12 gün kuralına dikkat! Tüp bebek tedavisinin tüm aşamalarını açıkladı

DUYGU YEŞİLGÖZ / gazetevatan.com

Tıp teknolojisinin en hızlı geliştiği alanların başında gelen tüp bebek tedavisi ile her yıl binlerce çift çocuk sahibi oluyor. Tüp bebek tedavisinin aşamaları hakkında bilgilendirmeden bulunan Kadın Doğum ve Jinekoloji Uzmanı Op. Dr. İrem Yengel “Tüp bebek tedavisi en sık kullanılan yardımcı üreme teknolojisidir” diyerek çiftleri tüp bebek tedavisinde nelerin beklediğini tek tek sıraladı.

"Rahim iç yüzeyi değerlendirilir"

Tüp bebek tedavisinin uzun yıllardır doğal yöntemlerle çocuk sahibi olmayan çiftler için kullanıldığını vurgulayan Yengel, açıklanamayan kısırlık, kadınlarda fallop tüplerinin tıkanması, enfeksiyon, erkeklerde düşük sperm kalitesi, ileri yaş, polikistik over sendromu ve diğer faktörler nedeniyle çocuk sahibi olamayan çiftlerin tüp bebek tedavisini kullandığını hatırlattı.

Sürecin erkek ve dişi üreme hücrelerinin laboratuvar ortamında döllenip rahme yerleştirilmesiyle gerçekleştiğini dile getiren Yengel tüp bebek tedavisinin ilk aşamasının anne ve babanın değerlendirilmesiyle başladığını, bu aşamada tedavi olmak isteyen çiftlere daha önce tedavi geçmişi, gebelik veya düşük durumların sorulduğunu söyledi ve “Çiftlerden kan örnekleri alınarak yumurta rezervleri ve sperm örnekleri toplanır. Rahim şeklini ve rahim iç yüzeyi değerlendirilir. Rutin test ve değerlendirmelerin ardından tüp bebek tedavi süreci başlar.” Dedi.

"Hormon enjeksiyonları yapılır"

Muayene sonrasında tedaviye uygun görülen çiftlerin tedavinin ikinci aşamasına devam etiğini belirten Yengel, “tüp bebek tedavisi sırasında rahim içine iyi gelişmiş bir embriyo yerleştirildiği için çok sayıda yumurtaya ihtiyaç duyulur” diyerek, anne adayının yumurtalarının hızlı bir şekilde gelişmesi için yaklaşık 10-14 gün boyunca hormon enjeksiyonları yapıldığını aktardı.

Hormon enjeksiyonlarının dozu ve süresinin ise anne adayının yaşına, kilosuna ve yumurta rezervine bağlı değişiklik gösterdiğine de dikkat çeken Yengel, bu aşamada amacın ortalama 6-15 yumurta geliştirmek olduğunu söyledi ve ekledi:

Ultrasonla ölçülen yumurta büyüklüğü istenilen seviyeye ulaştığında bir hormon enjeksiyonu daha yapılır ve hormon enjeksiyonundan yaklaşık 36 saat sonra yumurta toplama süreci başlar. Yumurta toplama aşamasında anne adayının yumurtalıklarında gelişen yumurtalar toplanarak laboratuvar ortamına getirilir. İşlem öncesinde de anne adayının rahatsızlık duymaması için anestezi veya sakinleştirici kullanılır.

"Sperm hücreleriyle birleştirilir"

Yaklaşık 12-30 dakika süren bu işlemde uzman kişinin vajinal yoldan yumurtaları vakumla topladığını ve laboratuvar ortamına aktardığını bu sırada da baba adayından sperm örneği alındığını aktaran Yengel, “3-7 gün cinsel ilişkiden uzak durması beklenen baba adaylarından mastürbasyon veya mikroTESE yöntemiyle sperm örnekleri toplanır. Üçüncü aşamanın sonunda anne adayı ve baba adayından toplanan sperm hücreleri birleştirilmek üzere laboratuvar ortamında hazırlanır” dedi.

Tüp bebek tedavisinin dördüncü aşamasında ise laboratuvar ortamında saklanan yumurta ve spermin döllendirildiğini söyleyen Yengel, klasik tüp bebek tedavisinde anne ve baba adayından alınan sperm hücrelerinin karıştırılarak laboratuvar ortamında hazırlanan kültür ortamında birleştirildiğini, mikroenjeksiyon yönteminin kullanılması durumunda ise sperm hücrelerinin yumurta hücrelerine enjekte edilmesi yoluyla döllenmenin sağlandığını dile getirdi.

"Embriyolar rahime transfer edilir”

“Hücreler 24 saat sonra 2 hücreye, 48 saat sonra 4 hücreye, 72 saat sonra ise 8 hücreye bölünüyorsa döllenme başarılı olmuş ve embriyo oluşmaya başlamıştır” diyen Yengel, “Dördüncü gün embriyonun ortasında bir boşluk oluşur ve sıkışmaya başlar. Beşinci günde boşluğun iç ve dış hücre katmanları belirginleşir, son olarak da embriyolar rahime transfer edilir” dedi.

Laboratuvar ortamında oluşan embriyolar anne rahmine transfer aşamasına geçmeden 5 gün embriyologlar tarafından takip edildiğini de hatırlatan Yengel, bu sürecin tedavideki en basit ve en kısa süreç olmasına rağmen en kritik ve dikkat edilmesi gereken bir süreç olduğuna da dikkat çekti.

Anne rahmine transfer edilecek embriyo sayısının ise annenin tedavi geçmişine, yaşına, embriyo kalitesine göre belirlendiğinin altını çizen Yengel, “Mesane dolduğunda embriyo, ince bir kateter yardımıyla ve ultrason rehberliğinde anneye yerleştirilir. Embriyonun rahme tutunmasını teşvik etmek ve rahmin iç yüzeyini desteklemek ve güçlendirmek için de hormon enjeksiyonu uygulanır” ifadesini kullandı.

“Transferin ardından anne adaylarının gebelik testi yapmadan önce çok dikkatli olmaları, ağır cisim kaldırmamaları, sigara ve alkol kullanmamaları gerekmektedir” hatırlatmasını yapan Yengel, transfer aşamasından 12 gün sonra gebelik testinin yapılabileceğini, testin pozitif olmasıyla da tüp bebek tedavisinde başarıyla sonlanmış olduğunu aktardı.