Türkiye'ye F-16 satışı olacak mı? Bakan Çavuşoğlu'ndan ABD yönetimine net mesaj
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ABD'li mevkidaşı Antony Blinken ile bir araya geldi. Bakan Çavuşoğlu, görüşme sonrasında yaptığı açıklamada, "F-16 modernizasyonu ve yeni F-16 alınması da gündemimizin önemli maddeleriydi. ABD yönetimi güçlü duruş sergilerse F-16 konusu çözümlenir.' dedi.
Türkiye-ABD Stratejik Mekanizması kapsamında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken arasındaki görüşme sona erdi. Bakan Çavuşoğlu, Türkiye-ABD Stratejik Mekanizma toplantılarını kurumsallaştırmak ve yılda en az iki kez toplanmak üzere ABD'ye teklifte bulunduklarını söyledi.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu Blinken görüşmesiyle ilgili şunları kaydetti; “F16 modernizasyonu ve yeni F16 alımları da gündemimizin önemli maddelerinden bir tanesiydi. Yönetimin, Kongre ile işlettiği süreç hakkında bilgi aldık. Diğer taraftan tabi bölgesel konuları kendi aramızda değerlendirdik. Enerji işbirliğimizi daha da geliştirmek için dün arkadaşlarımız kendi aralarında görüştüler, mutabık kaldılar. Bugün Blinken ile yaptığımız görüşmede mutabık kaldık ve önümüzdeki süreçte bu konuya daha fazla yoğunlaşacağız ve işbirliğimizi daha da geliştireceğiz.” Çavuşoğlu, ABD yönetimi kararlı durduğu takdirde ABD kongresinin F-16 konusundaki muhalefetinin aşılabileceğini söyledi. F16 konusunda, bunun sadece Türkiye için değil, NATO ve ABD’nin kendisi için de önemli olduğu konusunda hem fikiriz.
İSVEÇ VE FİNLANDİYA'NIN NATO'YA ÜYELİK SÜRECİ
“Bölgesel konularda, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği sürecinde gelinen noktayı değerlendirme imkanımız oldu. Uzmanlar Düzeyinde Daimi Komite Toplantısı’nın 3’üncüsü önümüzdeki süreçte yapılacak. Biz Türkiye olarak bugüne kadar atılan adımları memnuniyetle karşıladığımızı ama özellikle İsveç’in daha yolun başında olduğunu bir kere daha söyledik. Somut adımlar beklediğimizi yani Üçlü Ahitnamede ne varsa onların uygulanması gerektiğini ne fazla ne az, bir kere daha söyledik.” “İlişkilerimizi etkileyen konulardan bir tanesi buradaki FETÖ mevcudiyeti, biliyorsunuz. Dolayısıyla müttefiklik ruhu çerçevesinde daha iyi işbirliğine sahip olmamız lazım.” “Vatandaşlarımıza yönelik vize uygulamaları ve gecikmeler, resmi pasaport sahiplerine yönelik bu gecikmeleri tekrar gündeme getirdik. En son görüşmemizden bu yana biraz iyileşme olsa da bazı Avrupa ülkelerine göre bazı olumlu adımlar atılsa da halen sorunun devam ettiğini kendisine ilettik.”
“Doğu Akdeniz, Türkiye – Yunanistan ilişkileri konusunda görüş alışverişinde bulunduk.”
Basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Çavuşoğlu sözlerine şöyle devam etti; “Jim Jeffrey’in resmi bir görevi var mı yok mu bilmiyorum, kendi adına mı konuşuyor. Bugün Suriye’deki operasyonların herhangi bir şart olarak önümüze geldiğini görmedik, sabahtan itibaren farklı kesimlerle bir araya geliyoruz. Biraz önce gerçekleştirdiğimiz ikili görüşmede böyle bir şart yok. Ama Finlandiya ve İsveç’in üyelik sürecinin hızlanmasının Kongre üzerinde her ne kadar bu iki konunun doğrudan bağlantısı olmasa da olumlu etkisinin olacağını herkes söylüyor zaten. Bizde bu iki farklı konunun bir biri ile ilintilendirilmemesi gerektiğini söylüyoruz. Bir birinden bağımsız ve kendi kulvarlarında devam eden. İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğiyle ilgili 3’lü Ahitname imzaladık ve burada hangi adımların atılacağı belli. Yine F16 müzakerelerinde de İsveç ve Finlandiya’nın üyeliği bir ön şart hiçbir zaman resmi olarak konuşulmadı. Bizde bunların birbirinden farklı olduğunu, doğrudan bir bağlantısının olmadığını ve bunun da Kongre’ye – elbette Türkiye olarak anlatıyoruz, anlatacağız- ama Kongre’ye yönetimin anlatması gerektiğini söyledik. Burada önemli olan yönetimin kararlı durup durmayacağı. Yönetim kararlı durursa neticede Kongre’de Menendes gibi bazı üyelerin, şu anda sadece Menendes’in sesi çıkıyor ama farklı üyeler de olabilir, bunların bu süreci engellemeyle ilgili adımları karşısında yönetim güçlü bir duruş sergilerse bu iş çözülür. Sonuçta burada yönetim de başkaları da Kongre’ye şuraya buraya atmasın, bir F16 modernizasyonu ve yeni modellerin satışı var dolasıyla her istediğimiz Türkiye’ye yaptıralım anlayışıyla bu işler yürümez. Bu işlerin böyle yürümeyeceğini dost düşman herkes gördü.”
“ABD’nin Türkiye ve Yunanistan ilişkilerinde ve Kıbrıs Rum Kesimi ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasındaki dengeyi onların lehine bozduğunu ilk defa bugün söylemedim. Daha önceki görüşmelerimizde Sayın Blinken’a doğrudan söyledim. Açıklamalarımızda buna vurgu yaptık çünkü Rum kesimi üzerindeki kısıtlamaları, ambargoları kaldırdılar. Rum Kesimi ABD’den silah alabilecek. Kime karşı alacak? Kıbrıs Türklerine karşı, Türkiye’ye karşı. Neymiş kara para aklama konusunda Rum Kesimi daha iyi işbirliği yapmış. Öyleyse Rum Kesimine yönelik başka teşvikler verilebilir, kredi açılabilir madem konu kara parayla ilgili, temiz parayla ilgili destek verilebilir. Sonuçta bunun karşılığı Kıbrıs Rum Kesimine silah vermek değil. Bu dengeyi bozmak demektir. Yani ABD’nin denge politikasının bozulduğunu gösteriyor. Aynı şekilde Türkiye- Yunanistan ilişkilerinde her ne kadar son zamanlarda bazı açıklamalarıyla bunu dengelemeye çalışsalar da fiiliyatta bu dengenin bozulduğunu görüyoruz.”
“Suriye veya başka konularda işbirliği yapabilmek için, bugün de söylediğimiz gibi, öncelikle ABD'ye daha önceki verdiği sözleri tutmadığı için güvenin zedelendiğini söyledik.
TÜRKİYE – ABD STRATEJİK MEKANİZMASI HAKKINDA ORTAK AÇIKLAMA
Dışişleri Bakanlığı görüşme sonrası ortak açıklama yayımlandı. Açıklamada metninde şu ifadeler yer aldı: Aşağıdaki açıklama metni, Türkiye – ABD Stratejik Mekanizması vesilesiyle, Türkiye Cumhuriyeti ve ABD Hükümetleri tarafından yayımlanmıştır. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Antony J. Blinken, Türkiye – ABD Stratejik Mekanizması’nın dördüncü toplantısını 18 Ocak 2023 tarihinde Vaşington’da gerçekleştirmişlerdir. Stratejik Mekanizma çerçevesinde, Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal da ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşlerden Sorumlu Müsteşarı Büyükelçi Victoria Nuland’la bir araya gelmiştir. Taraflar, geniş bir yelpazedeki ikili işbirliği hakkında kapsamlı bir diyalog gerçekleştirmiş ve NATO Müttefikleri olarak ortaklığımızın önemini vurgulamıştır.
Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, ortaklıklarını ve Dışişleri Bakanlıkları üst düzey yetkilileri başkanlığında 17 Ocak 2023 tarihinde Vaşington’da kurumlararası katılımla gerçekleştirilen görüşmeleri temel almışlardır. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, somut ve sonuç odaklı ikili pozitif gündeme bağlılıklarını yinelemişlerdir. Bakanlar, Türkiye’nin F-16 filosunun modernizasyonu dahil olmak üzere, Türkiye – ABD savunma ortaklığının güçlendirilmesini ele almışlardır. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, Rusya’nın kabul edilemez savaşı karşısında Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne açık desteklerinin altını çizmişler; savaşı sona erdirecek bir çözüm bulunmasına yönelik desteklerini teyit etmişleridir. ABD, Karadeniz Tahıl Koridoru Girişimi’nin hayata geçirilmesindeki arabulucu rolü nedeniyle Türkiye’ye teşekkür etmiş ve iki taraf hayat kurtarıcı nitelikteki söz konusu mekanizmanın küresel tahıl talebini karşılamaya yetecek kapasitede işletilmesi ihtiyacı üzerinde durmuştur. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, Güney Kafkasya’da barışın ilerletilmesine yönelik eşgüdüm ve işbirliğinin artırılmasında mutabık kalmışlardır.
Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, mevcut tehdit ve sınamalar karşısında NATO kapsamındaki eşgüdümün ve dayanışmanın artırılmasının yollarını ele almışlardır. Müttefikler olarak müşterek savunmanın yanısıra NATO’nun Açık Kapı Politikası’na yönelik süregelen bağlılıklarını yinelemişlerdir. Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında, Finlandiya ve İsveç’in NATO İttifakı’na katılım başvurularının ilerletilmesi amacıyla imzalanan üçlü mutabakatın uygulanmasını görüşmüşlerdir.
Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, Doğu Akdeniz’deki durumu ele almış ve istikrar ile iletişim kanallarının muhafazasının önemi üzerinde mutabık kalmıştır. Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, terörizmin her tür ve tezahürüyle mücadele gerekliliğini teyit etmiştir. Bu bağlamda Türkiye ve ABD, kolluk kuvvetleri ve bilgi paylaşımına dayanan mevcut işbirliği temelinde, Stratejik Mekanizma bünyesinde terörizmle mücadele istişareleri düzenlenmesini planlamaktadır. Bakan Blinken, 13 Kasım 2022 tarihinde İstanbul’da yaşanan terör saldırısını bir kez daha kınamış ve ABD’nin, Türkiye’yle terörle mücadelesinde omuz omuza durduğunu teyit etmiştir. Taraflar, başta PKK ve DEAŞ olmak üzere, terör örgütleriyle mücadele çabalarında yakın eşgüdüm ve işbirliğinin korunmasını öngörmüştür.
Taraflar, Suriye krizinin tüm veçhelerini ele almış ve Türkiye ile ABD’nin, 2254 sayılı BMGK kararı doğrultusunda Suriyelilerin öncülüğündeki bir siyasi sürece bağlılıklarını tekrarlamıştır. Taraflar, Suriye’ye yönelik sınırötesi insani yardım mekanizmasının süresini uzatan son BM Güvenlik Konseyi kararını memnuniyetle karşılamıştır. Her iki taraf ayrıca, artan ekonomik ve güvenlik işbirliği yoluyla bölgesel istikrar ve bağlantılar tesis edilmesi ihtiyacı da dahil olmak üzere, Ortadoğu ve Afrika’ya ilişkin daha geniş kapsamlı konuları da görüşmüştür.
Bakan Çavuşoğlu ve Bakan Blinken, Türkiye-ABD ikili ticari ilişkilerinde devam eden büyümeyi takdirle karşılamıştır. Ekonomik işbirliği ve mevcut ikili mekanizmalar yoluyla bölgesel ve küresel ekonomik fırsatların değerlendirilmesinin önemini yinelemişlerdir. Taraflar, enerji güvenliğini güçlendirmek ve temiz enerjiye dayalı bir geleceğe geçiş amacıyla İklim ve Enerji Diyaloğu tesisini desteklemiştir. Türkiye ve ABD, ikili pozitif gündemdeki ivmenin korunması ve ilerlemenin değerlendirilmesi için Stratejik Mekanizma kapsamındaki temasları sürdürmeye karar vermiştir. Her iki taraf, Stratejik Mekanizma kapsamında, en üst düzey dahil olmak üzere, artan ikili görüşmeleri memnuniyetle karşılamaktadır.
GÖRÜŞME ÖNCESİ AÇIKLAMALAR
Blinken görüşme öncesi yaptığı açıklamada, Türkiye-ABD ilişkilerine değinerek, “Ülkelerimiz kritik konular üzerinde çalışıyorlar ve NATO müttefiki olarak çalışmaya devam ediyorlar. Türkiye’nin tahıl koridoru konusunda olağanüstü çabasını takdir etmek istiyorum. Ukrayna’dan tahılın ihraç edilmesine yardımcı olduğunun altının çizilmesini istiyorum. İşbirliğimiz derinleştirmek için Türkiye-ABD Mekanizmasını hayata geçirilme konusu görüşeceğiz. Çeşitli engelleri değerlendireceğiz. Yakın müttefikler ve işbirliği içinde ortaklar olabiliriz ama bunlar görüş ayrılıklarımız olmayacağı anlamına gelmiyor. Müttefikler olarak bu konuların üstesinden gelmek için çalışıyoruz” dedi.
“F16 TALEBİMİZİ TEKRAR GÜNDEME GETİRECEĞİZ”
Ukrayna’ya başsağlığı dileklerini ileterek konuşmasına başlayan Bakan Çavuşoğlu, görüşmede ABD-Türkiye arasındaki ekonomik işbirliği konusuna değineceklerini ifade ederek, Türkiye-ABD arasında geçtiğimiz yıl ticaret hacminin 34 milyar doları aştığını ve hedefin 100 milyar dolar olduğunu aktardı.
Görüşmede birçok ikili savunma işbirliği konularını ele alacaklarını açıklayan Çavuşoğlu şöyle konuştu:
Özellikle de F16 talebimizi tekrar gündeme getireceğiz. Daha önce de ifade etmiş olduğumuz gibi bu sadece Türkiye için değil aynı zamanda NATO ve ABD için de önemli bir konu. Bu konuyla ilgili bir stratejik çıkarlarımız doğrultusunda bir onay bekliyoruz
Terörle mücadelede Türkiye’nin beklentilerini de dile getireceklerini aktaran Çavuşoğlu, “Terörle mücadelede PKK ve DEAŞ’a karşı işbirliğimizi nasıl güçlendirebileceğimizi ele alacağız. Ukrayna’daki Suriye’deki, Doğu Akdeniz’deki, Orta Doğu’daki ve Kafkasya bölgesindeki gelişmeleri ele alacağız. Müttefikler olarak iletişimi sürdürmeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
