VİOP nedir? VİOP işlemleri, VİOP’ta yatırım nasıl yapılır?

21 Aralık 2012 tarihinde kurulan ve ilk olarak Pay Vadeli İşlem ve Pay Opsiyon Sözleşmeleri ile işleme başlayan VİOP, 5 Nisan 2013 tarihinde ise Endeks Opsiyon Sözleşmeleri işleme açıldı. Bu tarihlerden itibaren Türkiye’de ilk kez VİOP çatısı altında organize bir piyasa olarak opsiyon sözleşmeleri işleme açılmış ve bununla birlikte yatırımcılara bu finansal enstrümanları daha güvenli bir şekilde kullanma fırsatı sağlanmıştır. Opsiyon sözleşmelerinin piyasaya sunulması ile birlikte yatırımcılar bu sözleşmelerin düşük işlem maliyeti, kaldıraç, farklı stratejilerle işlem yapma imkânı, arbitraj ve korunma gibi birçok özelliğinden faydalanma imkânına da sahip olmuştur. VİOP nedir? VİOP’ta yatırım nasıl yapılır?

VİOP NEDİR?

Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP); pay, endeks ve dövize dayalı opsiyonlar ile pay, endeks, döviz, enerji, emtia, kıymetli madenler, yabancı endeksler, metal ve TLREF üzerine vadeli işlem sözleşmelerinin işlem gördüğü piyasadır.

Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası AŞ (VOB), Türkiye'nin ilk özel borsa kuruluşudur. Sermaye Piyasası Kurulunun 17/8/2001 tarihli ve 9/1101 sayılı kararına dayanılarak, Devlet Bakanlığı’nın 3/9/2001 tarihli ve 2381 sayılı yazısı üzerine 2001/3025 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuştur. 9 Temmuz 2002 tarihinde Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayımlanacak şekilde, 4 Temmuz 2002 tarihinde Ticaret Sicili'ne tescil edilmiş ve 4 Şubat 2005 tarihinde İzmir'de işleme açılmıştır. 2 Ağustos 2013'te son işlem gününü yaşayan borsa, 5 Ağustos 2013'te Borsa İstanbul bünyesine katılıp "Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası" (VİOP) adını aldı.

Bakanlar Kurulunun, "Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası Anonim Şirketi unvanı ile vadeli işlem ve opsiyon borsası kurulmasına dair Bakanlar Kurulu Kararının yürürlükten kaldırılması"na ilişkin kararının 6 Şubat 2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesi ile resmî olarak kapandı.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (%25), Borsa İstanbul (%18), İzmir Ticaret Borsası (%17), İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. (%6), Koçbank A.Ş. (%6), Vakıf Yatırım Menkul Değerler A.Ş. (%6), Garanti Bankası T.A.Ş. (%6), Akbank T.A.Ş. (%6), Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliği (%6), İMKB Takasbank A.Ş. (%3) ve Türkiye Sınai ve Kalkınma Bankası A.Ş. (%1) kuruluşun hissedarları arasında yer almaktadır.

Şirketin ödenmiş sermayesi 9.000.000 TL’dir.

Faaliyet alanları

Bu borsada Vadeli İşlem Sözleşmeleri risk yönetimi, yatırım, spekülasyon ve arbitraj amaçlı olarak yatırımcılar tarafından kullanılır. Çeşitli amaçlara sahip bu yatırımcılar spot piyasaya oranla daha düşük bir maliyetle bu piyasalarda işlem yapabileceklerdir.

Döviz dalgalanmalarından korunmak amacıyla kurulmuş olmasına rağmen, Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası AŞ günümüzde daha çok spekülasyon amaçlı kullanılmaktadır. Bu borsada alım sözleşmesi veya satım sözleşmesi yapıldığında, alınan veya satılan dövizin tüm bedeli değil, %10'u ödenmektedir. Günümüzde bu uygulama sadece döviz için değil; İMKB-30 endeksi, İMKB-100 endeksi, değerli maden endeksleri, petrol ve türevi olan enerji kaynakları gibi başka birçok araç için de kullanılmaktadır.

Spekülasyon amaçlı kullanımının yanında, ithalat ya da ihracat yoluyla döviz borçlanan ya da döviz alacağı olan yatırımcıların riskten kurtulmaları için iyi bir araçtır.

VİOP’TA İŞLEM GÖREN ÜRÜNLER

Vadeli işlem sözleşmeleri, sermaye piyasalarında işlem gören ekonomik veya finansal ürünü, dövizi ya da kıymetli madeni önceden belirlenmiş belirli bir vadede, belirli fiyattan ve belirli miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni ve dövizi alma veya satma yükümlülüğü veren sözleşmelerdir.

VİOP' ta BIST - 30, USD, Euro, EUR/USD çapraz kuru, altın, Dolar / ONS altın, buğday, pamuk, enerji, pay senedi vadeli işlem sözleşmeleri ve opsiyonlar işlem görmektedir.

VİOP’TA YATIRIM NASIL YAPILIR?

VİOP’ta alım-satım yapılabilmesi için VİOP üyesi olan bir aracı kurum veya bankadan hesap açılması gerekmektedir.

VİOP’ta emirlerin iletilmesinde ve eşleştirilmesinde elektronik bir sistem kullanılmaktadır. Emirler borsaya üyeler tarafından uzaktan erişim bağlantısı aracılığı ile iletilir. Yatırımcılar emirlerini aynı zamanda üye web siteleri, veri yayın ekranları veya mobil uygulamalar aracılığı ile de iletebilmektedir. Risk bildirim formunu imzalamanız gerekir.

VİOP’ta bir borsa üyesi aracılığıyla işlem yapmak isteyen tüm gerçek ve tüzel kişiler, Sermaye Piyasası Kurulu’nca belirlenen risk bildirim formunu imzalamak zorundadırlar. Alım-satım kararı vermelisiniz. Bir başka deyişle öncelikle piyasadaki gelişmeleri değerlendirerek alım veya satım yönünde bir karar almanız gerekmektedir. Kararınızı verirken Borsamıza üye bir aracı kurum veya bankada çalışan yatırım uzmanlarına danışabilirsiniz. İşlem teminatı yatırmalısınız. Piyasamızda işlem sonrası risk kontrolü yapılmaktadır. Bu kontrollerden geçebilmeniz için Takasbank’ın belirlediği miktarda teminatı hesabınızda bulundurmanız gerekmektedir. Aksi halde hesabınız için teminat tamamlama çağrısı yapılmaktadır. Emrinizi aracı kuruluş vasıtasıyla Borsaya iletmelisiniz. Verdiğiniz emir eksiksiz olmalıdır.

Bunun için de;

· Emrinizin alım yönlü mü yoksa satım yönlü mü olduğunu,

· Kaç adet sözleşme aldığınızı/sattığınızı,

· Aldığınız/sattığınız sözleşmeyi

· Sözleşmeyi almak veya satmak istediğiniz fiyatı,

· Emir türünü, yöntemini ve süresini belirtmeniz gereklidir.

VİOP’TA KİMLER İŞLEM YAPABİLİR?

VİOP’ta işlemler borsa üyesi aracı kurum ve bankalar vasıtasıyla yapılmaktadır. Yatırımcıların VİOP’ta doğrudan işlem yapabilmesi mümkün değildir. VİOP’ta işlem yapılabilmesi için, VİOP üyesi bir kuruluşta hesap açılması, alım satım kararlarının üyeye ulaştırılması ve gerekli teminatın yatırılması yeterlidir. Daha fazla bilgi için VİOP’un herhangi bir üyesiyle iletişime geçebilirsiniz. Güncel VİOP üyelerine, Borsa İstanbul web sitesi üyeler bölümünden ulaşabilirsiniz.

VİOP İŞLEM SAATLERİ

Pay Türev Pazarı: 09:30 – 18:10

Diğer Türek Pazarları: 09:30 – 18:15