Suriye’de 2011 yılında başlayan ve büyüyen savaştan kaçan 3 buçuk milyon Suriyeli Türkiye’ye geçti. BBC Türkçe’nin Gaziantep mahreçli haberine göre savaşın parçaladığı ve harap ettiği ülkelerinden kaçan milyonlarca Suriyeli Türkiye’de yaşamlarını sürdürmeye çalışırken, gelenlerin toplumla bütünleşmesi sürecinin en ön saflarında okullar var. Serin bir Gaziantep sabahında 8 yaşındaki erkek çocukları arasında futbol turnuvası çocuk çığlıkları arasında sürüyor. Erkek öğrenciler hırsla maça asılırken kız çocukları da golleri tezahürat, gülüşme ve alkışlarla izliyor. Okul Suriye sınırına 70 kilometre mesafede ve 1.650 öğrencisinin neredeyse yarısı Suriyeli. Ama hepsi Türkçe konuşuyor. “Bu okulu çok seviyorum. Okuyorum, öğreniyorum ve birçok Türk arkadaşım var. Çok iyiler” diyor 10 yaşındaki Eye Kenco mükemmele yakın Türkçesiyle. Suriyeli bu kız çocuğu Türkiye’de kalmayı istiyor. “Suriye’de arkadaşım yok. Burası evim gibi” diyor.
300 milyon euro
Yakın zamana kadar çoğu Suriyeli çocuklarını Arapça ders verilen derme çatma Suriye okullarına gönderiyordu. Fakat Türkiye hükümeti artık Suriyeli çocukların Türk okullarında toplumla bütünleşmesine öncelik veriyor. Şehit Karayılan İlkokulu da işte Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi adı verilen bu yeni proje kapsamındaki binlerce okuldan biri. 300 milyon euroya malolan bu projenin maliyeti Avrupa Birliği tarafından karşılanıyor. Suriyeli çocuklar Türkçe öğreniyor ve böylece Türk yaşıtlarıyla karışık sınıflarda eğitim görebiliyorlar.
Ev ziyaretlerinde ailelere ulaşıyorlar
türk ve Suriyeli çocukların bir arada ve Türkçe eğitim gördüğü eğitim ve entegrasyon projesi aslında aynı zamanda bu ailelerin Türkiye toplumuna entegrasyonuyla da yakından ilgili. Öğretmen Çınar, “Altı yıl boyunca aynı apartmanda yaşayan ve birbiriyle hiç konuşmamış Türk ve Suriyeli aileler tanıyorum” diyor ve ekliyor: “Entegre olmadıkları takdirde Suriyeliler gettolaşacak.”
Çınar öğrencilerin evlerini de ziyaret ediyor ve her seferinde yanına çocuğun Türk bir sınıf arkadaşını da alarak gitmeye çalışıyor. Böylece okulda yeni arkadaşlıklar gelişiyor.
10 yaşındaki Arif İnce ve Suriyeli ikiz sınıf arkadaşları Ömer ve Ali Daba gibi. Evlerinde ikiz Suriyeli arkadaşlarıyla oyuncak dart oynayan Arif, “Türk arkadaşlarım da var Suriyeli de. Aramızda fark yok” diyor. Annesi Ceylan İnce, Suriyeli ikizlerin anne babasıyla çayını yudumlarken işaret diliyle ve Türkçe birkaç cümleyle anlaşmaya çalışıyorlar.
Ceylan İnce Suriyeli çocukların Türk okullarına alınması konusu gündeme geldiğinde Türk ailelerin dile getirdiği endişeleri anlatıyor.
“Şüphe ve önyargı vardı. ‘Biz aynı durumda olsak Suriyeliler bize yardım etmez’ diyenler vardı. Sınıflardaki öğrenci sayısının çok yükseleceğinden korkuluyordu. ‘Öğretmenler Suriyeli çocuklarla uğraşacaklar bizimkileri ihmal edecekler’ deniyordu” diyor. Fakat bu düşüncelerin zamanla değiştiğini ekliyor.
‘O Ses Türkiye’ ile kaynaştırdı
Muhammed Ali Çınar AB’nin desteklediği okul projesinde görev alan 5 bin 500 uzman öğretmenden biri. Öğrencilerin onu çok sevdiği belli. Bahçede gelip gelip kucaklıyorlar. Sınıfın duvarlarını çocukların çizdiği Türkiye ve Suriye bayrakları süslüyor. Çınar, yine de çocukların uyum sağlamasının o kadar kolay olmadığını anlatıyor: “Sınıfa ilk girdiğimde, sanki orda değilmişim gibi yaptılar. Beni tamamen görmezden geldiler.” Bunun üzerine farklı taktikler denemeye başlamış. BBC ekibi olarak ziyaret edilen gün, Çınar’ın sınıfında “O Ses Türkiye” tarzı bir şarkı söyleme yarışması yapılıyordu mesela. Bütün program Türkçe olarak tabi. “İstedikleri şarkıyı seçmelerini söyledim. Hepsi Türkçe şarkılar seçmiş” diyor şaşkınlıkla. Buna karşılık o da geleneksel bir Arap giysisiyle Arapça bir şarkı söyleyince, öğrencilerin çoşkulu alkışlarıyla karşılanıyor. Projenin ana amaçlarından biri Suriyeli çocuklara psikolojik olarak da destek sağlamak. Bu amaçla 500 civarında psikolog da görev yapıyor.
‘Kapı çarpsa ağlıyorlar’
Öğretmen Çınar “Suriyeli çocuklar kapı biraz çarparak kapansa ağlıyor” diyor. “Bir keresinde üzerimizden geçen bir uçaktan duman çıktığını görünce hep birden ‘Hava saldırısı mı var, yoksa terör saldırısı mı’ diye sordular.
3’te biri okuyor daha da artacak
Proje 2016 yılı Kasım’ında başlatılmış. Şu ana kadar proje kapsamında Türk okullarında eğitim sürecine giren Suriyeli çocuk sayısı ise 344 bin 156. Bir başka deyişle Türkiye’deki Suriyeli çocukların üçte biri. Amaç tümünü sisteme dahil etmek. Milli Eğitim Bakanlığı projenin ayakları üzerinde durabilmesi ve bütün Suriyeli çocukları kapsayabilmesinin üç ila dört yıl daha alabileceğini düşünüyor. Şu anda bu konudaki AB tarafından 2018 Ekim ayı sonrasında da fon sağlanması için görüşmeler yürütüyorlar.
