Mümin bildiğinin öğretmeni bilmediğinin öğrencisidir
Psikoloji insanın duygu, düşünce ve davranışlarının araştırılmasını konu edinirken, din psikolojisi dini, manevi duygu, düşünce ve davranışların araştırılmasını konu edinmiştir. Olayları ön kabullerden uzak bir şekilde bilimsel bir metotla araştırıp psikolojik sağlığı destekleyici çıkarımlar sunar.
Din psikolojisi alanında yüksek lisans ve doktora tezlerine danışmanlık yaparken öğrencilerimin çalışmalarından çok şey öğrendim:
Özlem Güler Aydın’ın tez çalışmasında Allah’ı güvenilir ve sevgi dolu tasavvur etmenin psikolojik sağlığı desteklediğini, cezalandıran ve korku dolu Allah algısının bireyin depresyon ve kaygıyı düzeyini yükselttiğini gördüm.
Fatıma Zeynep Belen’in yüksek lisans tezinden Rum suresi 21. ayetin içeriğini daha iyi anladım: Evliliğin Kur’an’da çift ilişkisi olarak açıklandığını ve üç değerin- huzur, karşılıklı sevgi ve şefkat- vurgulandığını öğrendim. Doktora tezinden kitapların ve yapılandırılmış dini-kültürel metinlerin insan psikolojisini olumlu etkilediğini hatta algılanan stres düzeyini düşürdüğünü gördüm. Manevi-kültürel metinlerimizle yapılandırılmış bibliyoterapi uygulaması ayrıca seven Yaratan algısını ve dini başa çıkma düzeyini anlamlı şekilde yükseltmişti.
Affetmek süreçtir
Babek Khirizad’ın tez çalışmasında affetme yaşantısının aslında, kişiyi değil süreci anlamlandırarak affetmeyi içerdiğini, kişiyi Yaradana bırakmayla, havale etmeyle tamamlandığını öğrendim. Hatta tez sonuçları komşumuz İran’ da bir anneye şifa oldu. İki genç arasında çıkan tartışmada gençlerden biri ölmüştü. Ülkedeki kanunlara göre ölen gencin ailesi diğer gencin idam edilmesine karar verebilmekteydi. Anneyle görüşmede önce oğlunu öldüren gencin idamını isteyen anne, idama çok az bir süre kala genci Allah’a havale ettiğini ve cezayı ülkenin kanunlarına bıraktığını açıkladı ve genç idam sehpasından indirildi.
Mualla Yıldız’ın çalışmasında annesi okuma yazma bilen çocukların annesi okuma yazma bilmeyen çocuklara göre Yaradan’a daha çok güvendikleri, Yaradan’a güven düzeyi yüksek olanların akademik olarak daha başarılı buldukları belirlendi. Dolayısıyla eğitimli anne babalara sahip olan ve güvenli aile ortamında büyümüş olan çocukların Yaradan’dan daha çok destek aldıklarını, bunun da akademik başarılarını desteklediğini gördüm.
Esra Altınbaş’ın çalışmasında kendi dilinde düzenli dua eden çocuklardaki uyumsuz davranışların azaldığı ve arkadaşları ile daha uyumlu olduğu öğretmenleri tarafından doldurulan gözlem formları ile belirlendi.
Halil İbrahim Özasma’ nın yüksek lisans tezinde Müslüman filozofların pozitif psikolojideki çalışmalarla uyumlu çıkarımlara sahip olduklarını gördüm.
“Din Psikolojisi bilimi diyor ki” bölümündeki satırlarda bu çalışmaları, araştırmacıların kendi dilinden okuyacaksınız.
