Kadınlarda idrar kaçırma

İdrar kaçırma insanların yaşam kalitesini azaltan ve sosyal sıkıntılara yol açan bir durumdur. Özel Gaziosmanpaşa Hastanesi Üroloji Uzmanı Doç.Dr. Adem Fazlıoğlu konunun detaylarını anlattı...

İdrar yapma hissi nasıl oluşuyor?

Böbreklerde oluşan idrar, üreter dediğimiz kanallarla idrar torbasına taşınır. İdrar torbasında belli bir seviyeye ulaşan idrar miktarı idrar torbasındaki sinirleri uyararak beyine uyarılar gönderir. 100-150 cc olduğunda idrar hissi uyandırır. Bu hissi baskılayarak bekleyebiliriz. 300-400 cc olduğunda kuvvetli idrar yapma hissi olur. O sırada idrarı tutan kaslar istemli olarak gevşetilir, idrarın akmasına izin verilir. Hastaların anlatmaktan çekindikleri sorunlar arasında idrar kaçırma da yer alıyor. Türkiye’de kadınlarda yaşam boyunca yüzde 50 oranında idrar kaçırma geliştiği biliniyor.

Kadınlarda idrar kaçırmanın nedenleri nelerdir?

Kadınlarda idrar kaçırma sebepleri arasında en sık gördüğümüz hastalık sistit dediğimiz idrar torbasının enfeksiyonu. Bu durumda idrar torbası sinirleri aşırı uyarılır ve sıklıkla tuvalete yetişememe tarzında idrar kaçırma meydana gelebilir. Bu basit ve tedavi edilmesi kolay olan hastalık dışında çok fazla durum da idrar kaçırmaya yol açabilir. Gebelik, zor doğum, yaşlılık idrar torbasını destekleyen pelvik taban kaslarının zayıflaması ve hasar görmesine sebep olabilir ve stres tipi idrar kaçırmaya yol açabilir. Bunun dışında idrar yolu taşları, idrar yolu tümörleri gibi idrar yolunu etkileyen hastalıkların ilk işareti idrar kaçırma olabilir. Sinir sistemi hasalıkları, Alzheimer, Parkinson hastalığı, beyinde gelişen ve idrar yolunu etkileyen tümörlerde yine idrar kaçırma ile başlayabilirler. Bel fıtığı operasyonları sonrası veya omuriliği etkileyen bazı hastalıklarda yine idrar kaçırma şikâyeti olabilir. Sistemik hastalıklarda idrar kaçırma sebebi olabilir. Kalp yetmezliği, kronik böbrek yetmezliği, kronik obstrüktif akciğer hastalığı gibi. Bunlar içinde en sık gördüğümüz şeker hastalığıdır. Şeker hastalarında çok sık idrar yolu enfeksiyonu geliştiği gibi şeker hastalığına bağlı sinir hasarı da yine idrar kaçırma sebebi olabilecektir. Uyku apnesi gibi uyku bozukluklarıda idrar kaçırma sebebi olabilir.

İlaçlar idrar kaçırma sebebi olabilir mi?

Tansiyonu düşürmek için yazılan alfa blokerler, merkezi sinir sisteminde etki yapan ilaçlar ve sistemik alınan östrojen hormonu idrar kaçırmasına sebep olabilir. İdrar söktürücü olarak alınan diüretik ilaçların idrar kaçırmasına neden olduğu konusunda delilimiz bulunmamaktadır.

Doğum şeklinin idrar kaçırma gelişmesinde bir etkisi var mı?

Yapılan çalışmalarda normal doğum ve sezeryanla yapılan doğum arasında, idrar kaçırma gelişmesi açısından anlamlı bir fark olmadığı belirtilmiş. Fakat özellikle normal doğumlarda gelişebilecek (iri bebek, bebeğin ters gelmesi gibi) zorluklardan sonra pelvik taban kaslarının zedelendiği ve idrar kaçırma durumunun daha fazla görüldüğü bilinmektedir.

Kadında idrar kaçırma nasıl oluyor?

İsteğimiz dışında idrarın çıkmasına genel olarak idrar kaçırma diyoruz. Ayrıntılara girmeden 4 çeşit idrar kaçırma tipi olduğunun biliyoruz.

Öksürme aksırma, koşma veya yürüme gibi hareketlerle artan ve ara ara olan idrar kaçırmaya stres tipi idrar kaçırma diyoruz.

Aniden idrar yapma hissi gelişmesi ile oluşan ve genelde tuvalete yetişememe şeklinde gelişen urge-sıkışma tipi idrar kaçırma dediğimiz tiptir. Genellikle idrar torbasının aşırı uyarılması nedeniyle gelişir.

Miks-Karışık tip dediğimiz üstte anlattığımız her 2 idrar kaçırma tipinin bulgularını içeren bir idrar kaçırma tipidir.

Son olarak ta taşma tipi idrar kaçırma dediğimiz ve genellikle idrar torbasının sinirlerinin felci sonucu gelişen bir idrar kaçırma vardır ki bu genellikle ileri derecede şeker hastaları veya sinir sistemi hastalıkları olan insanlarda gelişebilir.

İdrarını tutamayan bir kadın nasıl bir yol izlemeli, ne yapmalıdır?

Ülkemiz şartlarında idrar kaçırma şikayetinin kadınlar arasında çok sık karşılaşılan bir durum olduğu bilinmekte. Buna rağmen bu şikayet için doktora başvuran kadın sayısı oldukça az. Bunun sebebide utanma, çekingenlik hissi ve geçici petler kullanılarak bu durumun ört pas edilmesi. Bu da genel kadın hijyenin bozulması ve sosyal kalitenin azalması ile sonuçlanmakta.

İdrar kaçırma şikayeti olan öncelikle bu konuda eğitim almış bir ürologa başvurmalı. Doktor muayenesi ve testler sonunda buna yol açan hastalık teşhis ettirmeli ve mutlaka bunun tedavisini doktor kontrolu altında yaptırmalı. Hayatını olumsuz etkileyen bu durumun düzeleceğini ve daha mutlu bir hayat süreceğini bilmelidir.

Çocuk sayısının idrar kaçırma gelişmesinde bir etkisi var mı?

Çocuk sayısının fazla olması veya yaşlılık gibi durumlarda idrar torbasını destekleyen pelvik taban kaslarının yıpranma olasılığı artacağı için idrar torbası sarkması veya idrar kaçırma şikâyeti gelişme riski de doğal olarak daha fazla olacaktır.

İdrar kaçırma sadece doğum yapan kadınlarda mı görülür?

Hayır. İdrar kaçırma hiç doğum yapmamış, kronik kabızlık, aşırı kilo gibi pelvik taban kaslarını zorlayan kadınlarda da görülebilir. Ayrıca şeker hastalığı, kronik hastalıklar, sinir sistemi hastalıkları da yine idrar kaçırmaya yol açabilir.

Cinsellik idrar kaçırma sebebi olabilir mi?

Tek başına cinsellik idrar kaçırmaya yol açmaz. Fakat idrar kaçırmaya yol açabilecek diğer risk faktörleri varsa ilişki esnasında idrar kaçırma gelişebilir ve bu durum da cinselliği olumsuz etkileyebilir.

Obezite?

Obezite kadınlarda idrar kaçırma için risk faktörüdür. %5’ten fazla kilo vermenin idrar kaçırma üzerinde düzeltici etkisi var. Şeker hastası ve obes hastalar kilo verme ile idrar kaçırma riskini azaltabilirler.