Telekulak yetkisi devam

Ön taslak açıklandı: Yeni HSYK taslağında ‘telekulak’ çıktı

Danıştay’ın iptal ettiği hakim ve savcıların iletişimlerinin izlenmesine ilişkin yetki, HSYK ön taslağına konuldu. Bakan’ın işlemlerine karşı dava açılması konusu da taslağa değil, bağlayıcı olamayan gerekçeye alındı.



Anayasa değişiklikleri doğrultusunda hazırlanan HSYK (Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu) Ön Taslağı, Adalet Bakanlığı tarafından açıklandı. İlgili kuruluşların bilgisine de gönderilen ön taslakta, kurulun başkanı olan Adalet Bakanı’nın mevcut yetkilerinin sınırlanması öngörüldü. Buna rağmen Bakan’ın birçok konuda yetkilerinin devam etmesi de dikkat çekti. Bakan’ın kararlarına karşı dava açılabilmesine ilişkin düzenleme ise taslakta değil, gerekçesinde yer aldı. Taslakta Adalet Bakanlığı müsteşarının yetkilerine de önemli ölçüde tırpan geldi. Taslakta, daha önce Danıştay tarafından iptal edilen hakim ve savcıların müfettişlerin talebiyle iletişimlerinin izlenmesi Ön taslakta yer alan düzenlemelere göre yeni HSYK’nın yapısı ve işleyişi şöyle olacak:



ÖZERK HSYK: HSYK’nın idari ve mali özerkliği, bütçesi ve sekretaryası olacak. Teftiş Kurulu HSYK’ya bağlanacak. Özlük işleri Bakanlık’tan HSYK’ya devredilecek.

ÜÇ DAİRE: Kurul, her biri 7’şer üyeden oluşan 3 daire ve bütün üyelerin katılacağı Genel Kurul olarak çalışacak. Her bir dairenin görev alanı farklı olacak. Daire başkanları, daire üyeleri arasından Genel Kurul’ca seçilecek.

KARARNAMEDE MÜSTEŞAR SÖZ SAHİBİ: 1. Daire hâkim ve savcılarla ilgili atama ve nakletme, yetki verme, kadro dağıtma, izin verme işlemlerini yapacak. Bu daire, öncekmi HSYK’da en çok kriz yaratan atama kararnameleri konusunda karar verecek. Özellikle Ergenekon hakim ve savcılarının yer değişikliğine ilişkin talepleri görüşecek olan dairede Adalet Bakanlığı Müsteşarı’nın yer alması, buna rağmen atama konularında uzman olan Danıştay’ın seçteği üyelere bu dairede yer verilmemesi dikkat çekti. Ancak müsteşarın toplantıya katılmamasının, dairenin toplanmasına ve karar almasına engel olması ortadan kalkacak. 1. Daire’de, 3 adli yargı, 1 idari yargı, 1 Yargıtay, 1 Cumhurbaşkanı’nca seçilen üye görev yapacak.

İKİNCİ DAİRE’NİN KARARLARI: Hâkim ve savcı adaylarını mesleğe kabul etmek, yükselme ve birinci sınıfa ayırma işlemlerini yapmak, görev suçu işleyip işlemediklerine ve hal ve eylemlerinin sıfatlarına uyup uymadığına, disiplin işlemi sırasında yer değiştirme veya görevden uzaklaştırmaya karar vermek 2. Daire’nin görevi olacak. Bu dairede 2 adli, 1 idari yargı, 1 Yargıtay, 2 Cumhurbaykanı ve 1 Danıştay’ca seçilen üye görev yapacak.

TEFTİŞ 3. DAİREDE: Hakim ve savcıların denetimi ile haklarında soruşturma izni istenip istenmeyeceğine 3. Daire karar verecek. Teftiş Kurulu, 3. Daire Başkanı’na bağlı olarak görev yapacak. Teftiş Kurulu Başkanı, Teftiş Kurulu Başkan yardımcıları, Kurul başmüfettişleri, Kurul müfettişleri ve Genel Sekreter yardımcıları, Kurulda görev yapacak tetkik hâkimleri Genel Kurul tarafından atanacak. 3. Daire’de 2 adli yargı, 1’er idari yargı, Yargıtay, Danıştay, Cumhurbaşkanı ve Adalet Akademesi’nce seçilen üyeler görev yapacak.

DENETİM VE CEZA AYRILDI: Denetim görevininin 3’üncü, disiplin cezası verme görevinin ise 2. daireye verilerek denetim ve disiplinin birbirinden ayrılması dikkat çekti.

YARGI YETKİSİNE KARIŞILMAYACAK: HYSK müfettişleri, yapacakları denetimlerde, yargı yetkisine ve yargısal takdire giren konulara karışamayacak, tavsiye ve telkinde bulunamayacak.

MAAŞ DURUMU: Kurulun üyeleri; Yargıtay daire başkanı için ilgili mevzuatında öngörülen tüm malî ve sosyal haklar ile emeklilik haklarından aynen yararlanacak. Bu durumda HSYK’ya seçilen birinci sınıf hakimlerin maaşı da 5 bin TL civarından yaklaşık 7 bin TL’ye çıkacak. Seçimle gelen üyeler bilimsel çalışmalar dışında görev alamayacak ve kazanç getirici faaliyetlerde bulunamayacak.

MÜFETTİŞE DİNLEME YETKİSİ: Müfettişler, araştırma, inceleme ve soruşturmalarda yani savcıya soruşturmanın yürütülmesiyle ilgili tanınan tüm yetkileri kullanabilecekler. Yani hakim ve savcıların iletişimlerinin izlenmesi ve takip edilmeleri uygulaması devam edecek. Oysa daha önce Adalet Bakanlığı’nın yönetmeliğe koyduğu bu hüküm Danıştay tarafından iptal edilmişti. Şimdi aynı düzenlemenin kanunla getirilmesi dikkat çekti.

BAKANLIK HAKİMLERİ İSTİSNA: Kurul’un, Adalet Bakanlığı’nda görevli hakim ve savcılar ile uluslararası mahkemeler veya kuruluşlarda çalışan veya irtibat hâkimi olarak görev yapan hâkim ve savcılarla ilgili denetim ve soruşturma yetkisi olmayacak.

HSYK 15 üyeyle toplanacak karar için 12 oy gerekecek

GENEL KURUL: Genel Kurul en az 15 üyeyle toplanacak ve karar için en az 12 oy gerekecek. Ancak ilk toplantıda 12 oy çıkmadığı takdirde, sonraki toplantıda katılanların salt çoğunluğu ile karar alınacak. Yönetmelikleri çıkarma, genelge düzenleme, üyelerin hangi dairede görev yapacağına Genel Kurul karar verecek. Kurul üyeleri görevle ilgili suçlarda Yüce Divan’da, kişisel suçlarında Yargıtay’da yargılanacak. Kurul üyelerinin, görev suçları ve disiplin soruşturması Genel Kurul tarafından yapılacak.

Bakan’ın kararlarına karşı dava açılabilecek

BAKAN DAİRELERE KATILMAYACAK: Adalet Bakanı, dairelerin çalışmalarına katılmayacak, sadece Genel Kurul’a katılacak. Ancak hakim ve savcılarla, kurul üyelerinin disiplin işlemlerine ilişkin Genel Kurul toplantılarına da katılamayacak ve oy kullanamayacak. Genel Sekreteri Bakan atayacak. Hakim ve savcılar hakkında soruşturma izni verilmesi taleplerinde son kararı yine Bakan verecek. Genel Kurul gündemi Bakan tarafından belirlenecek, üyeler ancak acele ve süreli işlerde gündem önerebilecek.

DAVA KONUSU GEREKÇEYE ALINDI: Kanun metninde bakanın bu kararı ile tek başına yaptığı işlemlere ve verdiği diğer kararlara karşı dava açılabileceğine ilişkin hüküm konulmadı. Bunun yerine bağlayıcı olmayan kanunun gerekçesine bu tür işlemlere karşı dava açılabileceği belirtildi.

İHRACA KARŞI DAVA AÇILACAK: Kurul’un ve dairelerin kararlarına karşı yeniden inceleme talebinde bulunulabilecek. Dairelerin yeniden inceleme kararlarına karşı Kurul’a itiraz edilebilecek. Meslekten çıkarma cezasına karşı Danıştay’da dava açılabilecek.