Trump dünyayı ateşe attı

Sosyal medya hesabında geçtiğimiz hafta Müslümanları şiddet eylemlerinin sorumlusu olarak gösteren videolar paylaşan Başkan Trump, dün de İslam dünyasında büyük infiale sebep olan bir karara imza attı. İsrail’in kuruluşundan bu yana ABD’nin Tel Aviv’de bulunan büyükelçiliğini Kudüs’e taşıma talimatı vererek Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdıklarını ilan etti. Bu taşınma 3-4 yıl içinde gerçekleşecek olsa da karar sadece Müslüman ülkelerde değil tüm dünyada büyük öfkeye sebep oldu.

Ancak seçim kampanyası sırasında ABD’deki Yahudi lobisine ‘Kudüs’ü başkent olarak tanıyacağım’ sözünü veren Trump bildiğini okumakta ısrar etti. Beyaz Saray, “Başkan’ın görüşü, Kudüs’ün hem İsrail’in tarihi anlamda başkenti olduğu, hem de bugünkü pratikte İsrail’in birçok yönetsel organının halihazırda Kudüs’te bulunduğu gerçeğini tanımaktır” yorumunu yaptı.

Barışa engel değilmiş!

Beyaz Saray, bu kararın, ABD’nin Filistin ile İsrail arasındaki sınır konularında ve diğer meselelerdeki mevcut politikasında bir değişiklik anlamına gelmediğini de vurguladı. Trump’ın hâlâ iki devletli çözüm konusunda ve İsrail ile Filistin arasında bir barış mutabakatına varılabileceği noktasında umutlu olduğunu belirtti.

ABD yönetimine göre söz konusu Kudüs kararı ‘iki devletli çözüme engel’ bir durum değil. Ancak Filistin’in İngiltere temsilciliğinden yapılan açıklamada, “Bu adım barış sürecine bir ölüm öpücüğüdür. Trump Ortadoğu’da Kudüs’ün İsrail kontrolü altında olmasını asla kabul etmeyecek olan Müslüman ve Hristiyanlara karşı savaş açtı” denildi.

İsrail’de sevinç çığlıkları

Doğu Kudüs’ü işgal altında tutan İsrail’de bayram var. Neredeyse tüm gazeteler ABD’nin adımını sevinç çığlıklarıyla manşetlerinden okuyucularına duyururken, sol görüşlü Haaretz gazetesi ise aykırı tavır koydu. Gazetedeki bir analiz ‘Başkan Trump, bize Kudüs konusunda herhangi bir iyilik yapma’ başlığını taşıyordu. Haaretz bu hamlenin zararının yararlarından çok daha fazla olduğu ve bölgeyi ateşe atacağı uyarısını yaptı.

‘Talimat verdim elçilik taşınacak’

ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’in başkenti olarak Kudüs’ü kabul etme konusundaki kararını kameralar karşısına İsrail bayrağı renklerinde çıkarak açıkladı. Trump’ın açıklamalarından satır başları:

- Ben, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak kabul etmenin zamanının geldiği konusunda kararlıyım. Önceki başkanlar bunu seçim vaadi olarak söylemiş ancak gerçekleştirmemiştir. Ben bu vaadi gerçekleştiriyorum. Bu çok önceden verilmiş olması gereken bir karardır. Bu, gerçekliğin kabul edilmesinden başka bir şey değil. Bu, daha önceden yapılmalıydı.

- Dışişleri Bakanlığı’na, ABD Büyükelçiliği’ni Tel Aviv’den Kudüs’e taşıma konusunda hazırlık yapması talimatını veriyorum.

- Bu karar, nihai barışa olan bağlılığımızın ihlal edilmesi anlamına gelmiyor.

- ABD olarak İsrail ile Filistin arasında iki devletli çözümü hâlâ destekliyoruz.

- Bölgenin liderlerinden isteğim, nihai barışın peşinden gitmeleridir.

ÜÇ SEMAVİ DİNİN ŞEHRİ

Binlerce yıllık tarihi olan Kudüs, bugün Orta Doğu sorununun merkezinde yer alıyor. Arapça El Kuds, İbranice Yeruşalayim olarak adlandırılan Kudüs, dünyanın en eski kentlerinden birisi. Tarih boyunca çok sayıda savaşa sahne oldu ve defalarca yıkıldı, yeniden inşa edildi. Osmanlı İmparatorluğu, 1517’de fethettiği Kudüs’ü 1917 tarihine kadar kontrolü altında tuttu. Kudüs, üç semavi din olan İslam, Yahudilik ve Hristiyanlık için çok kutsal yerleri içinde barındırıyor. Kutsal yerlerin önemli bir kısmı Doğu Kudüs’te yer alıyor. Kudüs’ün içinde binlerce yıllık tarihi barındıran dar sokaklarla dolu Eski Kenti, dört ana bölümden oluşuyor. Bunlar Müslüman, Yahudi, Hristiyan ve Ermeni mahalleleri olarak sıralanıyor. Müslümanlar için en kutsal yerlerden biri kabul edilen Mescid-i Aksa ve Kubbet’üs Sahra’nın bulunduğu Harem-üş-Şerif, Doğu Kudüs’te. Hz. Muhammed’in buradan göğe yükseldiğine inanılıyor. Yahudiler için Mescid-i Aksa’nın hemen altında yer alan ve Süleyman döneminde yapılan tapınağa ait olduğuna inanılan Ağlama Duvarı yer alıyor. Burası Yahudilik inancının en kutsal mekanı. Hristiyanlar içinse Kudüs’te bulunan Kutsal Kabir Kilisesi’nde İsa Peygamber’in çarmıha gerildiği ve kabrine konulduğu düşünülüyor.

Yarım asırlık İsrail işgali

Hem İsrailliler hem de Filistinliler Kudüs’ü kendi başkentleri olduğunu öne sürüyor. 1947’de belli bir toprak parçasıyla kurulan İsrail, 1967’deki 6 Gün Savaşı’nın ardından bölgeyi neredeyse tamamen işgal etti. 50 yılda adım adım işgal altına aldığı bölgede, en az 10 yerleşim brimi kurdu, 200 bini aşkın 1994’te Ürdün ile barış anlaşması yapan İsrail, Kudüs’teki kutsal alanların Ürdün’ün gözetiminde olmasını onaylamıştı.