Atlas Sineması ve Türkiye'nin ilk sinema müzesi açıldı! Gezdiğinizde gördüklerinize şaşıracaksınız…
Türkiye'nin ilk sinema müzesi ve yaklaşık iki yıl süren restorasyon çalışmalarının ardından tarihi Atlas Sineması kapılarını açtı. Müze geçmişten bugüne Türk sinema tarihine ışık tutuyor. Özel koleksiyonlara da yer verilen müzede, dünya sinemasına ilişkin bilgi ve belgelerin yanı sıra Türk sinemasından başyapıtlar da sinemaseverler için sergileniyor. Bir anda kendinizi sinemanın efsanesi Hababam Sınıfı'nın bir sahnesinde ya da başka bir filmdeki kemik kırma sahnelerinde kırılan pırasayı, yağmur sesi için çıtır çıtır kızaran tavuk izlerken bulabilirsiniz. Dünyada bir sinema müzesinde ilk kez kullanılan dijital hafıza havuzu uygulamasıyla 8 bin 406 film ile oyuncu, yönetmen, senarist ve yapımcıdan oluşan 31 bin 106 kişiye ait bilgileri bulabilirsiniz. Usta oyuncu Serdar Gökhan ile birlikte bilgi havuzunu inceledik, Bakan Ersoy ile Süt Kardeşler filminin Gulyabani karakteri önünde fotoğraf çektirdik.
Tarihi Atlas Sineması ile İstanbul Sinema Müzesi'nin açılışını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaptı. Programa dünyaca ünlü aktör Jason Statham, Serdar Gökhan, Ediz Hun, Orhan Gencebay, Hülya Koçyiğit gibi ünlü isimler de katıldı. İstanbul Sinema Müzesi, aynı zamanda sinemanın ilk ayak izleri olan optik oyuncaklardan, Lumiere Kardeşler'in 1890 tarihli sinematografına, Buster Keaton'ın 'Kameraman' filmi ile özdeşleşmiş prevazor kamerasından 1. Dünya Savaşı'nın dramatik görüntülerini kayıt altına almış olan efsanevi kameraya kadar sinema tarihinin en önemli cihazlarını koleksiyonunda barındırıyor.
Cumhuriyet tarihimiz açısından çok özel bir parça olan ve 29 Ekim 1933'te Cumhuriyet'in 10. yıl kutlamaları esnasında, Mustafa Kemal Atatürk'ün 10. Yıl Nutkunu okurken çekildiği kamera, özel arşiv görüntüleriyle birlikte ziyaretçilerini bekliyor. Müze kameradan hikayeye, Yeşilçam telefondan yeşil perdeye, arttırılmış gerçeklik odası, perdenin büyüsü, üç boyutlu sinema, interaktif ses ve görüntü montaj odası gibi dijital etkileşim uygulamalarının yer aldığı çok kapsamlı bir alan.
MAHMUT HOCA'DAN NASİHAT DİNLEDİM
Aslında pandemi nedeniyle uzun zamandır pek toplantılara katılamıyordum. Atlas Sineması ile İstanbul Sinema Müzesi açılışı öncesi koronavirüs testi yaptırdık. Üsküdar'dan Beylikdüzü'ne yaklaşık 2,5 saatte gittik. Çok trafik vardı ve cuma akşamı yine aynı trafikle karşılaşırız diye gözüm korkmuştu. Açılış öncesi çok erken çıktım evden. İstiklal Caddesi'ne çıktığımda törene 1 saate yakın zaman vardı. Önce uzun zamandır gitmediğim İstiklal Caddesi’nde bir tur atayım istedim. Biraz yürüdüm ama kalabalıktı. O kalabalığı görünce ‘En iyisi hemen müzeye gitmek’ dedim. 2 yıl içinde tamamen yenilenen pasaja girdim. İyi ki girmişim. Çok keyifli bir sinema müzesi gezisi yaptım. Güzel dizayn edilmiş, ferah ve etkileyici. Her katında ve her odasında ayrı bir dünya var. İçeri girdiğinizde sizi Adile Naşit karşılıyor. Her zamanki sevecenliği ve gülümsemesi sanki canlı gibi karşınızda duruyor... Bir tarafta ise Kemal Sunal. Süt Kardeşler filminden bildiğimiz Gulyabani de müzede yerini almış... Davetliler Adile Naşit ve Kemal Sunal'ın balmumu heykelleri ile fotoğraf çektiriyordu.
Müzede yeşil perde uygulaması bulunuyor. Baktım herkes o perdede fotoğraflar çekiyordu. Ne olduğunu merak ettim, görevliye sordum, o da anlattı. Nesneleri olmadıkları yerlerde gösterebilmeyi sağlayan yeşil perde ile Yeşilçam’ın akıllarda yer etmiş sahnelerindeki oyunculardan birisi olabiliyor ve bu görüntüleri paylaşabiliyorsunuz... Önce filmi seçtim ekrandan sonra ben de sahneye çıktım. Kayıt tuşuna basınca bir anda kendimi Mahmut Hoca'nın karşısında buldum. Hababam Sınıfı'nın o efsane sahnelerinde birinde yerimi almıştım.
GULYABANİ ÖNÜNDE BAKAN İLE FOTOĞRAF ÇEKTİRDİM
Ama bir tuhaflık vardı sadece ben maskeliydim. Hababam Sınıfı Mahmut Hoca'ya dertlerini anlatırken ben önce ne yapacağımı bilemedim. Sağa döndüm, sola döndüm; sonunda tam istikametimi buldum. Maskeyle biraz komik durdu ama yıllar sonra da olsa maskeli halimle Mahmut Hoca'dan nasihat dinlemiş gibi hissettim. Bitince kaydı kendi e-mail adresime gönderdim. Çok güzel bir anı oldu. Bakıp bakıp gülebilirsiniz. Sosyal medyanın bu kadar revaçta olduğu bir dönemde herkese tavsiye ediyorum, gidip deneyin… Müzeyi gezmeye devam ettim. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile karşılaştık. Kısa bir tanışma faslından sonra hemen bir iki soru patlattım. Kısa kısa cevap verdi Sayın Bakan. Müzenin önemini, Türkiye'de bir ilk olduğunu anlattı. Film havuzundan bahsetti. Bir de 'Beraber Gulyabani önünde fotoğraf çektirelim' dedim, kırmadı. Fotoğrafımızı da çektirdikten sonra merakla daha ne görürüm diye gezmeye devam ettim. Her girdiğim salon sürprizleri de beraberinde getiriyor.
SERDAR GÖKHAN İLE BİLGİ HAVUZUNDA FİLMLERİNİ ARADIK
Bir baktım usta oyuncu Serdar Gökhan film havuzunu inceliyor. Hemen yanına gittim. Kendimi tanıttım, usta oyuncu ile biraz sohbet ettik. Kendi filmlerini birlikte aradık ve bulduk. Hem duygulandı hem gururlandı. Geçmişin gelecek nesillere aktarılmasından mutlu olduğunu anlattı. Genç neslin yaptıkları işleri bilmediğinden yakındı. 'Bu müze ile gençler okuyup yaptığımız işleri görecekler’ dedi.
YEŞİLÇAM TELEFONDA
Başka bir odada telefonun ahizesini kaldırınca kendisini bir anda filmin içinde buluyorsunuz. Kendinizi telefon konuşmasına kaptırıp gidiyorsunuz. Türk sinemasının hafızasında yer etmiş Süt Kardeşler, Neşeli Günler ve Muhsin Bey gibi filmlerden seçilmiş sahneler, artırılmış gerçeklik teknolojisi kullanılarak fotoğraflar üzerine yönlendirilen tabletler ile canlandırılıyor.
Kapalıçarşı'nın çok güzel bir maketi yapılmış. Orada çekilen film sahnelerini izleyip görebiliyorsunuz. Sinemaya büyük emekler vermiş efsane oyuncuların kullandığı kameraları, senaryoların yazıldığı teksir kağıtlarını orada bulabilirsiniz. Sinemanın Sultanı Türkan Şoray’ın çekimlerde kullandığı kamera, Türk Sinemasının en önemli isimlerinin, dönemine damga vuran filmlerde giydikleri kıyafet ve aksesuarlar da sizleri bekliyor.
ATATÜRK’ÜN 10. YIL NUTKU'NUN ÇEKİLDİĞİ KAMERA
29 Ekim 1933 tarihinde, Ankara Hipodromu’nda, Türkiye Cumhuriyeti’nin 10’uncu yılı kutlamalarında Mustafa Kemal Atatürk tarafından okunan “10. Yıl Nutku”nun çekildiği kamera ve Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü özel arşiv görüntülerini izleyebilirsiniz.
KEMİK YERİNE PIRASA, YAĞMUR YERİNE TAVUK KIZARTMA...
Aslında beni en çok güldüren ise sinema sahnelerinde kullanılan ses efektleri idi. Filmlerde duyduğumuz seslerin stüdyo ortamında hiç akla gelmeyecek aletlerle kaydedildiğini biliyor muydunuz? 'Sesleri dinlemek için butonlara basın' komutu ile başladım. Her butona bastığımda ayrı şaşırdım. Mesela kemik kırma sahnesinde pırasa, yağmur sahnesinde tavada çıtır çıtır tavuk kızartması görebilirsiniz. Yangın ve fırtınayı saymıyorum, siz videodan izleyin...
Tam gezmeyi bitirmek üzereydim ki bir koşturmaca yaşandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, eşi Emine Erdoğan ile geldi müzeye. Açılışta yeni kültür yolu tanıtıldı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un restorasyonunun her aşamasını büyük bir titizlikle takip ettiklerini belirttiği tarihi sinema ile birlikte İstanbul Sinema Müzesi de bu kültür yolunun bir parçası. Cumhurbaşkanı Erdoğan da konuşmasında yenilenen Atlas Sineması ve İstanbul Sinema Müzesi'ni açmaktan duyduğu mutluluğu dile getirdi. Yeni projeleri anlattı ve Atatürk Kültür Merkezi için de tarih verdi. Gece Türk sinemasının ilk komedi türü örneklerinden olan Bican Efendi Vekilharç'ın ilk kez gösterilmesi ile bitti. Filmde bir köşkte vekilharç olarak görev yapan Bican efendinin trajik öyküsü. Birbirini takip eden komik olaylar ve skeçlerle anlatılıyor. 1921 yılında çekilmiş ve yıllar sonra ilk kez seyirci ile buluştu...
