Uzmanlar uyardı! Sözleşme yapmadan para vermeyin...
Yazın gelmesi, corona virüs sürecinde yeni normale geçilmesi ve kamu bankalarının kampanyalarıyla ikinci el araç piyasası hareketlenmeye, fiyatları bir gecede yükselten fırsatçılar da piyasada yerlerini almaya başladı. Uzmanlar, vatandaşları mağdur duruma düşmemek için kaparo verirken yazılı sözleşme yapmaları, ödemelerini banka üzerinden gerçekleştirmeleri uyarılarında bulundular. Uzmanlar, "Elden verilen para daima riskli olur" dediler.
Kaparo aldıkları halde, halde bir gecede araç fiyatını yükselten fırsatçılar tüketicileri mağdur ediyor. Araba almak isteyenlerin bu süreçte en çok dikkat etmesi gereken verdiği kaparo ile satıcı arasındaki anlaşmayı belgelemek olması gerekiyor. Kaparo banka üzerinden gönderilmeli ve alıcı ile satıcı arasında araç teslimi noterde tamamlanana kadar bir sözleşme yapılması gerekiyor. Bu durum kaparo aldığı halde araç fiyatını yükselten fırsatçılara karşı, yazılı belge niteliği haline geliyor. Ama tüketicilerin hakları sadece bununla sınırlı değil, avukat Aybars Karakırık, elden yapılan belirli miktardaki kaparo ödemeleri konusunda ispatın mümkün olduğunu belirterek, “2020 yılı için 4480 liranın altı ödemeler tanıkla ispatlanabilir” diyor.
“MUTLAKA SÖZLEŞMELERİNİ YAZILI YAPSINLAR VE EMİN OLMADAN KİMSEYE KAPARO VERMESİNLER”İkinci el araç alırken, fiyatlardaki oynamalar nedeniyle tüketicilerin haklarını anlatan Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, şunları söyledi:
“Vatandaşlar dikkatli olmalılar. Her şeyden önce ikinci el araç alırken dolandırılan konuma düşmemek için alışveriş yapmadan önce çok dikkatli ve ince inceleyerek karar vermeliler. İnternette gördüğü her reklama aldanmamalılar. İkinci el piyasasında otomobil satışları genellikle internet üzerinden yapılıyor. 80 bin liralık araca 68 bin lira fiyat koyup dolandıranlar olduğu gibi, kaparo almasına rağmen, aldığı bedeli iade etmeden veya iade ederek vazgeçip fiyat artıranlar da olabiliyor. Bununla ilgili tüketicilere birinci tavsiyem mutlaka sözleşmelerini yazılı yapsınlar ve emin olmadan kimseye kaparo vermesinler.
60 bin liraya anlaştığı aracı 2 gün sonra teslim almaya gittiğinde ‘satmaktan caydım’ diyorsa orada tüketiciye karşı bir haksız fiil vardır. Bundan dolayı uğradığı zararı hukuk yollarıyla tüketicinin talep edebilmesi açısından mutlaka yazılı sözleşme gerekir. Bedel öderken de banka üzerinden ödemesinde fayda vardır ki kayıtlara geçsin. Elden verilen para daima riskli olur. Bunu kanıtlamak çok zordur. Ayrıca günümüzde en çok yaptığı hata tüketicinin alışveriş yapacağı kişi ile telefonla görüşmesidir. Bu görüşmeleri telefonla yapsa bile whatsapp gibi, e-posta gibi kalıcı veri saklayıcılarıyla da tekrar ederse onu belgelemek kolay olacak. Ve daha sonra uğradığı zararın tazmini için de hak ararken bu deliller, belgeler yazılı olarak ortaya konulabileceği için haklılığını kanıtlayabilecektir.”
“10 BİN LİRA FARKI TALEP HAKKI DOĞAR” Ağaoğlu, şöyle devam etti: “Kaparo aldığı halde sözleşmede yazan bedelin üzerine fiyatı çıkartamaz. Çıkartıyorsa burada haksız olur. Tüketici şayet 60 bin liraya alacağı aracı 70 bin liraya alırsa elinde de bu sözleşme varsa fazladan ödemiş olduğu zararına neden olan 10 bin liralık bölümün kendisine iadesi için tüketici hakem heyetine başvurabilir. Yalnız karşısındaki satıcı bireyse o zaman asliye hukuk mahkemesinde hak araması gerekecektir. Satıcılarla, tüketiciler arasındaki ilişkiler 10 bin 390 liraya kadar tüketici hakem heyetlerinde görülebilir. Her şeyden önce tüketici dikkatli olmalı.
Yazılı bir sözleşme yaptıysa aracı 60 bin liraya satacağını vadeden kişi ‘fiyatı 70 bin lira yapıyorum’ dediğinde tüketicinin ilk yapması gereken şey ‘bu teklifinizi yazılı bildirin’ diyerek karşı tarafın sözleşmeden caydığını, fiyatı artırdığını belgelemektir. Bu belgeler elinde olan tüketici hakkını arayacaktır, 10 bin 390 liraya kadar olan çekişmelerinde karşısındaki tacir ise tüketici hakem heyetine, şayet bireyse asliye hukuk mahkemesine başvurarak zararının tazminini isteyebilir. Daha Türkçesi 60 bin liraya alacağı aracı, 70 bin liraya satın almak zorunda kalırsa aradaki 10 bin lira farkı talep hakkı doğar. Yazılı olarak elinde 60 bin liraya satılacağına dair sözleşme varsa ve sözleşmenin koşulları olan kaparo vermek, süresinde temas kurmak, satın almak gibi işlemleri yaptıysa haksız yere artırılan bedel için kendisi bunun iadesine karar verilmesini mahkemeden isteyebilir.”
“YAZILI SÖZLEŞME OLMAYINCA DA HAKLILIĞINI İSPAT EDECEK DURUM KALMIYOR” Aydın Ağaoğlu, “Tüketicilerin en büyük yaptığı hata görüşmeleri telefonla gerçekleştiriyorlar, sözleşme yapmıyorlar. Yazılı sözleşme olmayınca da haklılığını ispat edecek durum kalmıyor. Böylelikle kaybettiği paranın üzerine bir bardak su içmesi gerekiyor. Bu nedenle tüketicilere tavsiyem araç alacaklarsa mutlaka yazılı sözleşme yapsınlar, noterden işlem tamamlanana kadar onları koruyacak olan o sözleşmedir. Kaparo verdiyse bunu da banka üzerinden gönderirse ispat belgeleri vardır” dedi.
“İÇİN 4480 LİRANIN ALTI ÖDEMELER TANIKLA İSPATLANABİLİR” Avukat Aybars Karakırık da “Burada alıcıya yazılı bir sözleşme kurmasını öneriyoruz. Bu konan yazılı sözleşmede veya sözleşmeden vazgeçilmesi durumunda cayma tazminatı, cezai şart gibi yaptırımlar konulursa bu satıcıyı dizginleyecektir. Satıcı kaparo alıp daha sonra bunu suiistimal edemeyecektir. Eğer kaparo alınırsa ve bu uzun süre alıcıya geri verilmezse burada satıcının dolandırıcılık veya güveni kötüye kullanmadan ya da hizmet nedeniyle ağır suçlar bakımından yargılanması gündeme gelebilecektir. Tüketicilerin parasal işlemleri mutlaka belgeli yapmaları gerektiğini öneriyorum. Burada yazılı delil başlangıcı kabul edilebilecek belgeler vardır. 2020 yılı için 4480 liranın altı ödemeler tanıkla ispatlanabilir. Bu konuda elindeki delilleri kullanarak iddiası ispatlamak yoluna gidebilir” dedi.
“GALERİ OLSA KAPISINI ÇALARIM, ‘SENİN MALIN AYIPLIDIR, AL’ DİYEBİLİRİM” Araba galerisi sahibi, Şakir Kırmızıkoyun, ikinci el araç alırken sorunlara karşı muhatap bulmak için galerilerle alışveriş yapılması gerektiğini belirterek, “Ben bu arabayı bu şekliyle satamam, başka bir paraya satacağım. Bunu 140 liraya satıyordum, 135 lira isteyeceğim. Çünkü kusurlu çıktı araba. Ama aldığım adamı muhatap bulamam çünkü şehir dışında ve şahıs. Galeri olsa kapısını çalarım, ‘senin malın ayıplıdır, al’ diyebilirim. Onu için herkes işini yapsa daha güzel yerlere varabiliriz” dedi.
“ARABA FİYATLARI BİR GECEDE YÜZDE 40, 30, 50 CİVARINDA ARTIYOR” İkinci el araç almak isteyenler de yine kayıtlı bir alışveriş yapılması gerektiğini savunuyor.
Otomobil almak isteyen Cenk Göçmez ise, “Araba fiyatları bir gecede yüzde 40, 30, 50 civarından artıyor. Burada al sat yapan fırsatçılar, iş yeri sahibi olmayıp, vergi ödemeyip, sadece kar amaçlı yapıp arabasını yüksek fiyattan satmaya çalışanlar var” diye konuştu.
Otomobil almak isteyen bir başka kişi ise, “Eğer birileri bunu fırsata çeviriyorsa bu yanlış bir hareket. Çok az bir kitledir o, yüzde 1-2 bile değildir. İkinci el bu işi ferdi yapanlar hükümetin kestiği cezalarla zaten bıraktılar. Şu anda sadece ikinci el kayıtlı firmalarla alışveriş yaparlarsa sıkıntı yaşamazlar. Ekspertizler var bir sorun yaşayacaklarını zannetmiyorum. Bildik yerden alsınlar, kaparoyu gönderirken araçla alakalı her şeyi açıklasınlar ve cayma olduğunda da tüketici mahkemelerine gitsinler, korkmasınlar” dedi