Atp Nedir, Ne İşe Yarar? Atp Canlılar İçin Neden Önemlidir?
Vücut karmaşık bir organizmadır ve bu nedenle düzgün işleyişini sürdürmek için enerjiye ihtiyaç duyar. Adenozin trifosfat hücrelerin kullanabildiği düzeyde bir enerji kaynağıdır. ATP, fosfat grupları arasındaki bağlarla kolayca serbest bırakılabilir. Enerji sağladığından dolayı genellikle hücreler için gereken bir para birimi olarak kabul edilebilir.
ATP Nedir?
ATP, bilim dünyasında bilinen adıyla adenozin trifosfat, hücreler içinde ve hücreler arasında enerji taşıyan bir moleküldür. Hücrenin ana enerji para birimidir. Fotofosforilasyon (ışıktan gelen enerjiyi kullanarak bir moleküle bir fosfat grubu ekleme), hücresel solunum ve fermantasyon işlemlerinin son ürünüdür.
Tüm canlılar ATP kullanır. Enerji kaynağı olarak kullanılmasının yanı sıra, hücre iletişimi için sinyal iletim yollarında da kullanılır ve DNA sentezi sırasında deoksiribonükleik asit (DNA) ile birleştirilir.
ATP Ne İşe Yarar?
ATP, iyon taşınması, kas kasılması, sinir impulslarının hareket etmesi, substrat fosforilasyonu ve diğer kimyasal sentezler gibi işlemlerde enerji için tüketilir. Sonuç olarak, insan vücudundaki hücreler, düzgün çalışmasını sağlamak için günde 100 ila 150 mol ATP'nin hidrolizine bağlıdır.
İlerleyen bölümlerde ATP, hücrenin günlük işleyişinde çok önemli bir molekül olarak rolünün daha ayrıntılı bir değerlendirmesine tabi tutulacaktır.
ATP Canlılar İçin Neden Önemlidir?
Enerji kaynağı
ATP, tüm hücresel faaliyetler için kullanılan ana enerji taşıyıcısı olarak bilinmektedir.. ATP hidrolize edildiğinde ve bir fosfat kaybederek adenozin difosfata (ADP) dönüştürüldüğünde enerji açığa çıkar. ATP birkaç farklı yöntemle üretilir. Fotofosforilasyon, bitkilere ve siyanobakterilere özgü bir yöntemdir.
Güneş ışığından elde edilen enerji, hücrede kullanılarak ADP'den ATP oluşturur. Bu durum fotosentezin yaşandığı esnada meydana gelir. ATP bir hücrenin mitokondrisindeki hücresel solunum sürecinden de oluşabilme özelliğine sahiptir.
Sinyal iletimi
ATP, hücreler arasında iletişim sağlamak amacıyla için kullanılan bir sinyal molekülü olarak tanımlanabilir. Moleküllerin fosforile edilmesini sağlayan kinaz enzimleri, fosfat gruplarının kaynağı olarak ATP'yi kullanır. Kinazlar, fiziksel veya kimyasal bir sinyalin hücrenin dışındaki reseptörlerden hücrenin içine nasıl iletildiği sinyal iletimi için önemlidir.
DNA Sentezi
RNA'daki diğer nükleobazlar, sitozin, guanin ve urasil benzer şekilde CTP, GTP ve UTP'den oluşur. Adenin ayrıca DNA'da bulunur ve ATP'nin bir DNA sarmalının parçasına dönüşmesini sağlayabilir. Ancak bundan önce deoksiadenozin trifosfat (dATP) formuna dönüştürülmesi gerekir. Bunların dışında DNA sentezlenmesi ve ATP üretimi çok benzerdir.
ADP
Özellikle kimyada bazen adenozin pirofosfat (APP) olarak da bilinen adenozin difosfattan (ADP) bu makalede zaten bahsedilmişti. ATP'den farklıdır çünkü iki fosfat grubu vardır. ATP, bir fosfat grubunun kaybıyla ADP'ye dönüşür ve bu reaksiyon enerji açığa çıkarır.
AMP
5'-adenilik asit olarak da adlandırılan adenozin monofosfat (AMP), sadece bir adet fosfat grubu bulundurur. Bu molekül RNA'da yer almakta ve genetik kodun bir bölümü olduğu için adenin içermektedir. ATP ile iki ADP molekülünden veya ATP'nin hidrolizi ile üretilebilir. AMP'ye ayrılabilir. CAMP yolları, karsinom gibi bazı kanserlerde rol oynayabilir.
Hücresel solunum- Besinlerden gelen enerji ATP'ye dönüştürülür.
Sinyal iletimi- Sinyallerin bir hücrenin dışından içine iletilmesi.
Hidroliz- Bir moleküldeki bir bağın kırılması ve suyla reaksiyona girerek daha küçük moleküllere bölünmesi.
Kinaz – Bir fosfat grubunu ATP'den başka bir moleküle aktaran bir enzim.
