Yeni Corona Virüsü Zatürresi nedir? Korona virüsünden korunmak için ne yapmalı?

Corona virüsü tehlikesi dünyanın dört bir yanında korkutmaya devam ediyor. Ölüm vakaları artış gösterirken ilk kez bir Amerikan vatandaşı virüsten hayatını kaybetti. Ulusal Sağlık komisyonu ise corona virüsünün yeni ismini "yeni corona virüsü zatürresi” olarak duyurdu. Çeşitli coğrafyalardaki ülkelerde görülen koronavirüse Türkiye'de rastlanılmasa da vatandaşlar tarafından corona virüsünden korunma yolları hakkında araştırmalar çok sık araştırılıyor. Peki yeni Corona Virüsü Zatürresi nedir? Korona Virüsünden nasıl korunulur? İşte detaylar…

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Aslı Karadeniz, Yeni Corona Virüsü Zatürresi’nden korunmak için 6 önemli adımı açıkladı. Dr. Karadeniz, ellerin su ve sabunla yıkanmasının önemine vurgu yaparak, “Kapı kolu, telefon, klavye gibi ortak kullanılan ve sıkça dokunulan nesneleri sıkça temizlemeli ve dezenfekte etmeli” dedi. Dr. Öğretim Üyesi Aslı Karadeniz, Corona virüsüne ilişkin bilgi vererek, hastalıktan korunmak için yapılması gerekenleri sıraladı.

YÜZE, AĞZA, BURUNA YIKANMAMIŞ ELLERLE DOKUNMAYIN!

Eller su ve sabunla en az 20 saniye yıkamak gerektiğini vurgulayan Dr. Karadeniz, “El dezenfektanı da kullanmalıdır. Yüze, ağza, buruna yıkanmamış ellerle asla dokunmamalıdır. Hasta insanlarla yakın temasta bulunmamalı. Kapı kolu, telefon, klavye gibi ortak kullanılan ve sıkça dokunulan nesneleri sıkça temizlemeli ve dezenfekte edilmelidir. Öksürük ve hapşırık sırasında ağız mendil ile kapanmalı, sonrasında mendili atıp el yıkanmalı. Hastayken evden çıkmamalı ve dinlenilmesi gerekiyor” diye konuştu.

"VİRÜS 1960 YILINDAN BERİ VAR"

Corona virüs grubunun aslında 1960’lı yıllardan beri var olduğunu ve deve, yarasa gibi hayvanları etkilediğinin bilindiğini söyleyen Dr. Karadeniz, “Bazı tipleri insanlarda da enfeksiyona neden olabiliyor. Değişime uğrayarak farklı şekillerde karşımıza çıkanlardan biri Kasım 2002’de ilk kez Çin’de fark edilen SARS oldu. 2002 ve 2003’te dünya çapındaki salgınlarda ise çok sayıda ölüme neden oldu” ifadelerini kullandı.

YENİ CORONA VİRÜSÜ ZATÜRRESİ NASIL BULAŞIYOR?

İnsandan insana solunum yolu, öksürük, hapşırık, dokunma, el sıkma, öpüşme, sarılma, mutfak gereçlerinden ortak yeme içmeyle bulaştığını söyleyen Dr. Karadeniz, “Hasta kişiyle yakın mesafeden konuşma, bulaşmaya neden olabiliyor. Virüsün olduğu yüzeylere, cisimlere temas ettikten sonra elleri yıkamadan ağız, burun göze temas etmek de hastalığa neden oluyor. Yani Coronavirus diğerleri gibi öksürme ve hapşırma kaynaklı damlacık yoluyla bulaşıyor denilebilir” dedi.

Solunum yolu ile insandan insana temasla bulaşması nedeniyle virüsün hızlı yayılmasının kaçınılmaz olacağını belirten Dr. Aslı Karadeniz, aynı zamanda bu damlacıklarla temas etmiş yüzey ve gereçlerle temas sonrası eller ve ellerin ağız, burun, gözle teması ile de bulaşabildiği için salgına yakalanan insan sayısının artabileceğine dikkat çekti.

Dr. Karadeniz, “Hastalarda 39 dereceyi bulan yüksek ateş, öksürük ve nefes darlığı ile seyrettiği, boğaz ağrısı, burun akıntısı da gözlenen şikayetler arasında yer alıyor. Orta-ağır bir tablo olarak kendini gösteren hastalık sağlıklı genç bireylerde daha hafif seyrediyor. Ancak yaşlı ve akciğer hastalığı, kanser, diyabet gibi hastalıkları olan grupta ağır seyrediyor ve ölümler gözleniyor” diye konuştu.

"ERKEN TIBBİ YARDIM ALIN"

Türkiye’de henüz saptanan bir vaka olmadığını ancak 14 günlük kuluçka süresinin dikkate alınması gerektiğini belirten Dr. Karadeniz, “Son 14 gün içinde salgının kaynaklandığı veya görüldüğü ülkelere seyahat edenler veya bu ülkelere gidip-gelen kişiler ya da tanı almış bir hastayla aynı ortamda bulunmuş kişiler dikkatli olsun. Ateş, öksürük ve nefes alma zorluğunuz varsa doktora başvurun. Erken tıbbi yardım alın” uyarısında bulundu.

YENİ CORONA VİRÜSÜ ZATÜRRESİ NEDİR?

Corona virüsler, insanların genellikle bir anda karşı karşıya kaldığı virüs çeşididir. İnsan corona virüsleri genellikle hafif ve orta şiddette üst solunum yolu hastalıklarına neden olur. Corona virüslerin alfa, beta ve gama olarak bilinen üç alt grubu vardır; ayrıca delta corona virüsleri denilen dördüncü yeni bir grup da bulunuyor, bu da SARS-CoV. İnsan corona virüsleri ilk olarak 1960’ların ortasında tespit edildi ve şu ana kadar Suudi Arabistan, Güney Kore, Çin, Katar ve Ürdün’de görüldü.

Coronavirüsler alt familyası ait virüsün türlerdir Coronavirinae aile içinde Coronaviridae sırayla, Nidovirales. Koronavirüsler edilir zarflı virüsler bir ile pozitif sens, tek iplikçikli bir RNA genomu ve ile nükleokapsid sarmal simetri. Genomik boy koronavirüslerin yaklaşık 26 ila 32 arasında değişmektedir kilobaz, bir için en büyük RNA virüsü.

“Koronavirüs” adı, taç veya halo anlamına gelen Latin koronadan türetilir ve elektron mikroskobu (EM) altında virionların (virüsün enfektif formu) karakteristik görünümüne işaret eder. Kraliyet tacı veya güneş korona anımsatan bir görüntü. Bu morfoloji, virüsün yüzeyini dolduran ve konak tropizmi belirleyen proteinler olan viral sivri (S) peplomerler tarafından oluşturulur.

Tüm koronavirüslerin genel yapısına katkıda bulunan proteinler sivri uç (S), zarf (E), membran (M) ve nükleokapsiddir (N). SARS koronavirüsünün spesifik durumunda (aşağıya bakınız), S üzerindeki tanımlanmış bir reseptör bağlanma alanı, virüsün hücresel reseptörüne, anjiyotensin dönüştürücü enzim 2’ye (ACE2) bağlanmasına aracılık eder. Bazı koronavirüsler (özellikle Betacoronavirus alt grup A üyeleri) hemagglutinin esteraz (HE) adı verilen daha kısa başak benzeri bir proteine sahiptir.

Coronaviridae ailesinden hayvan ailelerinde bulunan bir RNA virüsüdür. Solunum, sindirim ve boşaltım organlarını etkileyen virüs daha çok ilkbahar ve sonbaharda etkindir. Aslında Corona virüsü kedilerin sıklıkla karşılaştığı bir virüstür.

Mutasyona uğramadan öldürücü olma riski neredeyse yok gibidir. Virüs kediden kediye temas yoluyla geçer, yayılma yoluysa genelde dışkıdır. Kedilerin neredeyse yarısı bu virüsle hayatlarında bir kez karşılaşırlar. Bu oran kedilerin toplu yaşadığı yerlerde daha da artar. Tanı testlerinde ise kedilerin metabolizmalarının virüse karşı oluşturduğu metabolik maddeler [antibody düzeyi (titer seviyesi)] ölçülebilir. Belirtiler genelde ateş, ishal ve halsizlik şeklinde olur. Ama neredeyse yüzde yüze varan oranlarda kediler bu virüsün hastalığını yenebilirler. Virüsün yayılması genelde "dışkılama> dışkıyla temas> tüy yalama" şeklinde olur. Düşük bir olasılık da olsa hava yolu da bulaşma yolları arasındadır. Corona virüsünün kedilerin rahatça atlattığı bu hastalığı, virüsün mutasyon geçirmesiyle ölümcül FIP'e dönüşür.

Bilimsel görüşlere göre Corona virüsü %2 ila %10 oranlarında FIP virüse dönüşür (FIPV). Bu mutasyonun nasıl gerçekleştiğine dair viroloji bilimi kesin veri sunamamaktadır. Şu halde Corona virüsünü kapan kedilerin %92-%98'i basit belirtilerle hastalığı atlatırken geri kalanlarda hastalık öldürücü FIP'e çevirmektedir. Corona virüsünün mutasyon geçirmiş hali olan FIP virüsü, FIP hastalığına neden olur.

CORONA VİRÜSÜ BULAŞICI MI?

Corona virüsler birçok farklı canlıda hastalıklara neden olabilir. Ancak, SARS-CoV insanlar ve maymunlar, Himalaya misk kedisi, rakun köpeği, kedi, köpek ve kemirgenler gibi hayvanlara bulaşabilir. Kış aylarında daha çok görülen bu virüs; özellikle solunum yolları, karaciğer, mide, barsak ve sinir sistemini etkileyebilir. Grip gibi kolayca, öksürme ve hapşırma ile havaya saçılan virüslerin alınması, enfekte materyale dokunulmasının ardından ağız ve buruna temas sonucunda bulaşabilir.

CORONA VİRÜS BELİRTİLERİ NELERDİR? (KORONAVİRÜS)

- İştahsızlık ve kilo kaybı

- Ateş

- Halsizlik ve durgunluk

- Karın bölgesinin şişmesi

- Görme sorunları, gözün sulanması ve gözde renk değişimi

- Solunum sorunları ve nezle

- Denge sorunları

- Genel psikolojik durumda değişme, mutsuz ifade

CORONA VİRÜS TEDAVİSİ VAR MI?

Hastalığın kesin tedavisi yoktur. Belki hasta kedinin daha uzun ve rahat yaşaması sağlanabilir. Çalışmalar devam etmektedir. Bağışıklık sistemi güçlendiriciler, interferonlar, vitamin kürleri (özellikle C vitamini), antibiyotik desteği en önemli tedavi araçları arasındadır. Islak FIP'te karında biriken suyun zaman zaman alınması kedinin solunumunu rahatlatabilir. Veteriner hekimin bilgisi dahilinde doğal ürünler denenebilir. Ancak unutulmamalıdır ki hastalığın efuziv forumun herhangi bir tedavisi yoktur.