Aort damarı yırtılması nedir, neden olur?

Her gün belki yüksek tansiyon hastalarının yüzde 20'sinde ölüm nedeni arasında olan aort damarı yırtılması (diseksiyon) daha çok erkeklerde görülen ama kadınlarda da 45-60 yaş arasında görülebilen bir rahatsızlıktır. Aort diseksiyonu yani aort damarı yırtılması daha önce sifilis hastalığı geçirmiş, damar sertliği olan ve tansiyonu yüksek olan insanlarda görülen bir problemdir. İşte aort damarı yırtılması hakkında merak edilenler...

AORT DAMARI YIRTILMASI NEDİR?

Vücudun en büyük atardamarı olan aort, kalpten çıktıktan sonra öncelikle kalbe ve beyne, sonra diğer hayati doku ve organlara kan pompalanmasını sağlar. Kalpte çıktığı noktada yaklaşık 3 cm. çapında olan aort damarının iç kısmından yırtılması ise aort diseksiyonu olarak tanımlanır.

AORT DAMARI YIRTILMASI KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Daha çok doğuştan aort duvarında anormaller olan insanlarda, daha önce sifilis hastalığı geçirmiş insanlarda, damar sertliği olan insanlarda ve tansiyonu yüksek olan insanlarda görülen bir problemdir.

AORT DAMARI YIRTILMASI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Aort yırtılmasının en önemli belirtisi ani gelişen göğüs ağrısıdır. Ağrı öylesine şiddetlidir ki hastalar, iç organlarının yırtıldığı hissine kapıldıklarını ifade ederler. Ağrı ilk olarak yırtığın başladığı yerde hissedilir ve yırtık ilerledikçe aynı doğrultuda yayılır. Göğüs üzerinde başlayıp sırt, boyun, çene, dişler ve kollara yayılabilir. Ağrı şiddeti farklılık gösterse de genelde azalan bir eğride değildir. Yani ağrı şiddeti neredeyse hiç azalmaz. Damar yırtılması sonucu, beyin damarları etkilenerek felç, körlük veya bayılma gelişebilir. Aort yırtılmasında atardamarların tıkanmasına bağlı nabızların azalması ya da kaybolmasına neden olabilir. Nefes darlığı, halsizlik ve terleme görülen diğer bulgulardır.

AORT DAMARI YIRTILMASI NASIL OLUR?

Normalde aort 3 tabakadan oluşur. En içteki tabaka yırtılıp kan iki tabaka arasında aşağıya kadar ilerliyor. Dolayısıyla aortadan çıkan bütün damarların ağızları tıkanıyor ve çoğu zaman ani ölüme neden olabilir. Tanı konulmadan hastaların büyük bir kısmı hastaneye gelmeden önce hayatını kaybediyor.

AORT DAMARI NEDEN YIRTILIR?

Genellikle farkında olunmayan aort damarı yırtılması tıp çevrelerince saatli bomba olarak nitelendiriliyor. Aort damarının ne zaman yırtılacağını bilmek zordur. Genellikle yüksek tansiyonu olan, 50 yaş üzeri, sigara içen, kilolu her insanın mutlaka en az 2 yılda bir bilgisayarlı tomografik angiografi yaptırması veya en azından ekokardiyografi çektirmeleri gerekir. Aort damarı yırtılması öncesi damarın genişlemesi işaret olabilir. Bu da yırtılma başlamadan ameliyat olmak demektir ve riski düşüktür. Ancak patladıktan sonra hastaneye dahi yetişilemez, ani ölüm meydana gelir.

AORT YIRTILMASI NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Aort diseksiyonu tedavisi ilaçlı, endovasküler ya da cerrahi yöntemlerle yapılır. Kişinin klinik bulgularına bağlı olarak tedavi, ilaçlı olarak yapılabilir. Öncelikli olarak kan akışı bozulmadan kalp atımı azaltılır ve aort diseksiyonunun yayılımı önlenir. Yüksek tansiyon kontrol altına alınır. Endovasküler tedavi ise hastaya stent takılması olarak tanımlanabilir. Farklı bir damardan girilerek, aort damarında diseksiyon olan bölgeye ulaşılır. Stent greft olarak tanımlanan stent, damar içine yerleştirilir. Böylece kan, damar içindeki stentten geçerek damardaki hasarlanmayı önler. İlaçlı tedavinin yetersiz kaldığı ya da stent için uygun olmayan vakalarda ise cerrahi yönteme başvurulur. Açık ameliyat yöntemiyle yapılan cerrahi girişimde aort yırtılması oluşan bölge çıkarılarak yerine suni damar (greft) takılır.