Unutulma hakkı nedir? Başvuru hakkından kimler yararlanabilecek, unutulma hakkı başvurusu? 'Unutulma Hakkı' açıklaması!

Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan, sosyal medya hesabı üzerinden 'Unutulma Hakkı' ile ilgili açıklama yaptı. Sayan, “Avrupa ülkelerinde normatif olan unutulma hakkının vatandaşlarımız içinde uygulanması için büyük bir mücadele verdik. 1 Ekim 2020 tarihinde yürürlüğe giren 7253 sayılı kanun çerçevesinde, vatandaşlarımız artık ‘Unutulma Hakkı’nı kullanabilecekler. Dedi. Peki, unutulma hakkı nedir?

'UNUTULMA HAKKI' NEDİR?

Kişilerin ya da kurumların internet aramaları sonuçlarında isimleriyle ilgili çıkan haber, fotoğraf, video, bilgi ve belge gibi verilerin artık internet arama sonuçlarında olmasını istememe hakkıdır.

Unutulma Hakkı, dijital hafızada yer alan geçmişte yaşanılan olumsuz olayların bir süre sonra unutulmasını, başkalarının bilmesini istemediği kişisel verilerin silinmesini ve yayılmasının önlenmesini sağlıyor.”

Söz konusu hakkın kullanılması için kişilik hakları ihlal edilen vatandaşların, sulh ceza hakimliğine dilekçeyle başvurabileceklerini kaydeden Sayan, “Böylece hakimler, başvuranın adının, ihlale konu internet adresleriyle ilişkilendirilmemesine (unutulma hakkı) karar verilebilecek. İnternet şirketleri, Avrupa adli makamları ve vatandaşlarına nasıl hizmet veriyorlarsa, bu ülkeye de öyle hizmet edecekler. Bu doğrultuda çalışmalarımıza devam edeceğiz” açıklamasında bulundu.

UNUTULMA HAKKI BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Karara göre, arama sonuçlarının indeksten çıkarılmasına yönelik taleplerle ilgili öncelikle arama motorlarına başvuruda bulunulacak. Veri sorumlusu arama motorlarının bu talepleri reddetmeleri veya başvuru sahibine cevap vermemeleri halinde ilgili kişilerce Kurul'a şikayette bulunabilecek. Kişiler, Kurul'a başvuruda bulunurken aynı zamanda doğrudan yargı yoluna da gidebilecek.

Kararda belirlenen usul ve esaslar, arama motoru işleticisi şirketlere bildirilecek, unutulma hakkının uygulanabilmesini teminen iletişim kanallarının Türk vatandaşları tarafından da kullanılabilmesi sağlanacak.

UNULMA HAKKINDAN KİMLER YARARLANABİLİR?

Karara göre, kişinin arama motorları üzerinden kendi adı ve soyadı ile yapacağı bir arama sonucunda gösterilen sonuçların indeksten çıkarılmasına yönelik yapılacak değerlendirmede, ilgili kişinin temel hak ve özgürlükleri ile kamunun söz konusu bilgiyi edinmesinden sağlayacağı menfaatler arasında bir denge testi yapılacak, yarışan menfaatlerden hangisinin ağır bastığı gözetilecek.

Kurul'un kararına göre, şikayetlerin değerlendirilmesi sürecinde öncelikli olarak dikkate alınacak kriterler sorular halinde belirlendi.

Sorular şöyle:

"- İlgili kişi kamusal yaşamda önemli bir rol oynuyor mu?

- Arama sonuçlarının öznesi bir çocuk mu?

- Bilginin içeriği doğru mu?

- Bilgiler kişinin çalışma hayatı ile mi ilgili?

- Arama sonuçlarında yer alan bilgi ilgili kişi hakkında hakaret, onur kırıcı, iftira niteliği taşıyor mu?

- Arama sonuçlarında yer alan bilgi özel nitelikli kişisel veri niteliği taşıyor mu?

- Arama sonuçlarında ulaşılan bilgi güncel mi?

- Arama sonucunda ulaşılan bilgi kişi hakkında önyargıya sebep oluyor mu?

- Arama sonucunda yer alan bilgi kişi açısından bir risk doğuruyor mu?

- Bilgi kişinin kendisi tarafından mı yayımlandı?

- Orijinal içerik gazetecilik faaliyeti kapsamında işlenen verileri mi kapsıyor?

- İlgili kişiye ilişkin bilgilerin yayımlanmasında yasal bir zorunluluk var mı?

- İlgili kişiye ilişkin bilgi, ceza gerektiren bir suçla mı ilgili?"

Değerlendirme sürecinde dikkate alınacak kriterler bunlarla sınırlı olmayacak, her somut olay özelinde Kurul tarafından ilave ölçütler de gündeme gelebilecek.

- Başkan Bilir'in değerlendirmesi

Kurul'un kararını değerlendiren Kişisel Verileri Koruma Kurumu Başkanı Prof. Dr. Faruk Bilir, "unutulma hakkı"nın, bireyin geçmişte hukuka uygun olarak yayılmış ve doğru nitelikteki bilgilerinin zamanın geçmesine bağlı olarak erişimden kaldırılmasını ya da gündeme getirilmemesini talep edebilmesi şeklinde ifade edilebileceğini belirtti.

"Unutulma hakkı"nın, kişilerin internette kendi adlarıyla arama yapıldığında derlenen sonuçlar arasında kendileriyle ilgili bilgi, fotoğraf, ses, görüntü, ve belge gibi verilere yer verilmemesini isteme hakkı olarak da adlandırılabileceğini ifade eden Bilir, şunları kaydetti:

"Bu hak, kişinin geçmişine ilişkin dijital ortamlarda var olan ve diğer kişiler tarafından öğrenilmesini istemediği kişisel verilerinin kaldırılmasını talep etme, yayılmasını engelleme hakkının bir yansımasıdır.

Avrupa Adalet Divanı kararlarında kabul gören ve AB Genel Veri Koruma Tüzüğü kapsamında da kabul edilen unutulma hakkı, Türkiye'de 7 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe giren 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nda açıkça geçmese de kanunda yer alan silme, yok etme ve anonim hale getirme gibi imha işlemleri kapsamında değerlendirilebilir."