Umudun adı Belçika modeli

Sağlık Bakanı Recep Akdağ’ın son günlerde yaşanan organ ticaretine yönelik operasyonları kastederek “Akraba dışı organ naklinin yasaklanması gündemimizde” sözleri tartışılmaya devam ediyor. Uzmanlara göre Türkiye’de organ bağışını arttırmanın yolu kadavra bağışının yükselmesi. Ancak ABD’de bile bir yılda bağışlanan 12 bin kadavra, nakil bekleyen hastaların sadece yüzde 11’ine derman oluyor. Organ nakli bekleyen siyasetin tanıdık simalarının önerisi ise Belçika Modeli. Belçika dışında İskandinav Ülkeleri’nde de uygulanan yönteme göre kişiler doğumla birlikte organ bağışçısı oluyor. Eğer bir kişi hayatının her hangi bir anında organlarını bağışlamayacağını beyan etmezse ölümüyle birlikte organları nakil bekleyen hastalarda kullanılıyor. İşte sabahı sabah, geceyi gece ettirmeyen hastalığı yaşayan isimlerin ağzından nakil çilesi.

‘Belçika Modeli binlerce kişinin umudu olur’

Yıldız İbrahimova

(Vefat eden CHP’li Ali Dinçer’in eşi)

Belçika Modeli gibi bir uygulamaya geçmek çok faydalı olur. Biz bu bağış ve nakil sürecini yaşadık. Çok zor günler geçirdik. Rahmetli eşim Ali Dinçer’e üç gün içinde karaciğer bulunup nakledilmesi gerekiyordu. Gerekli sürede organ bulundu ve nakledildi. Ancak öyle kötü bir üç gün yaşadık ki bugün bile hatırlamak istemiyorum. Biz şanslıydık organı bulduk. Ama organ nakli bekleyip bulamadan vefat eden çok kişi var. Bizde ne kadar gerçekleşebilir bilmiyorum ama Belçika Modeli organ nakli bekleyen binlerce kişinin umudu olabilir.

‘Nakil yaşamak, diyaliz ölmemeye çalışmak’

Tacidar Seyhan (Böbrek nakli olan CHP Milletvekili)

Benim verdiğim Belçika Modeli’ne benzeyen kanun teklifinde de aksi beyan olmadığı sürece beyin ölümü gerçekleşen kişinin organları bağışlanmış kabul edilir. Diğer taraftan nufüs cüzdanında organ bağışı bölümü açılmalı ve aksi beyanın işlenmesi zorunlu olmalı. Sağlık Bakanlığı’nın görmesi gereken şu; biz yılda sadece diyalize giren 38 bin böbrek hastası için 1 milyar 300 bin dolar para ödüyoruz. Bir diyaliz hastasının devlete maliyeti yıllık 35 bin dolar. Devletin bir organ nakline ödediği para ise sadece bir kereliğine 25 bin 800 TL. 2015 yılında nakil bekleyenlerin sayısı 200 bini aşacak. Bunun bütçeye getireceği yük ise 5 milyar dolar. Oysa sağlıklı bir planlamayla yapılacak 2 milyar dolarlık bir yatırım çözüm sağlar. Türkiye’de her yıl organ nakli bekleyen çoğu genç ve nitelikli yaklaşık 11 bin kişi hayatını kaybediyor. Böbrek nakliyle diyalizin farkı şu. Biri yaşamak, yeniden doğmak diğeri ise ölmemeye çalışmak. Hala o günlerin psikolojisini atmaya çalışıyorum.


‘Bunu yaşamayan bilmez’

Necdet Menzir (Karaciğer nakli olan eski Ulaştırma Bakanı)

Organ nakli gibi hassas bir konu yasaklamayla çözülemez. Eğer yasaklanırsa nakiller kaçak ve sıhhatsiz ortamlarda yapılır. Organ ticareti artar. Devletin görevi yasadışı bir iş varsa önlemektir. Bu kararların masa başında alınmasına da karşıyım. Bence bakanın bir hastaneye gidip organ bekleyen insanları görmesi lazım. Mesela ABD bağışların yüzde 90’ını kendi vatandaşına, yüzde 10’unu ise dışarıdan gelenlere kullanıyor. bu tip düzenlemeler yapılabilir. Belçika Modeli oldukça iyi bir çözüm. Kişi eğer özellikle ben organımı bağışlamıyorum demezse uygun herkes verici olarak görülür ve organları vefat halinde kullanılır. Diyanette bu işi bir kere fetva verip bırakmamalı. Her yerde, camide, televizyonda çıkıp aslolanın insanı yaşatmak olduğunu anlatmalı. Bu öyle birşey ki sadece başına gelen bilir. Çünkü uygun organ beklerken geceler gece, sabahlarda sabah olmuyor. Uyku uyunmuyor. Yalnız siz değil eşiniz, çocuğunuz, akrabanız delicesine gecenin bir yarısı bile çalacak ’hadi gel, organ bulundu’diyecek telefonu bekliyor.


Rakamlarla organ nakli



Nakil bekleyen hasta sayısı 55 bin

Organ bağışı sayısı milyonda 3

2008’de bağışlanan kadavra sayısı 220

Organ nakli beklerken hayatını kaybeden kişi sayısı 10 bin 500

Diyalize giren böbrek hastası sayısı 38 bin

Böbreğim için 25 bin TL’ye anlaşmıştık

Afyonkarahİsar’da bazı vatandaşların böbreklerini sattığı iddiasıyla gündeme gelen merkeze bağlı Kışlacık köyünde her geçen gün yeni gelişmeler yaşanıyor. Böbreklerini satmak için 25 bin TL karşılığında anlaştığını ileri süren M.Ö, nakilin Ramazan Bayramı tatili nedeniyle bayrama sonraya kaldığını, düzenlenen operasyonla da naklin yapılamadığını söyledi. M.Ö. “İşsizdim. Piyasaya borcum vardı. O parayla askerden gelecek oğlumu evlendirecektim” dedi.