Yaşam odası nedir? Madenlerde yaşam odası nasıl olur? Yaşam odasının özellikleri ne?

Bartın'daki maden kazasının ardından madendeki patlamanın sebebi araştırılırken madenlerde bulunan teknik özellikler de merak ediliyor. İlk olarak Şili’deki maden faciasıyla gündeme gelen ve 33 işçinin 17 gün sonra sağ olarak kurtarılmasında etkili olan kaçış odası olarak adlandırılan yaşam odaları, Bartın’daki facianın ardından yeniden gündem oldu. Peki, Yaşam odası nedir? Madenlerde yaşam odası nasıl olur? Yaşam odasının özellikleri ne? Madenlerde yaşam odaları var mı? İşte detaylar…

YAŞAM ODASI NEDİR? BARTIN’DAKİ MADENDE YAŞAM ODASI VAR MI?

Yaşam odaları bir diğer adı ile kaçış odaları; madenlerdeki en hayati önlemlerin başında geliyor. Yaşanacak maden ocağı kazalarında işçilerin hayatını kurtaran bu odalar teknik özellikleri sayesinde de madencilerin hayatta kalmasına yardımcı olan kabin sisteminden oluşuyor.

Yeraltı maden ocaklarına, göçük ve yangınlarda işçilerin kalabilecekleri sığınma odaları yapılması ile ilgili tebliğ 2017 yılında hayata geçirildi. Yeraltı maden işyerlerinde kurulacak sığınma odaları hakkında tebliğ 08.04.2017 tarih ve 30032 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sığınma odaları ile ilgili ayrıntıları içeren, kurulum şartlarını ve teknik özelliklerini belirten tebliğ yayınlamış olup bu tebliğin yürürlülük tarihi olarak 01.07.2018 belirlenmiştir.

SIĞINMA ODASI HAKKINDA TEBLİĞ İÇİN TIKLAYIN

YAŞAM ODASI ÖZELLİKLERİ NE?

Yaşam odalarının çalışma süresi 72 ile 96 saat arasında değişiyor. Bu odalarda kuru gıda, ecza, su, yedek filtre ve iki adet boş dolap bulunuyor. Ayrıca, anlatım kılavuzları, maden haritaları gaz analitörleri, kimyasal ve normal tuvaletler yer alıyor. Burada herhangi bir yangın anında müdahale edecek iki adet yangın tüpü de bulunuyor. İşte sığınma odalarının özellikleri:

(1) Sığınma odasının teknik özellikleri madenin türü, üretim planı, vardiyadaki çalışan sayısı, acil durum planı ve kaçış yolları dikkate alınarak belirlenir.

(2) Sığınma odası, madenin basınçlı hava hattına bağlanır. Odada basınçlı havayı gerektiğinde kapatmak için kapama vanası bulunur.

(3) Sığınma odalarının kullanılması durumunda içinde bulunan kişilere en az 36 saat yetebilecek solunabilir hava sağlanır. Maden basınçlı havasının kesilmesi durumunda içeride güvenilir oksijen kaynakları bulundurulur. Sığınma odasına oksijen sağlanırken, kişilerin sağlık ve güvenliğini tehdit etmeyecek şekilde karbondioksit ve karbonmonoksitin de seyreltilmesi veya filtrelenmesi sağlanır.

(4) Odalarda; klima, hava temizleme, nem alma, aydınlatma, uyarı ışıkları, haberleşme, gaz izleme sistemleri ve sığınma odasındaki diğer elektrikli ekipmanlar için en az 36 saate kadar yedek enerji kaynağı bulundurulur.

(5) Sığınma odası ve bütün elemanlarının dışarıdan gelebilecek darbelere karşı dayanıklı ve sağlam yapıda olması gerekir. Sığınma odalarının tavan, taban ve yan bölmeleri olmak üzere tüm gövdesi en az 5 psi’lik patlama basıncına dayanıklı olacak şekilde inşa edilir veya kurulur.

(6) Sığınma odası, zehirli veya boğucu gazların içeri girmesini engelleyecek şekilde sızdırmaz yapıda olur.

(7) Sığınma odasında, içinde bulunan kişilerin sağlık ve güvenliğine zarar vermeyecek şekilde termal konfor şartları sağlanır.

(8) Sığınma odası içerisindeki oksijen, karbondioksit ve karbonmonoksit gazları ile sıcaklık içeride bulunan çalışanların sağlığına zarar vermeyecek şekilde olur. Oda içinde olması gereken asgari ve azami gaz değerleri O2 için en az % 19, CO için en fazla 35 ppm ve CO2 için en fazla % 0,5 olur. Sığınma odası içerisindeki hissedilen sıcaklığın 35 oC’yi geçmemesi sağlanır. Bu değerler sabit veya seyyar ölçüm cihazlarıyla sürekli izlenir.

(9) Sığınma odasında maden işyerinde görevli işyeri hekiminin görüşleri doğrultusunda belirlenen ilk yardım çantası bulundurulur.

(10) Sığınma odasını kullanacak kişi sayısı ve sığınma odasının kullanılacağı gün sayısı dikkate alınarak yeterli miktarda son kullanma tarihi geçmemiş içme suyu hazır bulundurulur. İstenildiği takdirde odalarda kuru gıda bulundurulabilir. Bu konuda işyeri hekiminin tavsiyeleri dikkate alınır.

(11) Sığınma odası ve yerüstü arasında görsel ve/veya sesli iletişimin kurulmasına imkân sağlanır.

(12) Sığınma odası, kurulacağı konum itibarıyla sabit sığınma odası, taşınabilir sığınma odası olacak şekilde tasarlanır.

(13) Sığınma odalarında; portatif yapıda kimyasal tuvalet, oturma yerleri, yangın söndürücüler ile mobil sığınma odaları için darbe, patlama ve sıcaklığa karşı dayanıklı uygun gözetleme penceresi bulundurulur.

(14) Sığınma odasının etrafında/yakınında oda kullanımını engelleyebilecek malzeme/makine veya engeller bulundurulmaz.

(15) Taşınabilir sığınma odalarının tasarımı, odaların nakliyesine izin verecek şekilde yapılır.

(16) Dışarıdaki kirli havanın oda atmosferine sızmaması için odalarda pozitif basınç sistemi olur.

(17) Sığınma odasının dışarısında; sesli ve ışıklı uyarılar, sığınma odasının çevresinde reflektör şerit bulundurulur.

(18) Sığınma odalarının kapıları dışarıya doğru açılır ve taşınabilir sığınma odalarında acil durumlarda kullanılmak üzere çıkış kapısından farklı yönde olacak şekilde acil çıkış kapısı bulundurulur.

(19) Sığınma odası ve sığınma odasının bütün elemanları yanmaz malzemeden yapılır.

YAŞAM ODALARI KAÇ KİŞİLİKTİR?

Sığınma odaları 4 kişilikten 34 kişiliğe kadar değişik ebatlarda yapılıyor. Odaların içerisinde zehirli gaz temizleme sistemi maden basınçlı havasını solunabilir havaya dönüştüren filtre sistemi, klima sistemi, tuvalet, su kuru gıda ve ilk yardım çantaları bulunuyor. Herhangi bir kaza durumunda maden işçileri yaşam odasında 36 saat kalabiliyor. Odalarda elektrik ve basınçlı hava kesilmemesi durumunda ise daha fazla süre de kalınabiliyor.

SIĞINMA ODALARINDA KAÇ SAAT KALINABİLİYOR?

Yaşam odalarında kalma süresi yönetmelikte 36 saat olarak belirtilmiştir. Üretici firmalar yaşam odası süresini 96 saate kadar çıkartabiliyor. Elektrik ve maden basınçlı hava hattının kesilmemesi durumunda, su ve yiyecekleri yettiği kadar işçiler bu odada kalabiliyorlar. 

Yaşam odasın maden havasını solunabilir havaya çeviren sistem bulunuyor. Eğer madenin havasında bir kirlilik olursa bu sistemi kapatarak, ikinci oksijen sistemi ve zehirli gaz temizleme sistemini devreye giriyor. Sığınma odalarında gıda, su, oyun kartları ve kimyasal tuvalet gibi özellikler de bulunuyor. 36 saat boyunca bir madencinin ihtiyacı olabilecek fizyolojik ve psikolojik sistemler odaya dahil ediliyor. Göçüklerde, yangınlarda ve madenlerde çıkabilecek acil durumlarda kullanılan bu odalar 5 PSI basınca dayanıklı olarak üretiliyor.