalara intraserebnal, beyi zarı ve iç beyin zarı arasındaysa subaraknoid, dış beyin zarı ile orta beyin zarı arasındaysa subdural ve dış beyin ile kemik arasında ise epidural kanama denmektedir.
En sık karşılaşılan beyin kanaması sebepleri ise;
Yüksek tansiyon; kronik yüksek tansiyon damar duvarlarının zayıflamasına sebep olmaktadır.
Anevrizma; damarın zayıf bir bölgesinin kan basıncıyla şişerek baloncuk oluşturmasına denir. Oluşan bu baloncuklar patladığında beyin kanamasına sebep olur.
Kafa travmaları; trafik kazaları ya da yüksekten düşme gibi kafaya darbe alınması sonucu görülebilir.
Kan damarı anomalileri; beynin içindeki ya da çevresindeki kan damarlarındaki genetik olarak gelişen zayıflıklar ve yanlış bağlantılarda kanamaya sebep olabilir.
Amiloid anjiyopati; yaşlanma ve yüksek tansiyon ile ortaya çıkar. Bu sebeple oluşan kanamalar genelde fark edilmez.
Kanama bozuklukları; hemofili benzeri pıhtılaşma bozuklukları mikro kanamaların büyük kanamalar haline gelmesini tetikleyebilir.
Beyin tümörleri; beyinde oluşan tümörler de sebep olur.
Beyin kanamasının belirtileri ise kanamanın şiddeti, etkilenen doku miktarı ve görüldüğü bölgeye göre değişiklik göstermektedir. Semptomlar aniden gelişebileceği gibi zaman içinde de kendini belli edebilir. Aşamalı olarak kötüleşebilir ya da aniden ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan belirtiler ise şu şekildedir; bilinç bulanıklığı, sersemlik hali, şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma, baş dönmesidir.
Bazı vakalarda ise kanamayı önceden anlamak oldukça zordur. Kanamadan etkilenen bölgeye göre konuşma bozuklukları, kol ve bacakta kasılmalar ya da uyuşmalarda beyin kanamasının habercisi olabilir.
Beyin kanaması acil müdahale gerektirir
Beyin kanaması ciddi sonuçları olan bir durumdur. Ölüm riski ve geri dönüşü olmayan hasarlara neden olacağı gibi belirtiler dikkatli incelenip mutlaka acil servise başvurulması gereklidir.
Tedavi yöntemleri ise kanamanın özelliği, şiddeti ve hastanın durumuna göre değişmektedir.
Bazı vakalarda hastanın gözlem altında tutularak takip edilmesi gerekmektedir. Bazı vakalarda ise anjiografik yöntemler ile tedaviler ön plana çıkarken bazı vakalarda ise cerrahi yöntemler tercih edilmektedir.
Bunların haricinde ise beyin ödemini gidermeye yönelik ilaçlar ve epilepsi engelleyici ilaçlar da tedavide tercih edilebilir.
Beyin kanamasında nöro – rehabilitasyon dönemi
Günümüzde sıklıkla tercih edilen yöntemlerden biri de özelleşmiş nöro – rehabilitasyon merkezlerinde tedavilerdir. Bu yöntemin tercih edilebilmesi için ilk olarak hasta Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanı doktor tarafından değerlendirilmeye alınır. Kişinin durumu tedaviye uygun ise süreç başlatılır. Tedaviden fayda görülebilmesi için;
• Hastanın hayati tehlikesi olmamalı
• Öğrenme kapasitesi olmalı
• Rehabilitasyon uygulamalarına katılabilmeli
Fizik tedavi süreci hastanın ihtiyaçlarına göre özel olarak planlanmaktadır. Kişiyi zorlamadan zaman içerisinde gelişimi sağlanır. Bilinci kapalı olan ya da kol – bacağını hareket ettiremeyen kişilerde ise pasif eklem hareketleri uygulanır.
Beyin kanamalarına bağlı olarak ortaya çıkan felç tedavisinde ise robotik fizik tedavi yöntemleri tercih edilebilir. Bu yöntem ile iyileşmesi süresi daha hızlı olur. Tercih edilen robotik yöntemler ise;
Robotik yatak; hasta erken dönemde dik konuma getirilir ve yürüme başlatılır. Pasif yürüme egzersizleri için sıklıkla tercih edilir.
El – Kol robotu; üç boyutlu egzersizler için idealdir. Günlük hareketlerin egzersizleri için kullanılmaktadır. Bu sayede sık tekrar ile yoğun bir tedavi uygulanmaktadır.
Yürüme robotu; yürüme yeteneğini kısmen kaybetmiş hastalar için tercih edilir. Bu robot ile hasta ayağa kaldırılıp yürüme hareketlerinin pratiği yaptırılabilir.
Yerçekimsiz yürüme bandı; hastanın vücut ağırlığı yerçekimine göre %80’e kadar azaltılabilir. Bu sayede kişi endişe etmeden gerekli egzersizleri yerine getirebilir.
