Tütünde "İzmir yasakları' başlıyor

81 ilin valiliğine, örnek olması amacıyla gönderilen kararlar doğrultusunda, denetim ekipleri internet kafelerden kuaförlere kadar kamuya açık yerleri tek tek dolaşıp "tütün yasakları'nı duyurmaya başladı. Aralarında Beydağ Kaymakamlığı, Balçova İlçe Emniyet Müdürlüğü'nün yer aldığı 9'u kamuya ait 11 kuruluş da "sigarasız kurum' olma başvurusunda bulundu. İl Sağlık Müdürü Uzm. Dr. Mehmet Özkan, "Bu uygulamayla amacımız, en başta yeni yetişen neslin tütüne, sigaraya başlamasına engel olmak. Bu kararların uygulanmasının takipçisi olacağız" dedi.

İzmir İl Kanser Kontrol Danışma Kurulu (KİDEM), 15 Temmuz 2005 tarihinde biraraya geldi. Kurul, Sağlık Bakanlığı'nın, "ülkemizde sigaraya bağlı ölüm oranının yıllık yüzde 6 artış gösterdiği' yolundaki açıklaması üzerine, kalkınmış ülkelerde kullanımının kısıtlanması sonucu sigaraya bağlı ölümlerde yıllık yüzde 2 azalma görüldüğü gerçeğinden yola çıkarak, tütünle mücadelede yetersiz kalan yasa ve yönetmeliklere destek çıkacak önlem paketi hazırladı. Günümüzde kansere neden olan faktörlerin başında tütün kullanımının geldiğini vurgulayan Kurul, sigara satışının görünürde yapılmamasını karara bağladı. Pasif içiciliğin yoğun olduğu internet kafelerde, kuaför ve berber salonlarında sigara içilmesinin de yasaklanmasını isteyen kurul, "Nargile kahvesi' isimlendirilmesinin engellenmesini, nargile şişelerinin üzerine de "nargile sağlığa zararlıdır' yazısı yazılmasını önerdi. Kurul, sekiz maddelik yasaklar paketini, "tütün bağımlılığı ile mücadeleye neden gerek duyulduğuna' ilişkin raporla İl Hıfzısıhha Kurulu'na gönderdi. Sigara bağımlılığının başta akciğer, gırtllak ve mesane kanserleri olmak üzere çeşitli hastalıklarda ve bunlara bağlı ölümlerde temel neden olduğunun saptandığı belirtilen raporda, KİDEM verilerine de yer verildi. 11 Ağustos 2005'de Vali Yardımcısı Mehmet Denizoğlu başkanlığında toplanan İl Hıfzısıhha Kurulu KİDEM'in raporunu ve önerilerini görüşüp, kabul etti.

SİGARASIZ KURUMLARA 11 ADAY
İl Hıfzısıhha Kurulu'nun aldığı bir dizi yasak kararının ardından, tütün bağımlılığıyla mücadelenin etkin kılınması için başta hastanelerde, okullarda dumanı kesecek, pasif içiciliği önleyecek "sigarasız kurumlar' projesi geliştirildi. Hazırlanan "Sigarasız kurumlar hakkında yönerge' ile resmi ve özel kuruluşların sigarasızlaştırılması hedeflenirken, ikisi özel 11 kurum "sigarasız kurum belgesi' almak üzere İl Sağlık Müdürlüğü'ne başvurdu. İzmir'de İl Sağlık Müdürlüğü'ne bağlı üç birinci basamak sağlık kuruluşu ile Balçova İlçe Emniyet Müdürlüğü, Çiğli İlçe Özel İdare Müdürlüğü, Beydağ Kaymakamlığı, İlçe Özel İdare Müdürlüğü, Müftülük ve Mal Müdürlüğü, Balçova Başarı Dersanesi, Efes Kulak Burun Boğaz Merkezi, "Sigarasız kurum' belgesi almak için ilk başvuran kuruluşlar oldu. Dört kamu kuruluşuyla Beydağ'ın "sigarasız ilçe' olmayı hedeflediği belirtilirken, Turizm İl Müdürlüğü'nden de belge almak için çalışma yapıldığı kaydedildi. Aralık ayı sonunda başvuruda bulunan kurumlarda inceleme yapılacağı, koşulları yerine getirenlere belge verileceği bildirildi.

DENETİMLER BAŞLADI
Kurul kararları ile Sigarasız Kurumlar Yönergesi, örnek olması amacıyla da 81 ilin valiliklerine gönderildi. İl Hıfzıssıhha Kurulu kararına dönüşen yasaklar, İl Sağlık Müdürlüğü tarafından duyurulmak ve uygulanmasını sağlamak üzere belediyelere, sağlık grup başkanlıklarına, esnaf odalarına bildirildi. Bu kurum ve kuruluşların bölgelerindeki marketlere, internet kafelere, berber ve kuaförlere kararları bildirmesi beklenirken, İl Sağlık Müdürlüğü Çevre Sağlığı ve Gıda Kontrol Şubesi ekipleri de harekete geçti. Başta Migros, TANSAŞ, BİM gibi süper marketlerin sigara satış reyonlarını görülmeyecek hale getirmeleri için yetkililerle görüşen denetleme ekipleri, üniversite gençliğinin gözdesi haline gelen Kordon'daki nargile kahvelerine, internet kafelere de yazılı uyarılarını yaptı. Birer tutanakla kararlar mekan sahiplerine bildirildi, kararların uygulanması için bir aylık süre tanındı. Denetim ekipleri, bir ay sonraki denetimde kararların uygulanmadığının görülmesi halinde önce ihtar, ardından "kapatma' gibi cezaların gelebileceğini kaydetti.

AMAÇ, GENÇLERİN BAŞLAMASINI ÖNLEMEK
Öte yandan tütünle mücadele konusunda İl Hıfzıssıhha Kurulu Kararları'nın Türkiye'de bir ilk olduğuna dikkat çeken İl Sağlık Müdürü Uzm. Dr. Mehmet Özkan, özellikle gençleri korumayı amaçladıklarını söyledi. Tütün bağımlısı, tiryakisi olanların "bırak' denilince bırakamayacağına dikkat çeken Özkan, "İçlerinden birkaçına bıraktırabilmek bile önemli. Ama asıl önemlisi bu uygulamayla gençlerin sigaraya başlamasını engellemek, pasif içiciliği önlemek. İl Sağlık Müdürlüğü olarak bu kararların uygulanmasının takipçisi olacağız, uyarılar, denetimler sürecek" dedi.




KİDEM VERİLERİ ETKİLİ OLDU
KİDEM verilerine göre hazırlanan raporda, erkeklerde an çok rastlanan kanser türünün akciğer kanseri olduğu belirtilerek şuyle denildi:

"Akciğer kanserleri, toplam kanserlerin yüzde 21.6'sını (erkeklerde yüzde 37.2'sini, kadınlarda yüzde 4.92'sini) oluşturuyor. Sigaraya atfedilen oranı yüksek bir kanser olan mesane kanseri, akciğer kanserinden sonra ikinci sıradadır. Üçüncü sırada bağırsak kanserleri, dördüncü sırada ise gırtlak kanserleri yer almaktadır. İzmir'de ikamet edenler arasında her yıl bin 100 erkeğin, 100 kadının akciğer kanserine yakalandığı tahmin edilmektedir. Gırtlak ve mesane kanserleri de sigara nedeniyle meydana gelmektedir. Sigara ile ilişkili kalp ve damar hastalıkları da dikkate alındığında tütün bağımlılğıyla mücadelenin toplumun sağlık düzeyini yükseltmek için ne kadar önemli olduğu da anlaşılmaktadır."

11 Ağustos 2005'de Vali Yardımcısı Mehmet Denizoğlu başkanlığında toplanan İl Hıfzısıhha Kurulu, KİDEM'in raporunu ve önerilerini görüştü ve kabul etti.


NASIL SİGARASIZ KURUM OLUNACAK
Bir kurumun "sigarasız kurum" olabilmesi için çalışma saatleri içinde veya dışında, kurum içindeki hiç bir mekanda sigara içilmeyecek, başka tütün ürünü kullanılmayacak. Kurumun herhangi bir mekanında sigara içmeyi özendirecek yazı, resim veya işaret, kültablası bulunmayacak, sigara içmeyi özendirecek konuşmalar yapılmayacak. Kurumun giriş kapısına, "Bu kapıdan sonra sigara içilmez' yazısı ve işareti konulacak. En önemli koşul ise çalışanlardan alınacak imzalı beyan olacak. Çalışanlar sigaranın zararlarının ne olduğunu, bu yönergeye dayanak yasa ve sözleşmeleri bildiğini beyan edecek, ayrıca, "Çalışma saatleri içinde veya dışında, işyerimin içindeki herhangi bir mekanda sigara içmeyeceğim ve öteki tütün ürünlerini kullanmayacağım, kurum dışında sigara içme zorunluluğu nedeniyle iş saatlerimin azalmasına yol açmayacağım. Yasal metinlerdeki hükümlerin uygulanması için bir yurttaş olarak üzerime düşenleri yapacağım' yazılı beyanı imzalayacak.



YASAK KARARLARI ŞÖYLE
- Hipermarketlerde, marketlerde ve bakkalarda kasalardaki sigara satış reyonunun kaldırılarak, görünmeyen tenha bir bölümünde yer alması, kapalı şeffaf olmayan kutularda, albenisiz bir şekilde satışa sunulmasının sağlanması.

- Büyük çoğunlukla ergenlik çağındaki çocukların ve gençlerin devam ettiği internet kafelerde çok fazla sigara içilmektedir. Bu durumun genç nesilde sigara bağımlılığının ve başta akciğer kanseri olmak üzere sigaraya bağlı bir çok hastalığın artmasına neden olmaktadır. Bu nedenle çocukların sigaranın zararlı etkilerinden korunması için internet kafelerde sigara içilmesinin önlenmesinin sağlanması,

- Kuaför ve berber salonlarında pasif içiciliğinin de önlenmesi açısından sigara içilmesinin yasaklanması,

- Bir kısım işyerlerindeki "nargile kahvesi' isimlendirilmesinin engellenmesi,

- Nargilelerin üzerine sigara paketlerinde olduğu gibi "nargile sağlığa zararlıdır' uyarı ibaresinin yazılması zorunluluğunun getirilmesi,

- 18 yaş altındakilere sigara satış ve 18 yaş altındakilerin sigara satma yasağının işletilmesinin sağlanması,

- Özellikle okul çevresindeki tane ile sigara satışlarının, çocukların sağlığının korunması açısından engellenmesi,

- Sigara içilmesinin kanunla yasaklanmış olan yerlerde, sigara içme cezasının uygulanır hale getirilmesi, buralarda yasağa uyulmaması durumunda yönetici, işyeri sahibi gibi yöneticilerin sorumlu tutulmalarının sağlanması.